Historia

Był łącznikiem między Dmowskim a Piłsudskim

Ostatnia aktualizacja: 16.01.2013 06:00
- Nie przyszedłem po dostojeństwa, sławę, zaszczyty, lecz aby służyć, ale nie jakiemuś stronnictwu. Stronnictwo powinno być jedno: Polska, i temu jednemu służyć będę do śmierci - mówił Paderewski do witających go w Poznaniu tłumów.
Audio
  • Uwagi na temat roli Ignacego Paderewskiego - pianisty, polityka - w odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku. Archiwalne nagranie Rozgłośni Polskiej RWE (31.12.1978)
  • Przemówienie Ignacego Paderewskiego na otwarcie Rady Narodowej w Paryżu (1940 r.). Apel do okupowanego kraju. Przemówienie do weteranów w Stanach Zjednoczonych (1940 r.)
Ignacy Jan Paderewski
Ignacy Jan PaderewskiFoto: Herbert A. French/Wikipedia/domena publiczna

16 stycznia 1919 Ignacy Jan Paderewski, wybitny polski pianista, kompozytor, działacz społeczny i mąż stanu został mianowany premierem i ministrem spraw zagranicznych Polski.
Dzięki jego mediacjom, w czasie kiedy tworzyła się niepodległa Rzeczpospolita, doszło do zawieszenia broni pomiędzy Piłsudskim i Dmowskim, a Marszałek uczynił lidera endecji głównym przedstawicielem Polski na konferencji w Wersalu.
Paderewski urodził się 6 listopada 1860 w Kuryłówce na Podolu, w ówczesnym zaborze rosyjskim. W wieku 12 lat rozpoczął studia w Instytucie Muzycznym w Warszawie. Od 1881 roku kontynuował studia muzyczne w Berlinie, a następnie w Wiedniu. W tym czasie powstawały jego pierwsze ważne kompozycje. W 1888 roku zagrał serię koncertów w paryskiej Salle Erard, które zapoczątkowały wielką karierę pianisty. Występował prawie we wszystkich krajach Europy i obu Ameryk, a także w Australii (1904) i Afryce (1912). Działalność kompozytorską Paderewski porzucił około 1910 roku, kiedy był u szczytu kariery pianistycznej.
Wielka Wojna
Po wybuchu I wojny światowej zaangażował się w działalność społeczno-polityczną. Pomagał w prowadzeniu szwajcarskiego Generalnego Komitetu Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce. W lutym 1915 roku wyjechał ze Szwajcarii i przez Francję i Wielką Brytanię dotarł do Stanów Zjednoczonych. Tam aktywnie wspierał różne inicjatywy na rzecz niepodległej Polski. Zorganizował ponad 300 spotkań połączonych z koncertami, na których przemawiał i zachęcał do udzielania pomocy walczącym o wolność Polakom. To m.in. w wyniku jego działań do Armii Polskiej we Francji zgłosiło się prawie 30 tysięcy ochotników z USA.
Dzięki osobistym wpływom Paderewski dotarł do prezydenta Thomasa Woodrowa Wilsona, przekonując go do wsparcia sprawy polskiej. W styczniu 1917 roku złożył memoriał dotyczący konieczności odbudowy niepodległego państwa polskiego. 28 sierpnia 1917 został członkiem Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu i jego przedstawicielem w USA. Przyczynił się do tego, że w ogłoszonym 8 stycznia 1918 orędziu prezydenta USA do Kongresu znalazł się punkt dotyczący odbudowy niepodległej Polski. Istotną rolę odegrał też w przyjęciu 3 czerwca 1918 deklaracji, w której Wielka Brytania, Francja i Włochy uznawały powstanie zjednoczonej i wolnej Polski za warunek sprawiedliwego i trwałego pokoju w Europie.
Powstanie Wielkopolskie
25 grudnia 1918 na pokładzie brytyjskiego krążownika "Concord" Paderewski przybył do Gdańska. Następnego dnia dotarł do Poznania. Jego wizyta wywołała w mieście wielką patriotyczną manifestację, przyczyniając się do wybuchu powstania wielkopolskiego. Równie entuzjastycznie, na początku stycznia 1919 roku, przyjęto go w Warszawie, gdzie pod hotelem "Bristol" witany był przez wielotysięczny tłum. W swojej przemowie Paderewski oświadczył: "Nie przyszedłem po dostojeństwa, sławę, zaszczyty, lecz aby służyć, ale nie jakiemuś stronnictwu. Szanuję wszystkie stronnictwa, lecz nie będę należał do żadnego. Stronnictwo powinno być jedno: Polska, i temu jednemu służyć będę do śmierci".
Premier
16 stycznia 1919 Naczelnik Państwa Józef Piłsudski powołał go na stanowisko prezesa Rady Ministrów oraz ministra spraw zagranicznych i delegata polskiego na konferencję pokojową w Paryżu. W przekonaniu Piłsudskiego, osoba Paderewskiego gwarantowała zasypanie podziałów między prawicą i lewicą w tak ważnym dla Polski momencie.
Traktat Wersalski
28 czerwca 1919  Paderewski w imieniu Polski złożył podpis pod Traktatem Wersalskim. Z funkcji premiera ustąpił 9 grudnia 1919. W styczniu 1920 roku wyjechał do Szwajcarii. Za granicą nadal reprezentował Polskę, będąc delegatem przy Radzie Ambasadorów i delegatem do Ligi Narodów. Utrzymywał kontakt z krajem, wspierając finansowo, założoną z jego funduszy "Rzeczpospolitą". W 1924 roku sprzedał gazetę i na pewien czas wycofał się z działalności politycznej.
Przeciwko sanacji
W latach 30. zaangażował się w proces jednoczenia sił opozycyjnych wobec rządów sanacji. W swojej willi w szwajcarskim Morges spotykał się z Wincentym Witosem, gen. Władysławem Sikorskim i gen. Józefem Hallerem, stając się jednym z inicjatorów powstania tzw. Frontu Morges. W 1937 roku poparł ideę zjednoczenia Narodowej Partii Robotniczej, Chrześcijańskiej Demokracji i Związku Hallerczyków w ramach Stronnictwa Pracy.
Tragiczny rok 1939
Po wybuchu II wojny światowej, mimo podeszłego wieku, objął przewodnictwo powstałej w grudniu 1939 roku we Francji Rady Narodowej RP. W tym czasie jego szwajcarska siedziba stała się ważnym ośrodkiem działalności polskiej emigracji politycznej. W sierpniu 1940 roku Paderewski podjął decyzję o wyjeździe do Stanów Zjednoczonych, aby ponownie szukać pomocy dla Polski.
W służbie do końca
W radiowym przemówieniu, wygłoszonym tuż przed opuszczeniem Szwajcarii, mówił: "Poświęciłem życie dla swojej Ojczyzny. Służyłem jej z całego serca i ze wszystkich sił moich, a wiecie, jak bardzo jest ona teraz nieszczęśliwa i jak cierpi. To ona wezwała mnie do służby. W takich okolicznościach nie liczy się ani wiek, ani stan zdrowia, ani ryzyko ciężkiej i długiej podróży".
Ignacy Paderewski zmarł 29 czerwca 1941 w Nowym Jorku. Pochowano został na cmentarzu wojskowym Arlington w Waszyngtonie. W 1992 roku jego prochy zostały sprowadzone do Polski i złożone w archikatedrze św. Jana w Warszawie. Ignacy Paderewski odznaczony był m.in. Wielką Wstęgą Orderu Orła Białego, Wielką Wstęgą Orderu Polonia Restituta i pośmiertnie Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari.

mk

T: Był łącznikiem między Dmowskim a Piłsudskim

L: Nie przyszedłem po dostojeństwa, sławę, zaszczyty, lecz aby służyć, ale nie jakiemuś stronnictwu. Stronnictwo powinno być jedno: Polska, i temu jednemu służyć będę do śmierci – przemawiał do ludzi./ Nie przyszedłem po dostojeństwa, sławę, zaszczyty, lecz aby służyć, ale nie jakiemuś stronnictwu. Stronnictwo powinno być jedno: Polska, i temu jednemu służyć będę do śmierci – mówił Paderewski do witających go w Poznaniu tłumów.

16 stycznia Ignacy Jan Paderewski wybitny polski pianista, kompozytor, działacz społeczny i mąż stanu został mianowany premierem i ministrem spraw zagranicznych Polski.

Dzięki jego mediacjom, w czasie kiedy tworzyła się niepodległa Rzeczpospolita, doszło do zawieszenia broni pomiędzy Piłsudskim i Dmowskim, a Marszałek uczynił lidera endecji głównym przedstawicielem Polski na konferencji w Wersalu.

Paderewski urodził się 6 listopada 1860 roku w Kuryłówce na Podolu, w ówczesnym zaborze rosyjskim. W wieku 12 lat rozpoczął studia w Instytucie Muzycznym w Warszawie. Od 1881 roku kontynuował studia muzyczne w Berlinie, a następnie w Wiedniu. W tym czasie powstawały jego pierwsze ważne kompozycje. W 1888 roku zagrał serię koncertów w paryskiej Salle Erard, które zapoczątkowały wielką karierę pianisty. Występował prawie we wszystkich krajach Europy i obu Ameryk, a także w Australii (1904) i Afryce (1912). Działalność kompozytorską Paderewski porzucił około 1910 roku, kiedy był u szczytu kariery pianistycznej.

Wielka Wojna

Po wybuchu I wojny światowej zaangażował się w działalność społeczno-polityczną. Pomagał w prowadzeniu szwajcarskiego Generalnego Komitetu Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce. W lutym 1915 roku wyjechał ze Szwajcarii i przez Francję i Wielką Brytanię dotarł do Stanów Zjednoczonych. Tam aktywnie wspierał różne inicjatywy na rzecz niepodległej Polski. Zorganizował ponad 300 spotkań połączonych z koncertami, na których przemawiał i zachęcał do udzielania pomocy walczącym o wolność Polakom. To m.in. w wyniku jego działań do Armii Polskiej we Francji zgłosiło się prawie 30 tysięcy ochotników z USA.

Dzięki osobistym wpływom Paderewski dotarł do prezydenta Thomasa Woodrowa Wilsona, przekonując go do wsparcia sprawy polskiej. W styczniu 1917 roku złożył memoriał dotyczący konieczności odbudowy niepodległego państwa polskiego. 28 sierpnia 1917 roku został członkiem Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu i jego przedstawicielem w USA. Przyczynił się do tego, że w ogłoszonym 8 stycznia 1918 roku orędziu prezydenta USA do Kongresu znalazł się punkt dotyczący odbudowy niepodległej Polski. Istotną rolę odegrał też w przyjęciu 3 czerwca 1918 roku deklaracji, w której Wielka Brytania, Francja i Włochy uznawały powstanie zjednoczonej i wolnej Polski za warunek sprawiedliwego i trwałego pokoju w Europie.

Powstanie Wielkopolskie

25 grudnia 1918 roku na pokładzie brytyjskiego krążownika "Concord" Paderewski przybył do Gdańska. Następnego dnia dotarł do Poznania. Jego wizyta wywołała w mieście wielką patriotyczną manifestację, przyczyniając się do wybuchu Powstania Wielkopolskiego. Równie entuzjastycznie, na początku stycznia 1919 roku, przyjęto go w Warszawie, gdzie pod hotelem "Bristol" witany był przez wielotysięczny tłum. W swojej przemowie Paderewski oświadczył: "Nie przyszedłem po dostojeństwa, sławę, zaszczyty lecz aby służyć, ale nie jakiemuś stronnictwu. Szanuję wszystkie stronnictwa, lecz nie będę należał do żadnego. Stronnictwo powinno być jedno: Polska, i temu jednemu służyć będę do śmierci".

Premier

16 stycznia 1919 roku Naczelnik Państwa Józef Piłsudski powołał go na stanowisko prezesa Rady Ministrów oraz ministra spraw zagranicznych i delegata polskiego na konferencję pokojową w Paryżu. W przekonaniu Piłsudskiego, osoba Paderewskiego gwarantowała zasypanie podziałów między prawicą i lewicą w tak ważnym dla Polski momencie.

Traktat Wersalski

28 czerwca 1919 roku Paderewski w imieniu Polski złożył podpis pod Traktatem Wersalskim. Z funkcji premiera ustąpił 9 grudnia 1919 roku. W styczniu 1920 roku wyjechał do Szwajcarii. Za granicą nadal reprezentował Polskę, będąc delegatem przy Radzie Ambasadorów i delegatem do Ligi Narodów. Utrzymywał kontakt z krajem, wspierając finansowo, założoną z jego funduszy "Rzeczpospolitą". W 1924 roku sprzedał gazetę i na pewien czas wycofał się z działalności politycznej.

Przeciwko sanacji

W latach 30. zaangażował się w proces jednoczenia sił opozycyjnych wobec rządów sanacji. W swojej willi w szwajcarskim Morges spotykał się z Wincentym Witosem, gen. Władysławem Sikorskim i gen. Józefem Hallerem, stając się jednym z inicjatorów powstania tzw. Frontu Morges. W 1937 roku poparł ideę zjednoczenia Narodowej Partii Robotniczej, Chrześcijańskiej Demokracji i Związku Hallerczyków w ramach Stronnictwa Pracy.

Tragiczny rok 1939

Po wybuchu II wojny światowej, mimo podeszłego wieku, objął przewodnictwo powstałej w grudniu 1939 roku we Francji Rady Narodowej RP. W tym czasie jego szwajcarska siedziba stała się ważnym ośrodkiem działalności polskiej emigracji politycznej. W sierpniu 1940 roku Paderewski podjął decyzję o wyjeździe do Stanów Zjednoczonych, aby ponownie szukać pomocy dla Polski.

W służbie do końca

W radiowym przemówieniu, wygłoszonym tuż przed opuszczeniem Szwajcarii, mówił: "Poświęciłem życie dla swojej Ojczyzny. Służyłem jej z całego serca i ze wszystkich sił moich, a wiecie, jak bardzo jest ona teraz nieszczęśliwa i jak cierpi. To ona wezwała mnie do służby. W takich okolicznościach nie liczy się ani wiek, ani stan zdrowia, ani ryzyko ciężkiej i długiej podróży".

Ignacy Paderewski zmarł 29 czerwca 1941 roku w Nowym Jorku. Pochowano został na cmentarzu wojskowym Arlington w Waszyngtonie. W 1992 roku jego prochy zostały sprowadzone do Polski i złożone w archikatedrze św. Jana w Warszawie. Ignacy Paderewski odznaczony był m.in. Wielką Wstęgą Orderu Orła Białego, Wielką Wstęgą Orderu Polonia Restituta i pośmiertnie Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari.

Czytaj także

Paderewski – wirtuoz przywrócenia Polski Europie

Ostatnia aktualizacja: 28.06.2011 13:00
Relacja z międzynarodowej konferencji, która odbyła się w 70 rocznicę śmierci tego wielkiego pianisty, kompozytora i polityka.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Paderewski "trochę komponował"

Ostatnia aktualizacja: 17.04.2012 06:00
Na tablicach pamiątkowych w centrum Poznania roi się od błędów.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Mój głos sprzedawany będzie za 3 grosze"

Ostatnia aktualizacja: 10.11.2012 19:38
Tak mówił Józef Piłsudski podczas nagrania w 1924 roku. Ta i wiele więcej perełek znajduje się w zbiorach archiwum Polskiego Radia.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Żaden nie zawdzięczał tyle kobietom"

Ostatnia aktualizacja: 19.11.2012 11:57
"Ignacy Jan Paderewski - artysta, społecznik, polityk - w opiniach jemu współczesnych" to dwutomowa antologia poświęcona jednej z najbardziej zasłużonych postaci w historii Polski. Autorzy książki byli gośćmi Jedynki.
rozwiń zwiń