Historia

Bareja: te komedie mówią o świecie bezlitosnym

Ostatnia aktualizacja: 05.12.2012 06:55
Twórca kultowych komedii i seriali, takich jak "Miś", "Alternatywy 4” i "Zmiennicy”, gdyby żył, obchodziłby dziś swe 83. urodziny .
Audio
  • Stanisław Bareja: komedie mówią o bezlitosnym świecie, gdyby odrzucić gagi, byłyby dość ponure
  • Stanisław Bareja: teoria szczęśliwego człowieka
  • Kultowy fragment "Misia": "Jarząbek Wacław: łubu-dubu, niech nam żyje prezes naszego klubu"
  • Alternatywy 4: "potrzebni są ludzie prości, ale rzetelni (...), którzy potrafią walnąć w pięścią w stół, kiedy trzeba"
  • Opozycyjna historia Stanisława Barei. Audycja Wioletty Gołębiewskiej oraz Marty Miller z cyklu ”Encyklopedia Solidarności”, nadanej w lutym 2009 roku.
  • Jacek Fedorowicz rozmawia ze Stanisławem Bareją. Audycja ukazała się na antenie Trójki we wrześniu 1981 roku.
  • Miś - audycja Anny Fuksiewicz
Reżyser Stanisław Bareja, zdjęcie z 1976 roku
Reżyser Stanisław Bareja, zdjęcie z 1976 rokuFoto: arch. PAP/Witold Rozmysłowicz

Pomimo cenzury przedstawiał w filmach paradoksy życia w PRL i kpił z realnego socjalizmu. Jako jeden z nielicznych powojennych twórców uprawiał gatunek komediowy i odniósł w tej dziedzinie niekwestionowany sukces.

Za największe osiągnięcie Stanisława Barei wiele osób uważa "Misia" z 1981 roku. Humorystyczne sceny z barów mlecznych, urzędów i sklepów pokazują absurd codziennej egzystencji Polaków. Wiele ze zdań padających w filmie weszło na stałe do potocznego języka. Twórca reżyserował też seriale telewizyjne: "Alternatywy 4" i "Zmiennicy". Wiele jego filmów trafiło do kanonu polskiej kinematografii.

W latach 60. zajmował się twórczością rozrywkową. Jego filmy miały wówczas mało akcentów satyrycznych. Wspominając w Polskim Radiu tamte czasy, Stanisław Bareja opowiadał o swoim sposobie na uszczęśliwianie ludzi - "szczęśliwogodzinach”.

Natomiast, mówiąc o swoich komediach z późniejszych lat, zauważył, że są tak naprawdę ponure, jeśli odjąć od nich gagi i dowcipy. - Opowiadają o świecie bezlitosnym - powiedział.

(posłuchaj rozmowy Jacka Fedorowicza przeprowadzonej ze Stanisławem Bareją w 1981 roku)

Jednym z bohaterów "Misia" był Wacław Jarząbek - trener klubu sportowego "Tęcza", grany przez Jerzego Turka. "Łubu-dubu, niech nam żyje prezes naszego klubu” - śpiewał (posłuchaj nagrania).

Kultowym serialem Stanisława Barei są Alternatywy 4" z charakterystyczną postacią gospodarza domu Stanisława Anioła, granego przez Romana Wilhelmiego. Terroryzujący wszystkich mieszkańców bloku, Anioł przedstawia się w filmie jako "nowy człowiek na nowe czasy".

Wielu aktorów stworzyło w jego filmach niezapomniane kreacje: Stanisław Tym w "Misiu", Wojciech Pokora w "Poszukiwany, poszukiwana", Krzysztof Kowalewski w "Brunecie wieczorowa porą" i Stanisław Dobrowolski w "Nie ma róży bez ognia". W serialu "Alternatywy 4"  niezapomniane komediowe role zagrali Roman Wilhelmi - jako Stanisław Anioł - i Witold Pyrkosz - jako Balcerek. W "Zmiennikach" główne postaci kreowali Ewa Błaszczyk i Mieczysław Hryniewicz.
Bareja grał we własnych filmach epizodyczne role. Pojawił się w "Misiu" jako właściciel sklepu w Londynie, w "Alternatywy 4" jako dzielnicowy,  w "Zmiennikach" jako "Krokodylowy".
Reżyser angażował się w działania opozycji antykomunistycznej. Przez wiele lat udostępniał garaż swojego domu na potrzeby ciemni fotograficznej podziemnej Niezależnej Oficyny Wydawniczej NOWA. Wspólnie z żoną przemycił przez granicę 50-kilogramową maszynę drukarską na dachu Fiata 126 p. Pomagał również, najdłużej ukrywającemu się opozycjoniście PRL, Zbigniewowi Bujakowi.
Stanisław Bareja zmarł 14 czerwca 1987 roku. Dopiero po śmierci doczekał się uznania krytyki, a obecnie jest uznawany za jednego z najpopularniejszych twórców filmowych. W 2008 roku został ogłoszony najlepszym reżyserem komediowym stulecia przez miesięcznik "Film". Jego imię nosi jedna z ulic w Warszawie i rondo w Krakowie. W 2011 roku w Łódzkiej Alei Sław odsłonięto gwiazdę Barei. Pośmiertnie został również odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

IAR/agkm

Czytaj także

30 lat mineło - dziś rocznica premiery kultowego "Misia" Stanisława Barei

Ostatnia aktualizacja: 04.05.2011 07:10
4 maja 1981 roku, odbyła się premiera filmu "Miś" Stanisława Barei, najpopularniejszej, obok "Rejsu" Marka Piwowskiego, polskiej komedii.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Co pan na to, panie Bareja?

Ostatnia aktualizacja: 21.12.2011 14:00
Mistrz absurdu będzie miał w Katowicach skwer swojego imienia.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Stanisław Bareja ma swój skwer w Katowicach

Ostatnia aktualizacja: 21.12.2011 16:10
Katowiccy radni podjęli decyzję o uhonorowaniu wybitnego polskiego reżysera Stanisława Barei, nadając jego imię jednemu z miejskich skwerów.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Śladami Barei, czyli absurdy PRL-u na Ursynowie

Ostatnia aktualizacja: 12.03.2012 12:35
"Zmiennicy", "Alternatywy 4" kręcone były na ogromnym warszawskim blokowisku. Przygotowano tu grę miejską wspominającą absurdy PRL-u.
rozwiń zwiń