Historia

"Korona królów". Anna Cylejska - kim była druga żona Władysława Jagiełły?

Ostatnia aktualizacja: 09.01.2023 05:50
Była ponoć nieurodziwa, co podobno nie stało na przeszkodzie jej licznym romansom. Następczyni Jadwigi Andegaweńskiej u boku Władysława Jagiełły miała jednak niepodważalny atut - pochodzenie, które umacniało pozycję króla na polskim tronie.
Milena Staszuk jako Anna Cylejska w serialu emitowanym na antenie TVP
Milena Staszuk jako Anna Cylejska w serialu emitowanym na antenie TVPFoto: Anna Gostkowska i Arsen Petrovich/TVP

Nowy sezon serialu "Korona królów. Jagiellonowie" rozpoczyna się tuż po śmierci Jadwigi Andegaweńskiej (w tej roli Dagmara Bryzek), pierwszej żony Władysława Jagiełły (w roli króla - Sebastian Skoczeń), w 1399 roku. Legitymację Władysława do sprawowania władzy w Polsce miało wzmocnić małżeństwo (najważniejszą powinnością władcy było zapewnienie ciągłości dynastii) z Anną Cylejską (wciela się w nią Milena Staszuk). 

- Związek z Anną Cylejską był niejako wymuszony przez Jadwigę. To ona wybrała swoją następczynię w roli małżonki Jagiełły. Jadwiga wybrała ją, ponieważ to ona mogła być dziedziczką królestwa – wskazywał historyk Kamili Janicki, autor  książki "Damy Władysława Jagiełły" w audycji Katarzyny Kobyleckiej z cyklu "Eureka".


Posłuchaj
15:57 władysław jagiełło i cztery królowe.mp3 Władysław Jagiełło i cztery królowe - audycja Katarzyny Kobyleckiej z cyklu "Eureka". (PR, 15.03.2021)

 

Anna była bowiem po kądzieli potomkinią ostatniego Piasta na polskim tronie – Kazimierza Wielkiego. Jej matka, Anna Kazimierzówna, była córką monarchy. Umierająca Jadwiga pozostawiła więc instrukcje, które miały przeprowadzić państwo przez kryzys dynastyczny po jej śmierci.

Rozwiązanie to zaakceptowali panowie krakowscy. Posłowie polscy - kasztelan śremski Jan z Obichowa, podskarbi Hinczka z Rogowa (Bogdan Kalus) i Jan z Ostrowca, jeden z zaufanych ludzi Jagiełły (w tej roli Mirosław Jękot) – wyruszyli do Celje (ob. na obszarze Słowenii), by tam negocjować małżeństwo Jagiełły z Anną.

Choć opiekun i stryj dziewczyny, hrabia Henryk, ponoć rozpłakał się ze szczęścia na propozycję Polaków, gdyż Anna miała już 19-20 lat i groziło jej staropanieństwo, to sprawę przeciągały nie tylko negocjacje, ale też kwestie prawa kościelnego. Na ślub zgodzić się musiał papież Bonifacy IX, bo Annę i Jadwigę łączyły więzi pokrewieństwa.

Czytaj także:

Dlaczego Jagiełło nie chciał ożenić się z Anną Cylejską?

Anna Cylejska przybyła do Polski 16 lipca 1401 roku. Jednak ślub z Władysławem Jagiełłą miał miejsce dopiero 29 stycznia 1402. Jagiełło na pół roku zamknął żonę w klasztorze pod pretekstem nauki języka polskiego. Takiego wymogu nie stawiano dotąd żadnej polskiej monarchini. Dlaczego król zwlekał z zawarciem małżeństwa z Anną?

- Doszło do skandalu. Jagiełło zrobił straszną awanturę posłom, że sprowadzili mu… brzydulę! Uparty Litwin długo wierzgał, zanim zdecydował się na ślub - mówiła historyczka prof. Maria Bogucka w audycji Hanny Marii Gizy z cyklu "Klub ludzi ciekawych wszystkiego". 


Posłuchaj
54:09 anna cylejska.mp3 O postaci Anny Cylejskiej w audycji Hanny Marii Gizy z cyklu "Klub ludzi ciekawych wszystkiego" rozmawiają prof. Anna Bogucka i prof. Henryk Samsonowicz (PR, 12.06.1996)

 

O brzydocie Anny pisał Jan Długosz. Ale autor książki "Damy Władysława Jagiełły" dopatrywał się innych przyczyn oporu króla.

- Trudno odnosić się do kwestii wyglądu, nie dysponujemy tutaj danymi. W grę wchodziła inna sprawa - oceniał Kamil Janicki. - Polacy przyjęli Annę bardzo hucznie. Mamy za to zachowaną relację, którą zapisano "na gorąco" w "Kalendarzu krakowskim", według której traktowano jej przyjazd jako powrót orła piastowskiego, jako powrót królewskiej krwi.

Panowie polscy znów dobitnie pokazali Jagielle, że jest tylko gościem na polskim tronie. Działania opóźniające ożenek i koronację Anny (miała miejsce dopiero rok po ślubie) miały być równie wyraźną odpowiedzią ze strony Władysława, wskazującą, kto teraz rządzi.

Niewierna królowa?

Małżeństwo Władysława i Anny nie należało do udanych. Różnica wieku między małżonkami wynosiła około 20 lat. Władysław, podobnie zresztą jak to było w przypadku jego małżeństwa z Jadwigą, spędzał z żoną niewiele czasu. Był zajęty polityką, polowaniami i objeżdżaniem kraju. Anna w tym czasie pozostawała na Wawelu. Pojawiły się podejrzenia, że królowa szuka miłości poza alkową męża.

- Jagiełło, który był człowiekiem niezwykle podejrzliwym, kilka lat po ślubie zarzucił żonie niewierność i romanse. Oskarżono kilku rycerzy (chodziło o Jakuba z Kobylan i Mikołaja Chrząstowskiego), a dowodem miało być to, że pewnego dnia niespodziewanie zawaliła się podłoga w komnacie królowej. Król uznał, że to skutek łóżkowych figli żony – wyjaśniała prof. Anna Bogucka.

W kolejnych latach do grona domniemanych kochanków monarchini dołączył nawet arcybiskup gnieźnieński Mikołaj Kurowski (wciela się w niego Dariusz Jakubowski). O próbę uwiedzenia oskarżała go sama królowa, próbując podobno w ten sposób zwrócić na siebie uwagę męża. Duchowny zaprzeczał oskarżeniom. Sprawie pikanterii dodaje fakt, że Kurowski zmarł wskutek wypadku podczas jazdy konno, gdy zmierzał na Wawel składać przed królem wyjaśnienia na temat tych pomówień. Oddając sprawiedliwość Annie, trzeba nadmienić, że i Władysław nie był pod względem wierności małżeńskiej kryształowy.

- Był też, o czym rzadko się mówi, skłonny do romansów, których zaprzestał chyba tylko na okres trzeciego małżeństwa - wskazywał Kamil Janicki w Polskim Radiu. 

Jadwiga Jagiellonka

Owocem małżeństwa Jagiełły z Anną Cylejską była córka Jadwiga (czy był to hołd Władysława i Anny dla jej poprzedniczki w roli królowej Polski, czy może próba podkreślenia praw dziewczynki do tronu, a może jedno i drugie?), która przyszła na świat w 1408 roku. Jej ojciec miał wtedy blisko 50 lat, więc istniała obawa, że nie zdoła już spłodzić męskiego potomka. W związku z tym w 1413 roku, na zjeździe w Jedlni, dziewczynka została ogłoszona dziedziczką korony.

Trzy lata później, 21 marca 1416 roku, Anna Cylejska zmarła. Została pochowana w Krakowie. Władysław już rok później wziął ślub z Elżbietą Granowską. Była to prawdopodobnie jedyna jego wybranka, którą naprawdę kochał.

bm

Czytaj także

Korona królów. Czy żona księcia Witolda spiskowała z Krzyżakami?

Ostatnia aktualizacja: 10.01.2023 05:50
W piątym odcinku serialu "Korona królów. Jagiellonowie" widzowie są świadkami zawiązania się intrygi między księżną Anną, żoną wielkiego księcia Witolda, a Ulrychem von Jungingenem. Celem monarchini jest zdobycie korony dla męża. Historyczna odpowiedniczka serialowej postaci faktycznie utrzymywała dobre stosunki z Krzyżakami.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Korona królów. Kim był Świdrygiełło, buntowniczy brat Jagiełły?

Ostatnia aktualizacja: 11.01.2023 05:35
Najmłodszy i ambitny brat Władysława Jagiełły niemal przez całe życie buntował się przeciwko Witoldowi Kiejstutowiczowi, który rządził na Litwie. Świdrygiełło, aby zdobyć tytuł wielkiego księcia litewskiego, nie wahał się przed wielokrotną współpracą z zakonem krzyżackim.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Korona królów. Czy Jagiełło i Krzyżacy grali w szachy?

Ostatnia aktualizacja: 16.01.2023 05:50
W siódmym odcinku serialu "Korona królów. Jagiellonowie" widzimy nad szachownicą zarówno króla Polski, jak i rycerzy zakonnych. Czy na dworze Władysława Jagiełły i na malborskim zamku toczono szachowe pojedynki?
rozwiń zwiń
Czytaj także

Korona królów. Czym było wronie oko?

Ostatnia aktualizacja: 17.01.2023 05:45
W ósmym odcinku serialu "Korona królów. Jagiellonowie" Anna Cylejska zostaje otruta przez Saule szpiegującą dla Anny Witoldowej i Krzyżaków. Krakowscy lekarze są bezradni, ale rozwiązanie odnajduje hiszpański medyk, który aplikuje wybrance Jagiełły tajemnicze wronie oko. Czym był ten specyfik?
rozwiń zwiń
Czytaj także

Korona królów. Jagiełło, Krzyżacy i konflikt o ziemię dobrzyńską

Ostatnia aktualizacja: 18.01.2023 05:40
Przez ponad sto lat ziemia dobrzyńska przechodziła z rąk do rąk, stanowiąc nierzadko kość niezgody między Polską i państwem zakonu krzyżackiego. Spór o to terytorium był bezpośrednią przyczyną wybuchu wielkiej wojny, której punktem kulminacyjnym była bitwa pod Grunwaldem. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Korona królów". Zyndram z Maszkowic - bohater bitwy pod Grunwaldem

Ostatnia aktualizacja: 23.01.2023 05:50
W dziesiątym odcinku serialu "Korona królów. Jagiellonowie" trwa polsko-litewski pościg za zbuntowanym księciem Świdrygiełłą, który usiłuje przedostać się do Malborka. Akcji przewodzi Zyndram z Myszkowic. Postać grana w serialu przez Macieja Raniszewskiego to "człowiek do zadań specjalnych" i przyjaciel króla. A kim był historyczny Zyndram z Maszkowic?
rozwiń zwiń
Czytaj także

Korona królów. Koronacja Anny Cylejskiej i ważny detal, którego nie zobaczymy w serialu

Ostatnia aktualizacja: 25.01.2023 05:40
Końcowa scena najnowszego odcinka serialu "Korona królów. Jagiellonowie" przedstawia chwilę po koronacji drugiej żony Władysława Jagiełły. Twórcy serialu nie skorzystali z okazji, żeby pokazać widzom osobę, która była wtedy na Wawelu i której rola w tym, że hrabianka z Cylii została królową Polski, była nie do przecenienia. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Korona królów. Dlaczego Jagiełło i Krzyżacy starali się o przychylność papieża?

Ostatnia aktualizacja: 31.01.2023 05:45
Kierowanie sprawy do papieża było w średniowieczu - w dużym uproszczeniu - odpowiednikiem zwracania się do Unii Europejskiej. Biskup Rzymu był instancją spajającą christianitas - cywilizację Starego Kontynentu. Jego zdanie było kluczowe w konflikcie konfliktu polsko-krzyżackiego - w końcu sensem istnienia zakonu nad Bałtykiem była walka z pogaństwem. W interesie Władysława Jagiełły leżało zatem przekonanie Stolicy Apostolskiej o nawróceniu Litwy - do niedawna ostatniego bastionu starych wierzeń w Europie.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Korona królów. Gorączka relikwii w średniowieczu

Ostatnia aktualizacja: 01.02.2023 05:45
W 15. odcinku serialu "Korona królów. Jagiellonowie" Krzyżacy przekupują papieskiego legata przy pomocy kości z palca rzekomego męczennika. Wysłannik Stolicy Apostolskiej nie wie, że przedmiot jest falsyfikatem. Wieki średnie to faktycznie złoty czas obiegu fragmentów szczątków świętych i przedmiotów związanych z ich życiem. Popyt wywoływał podaż i w obiegu wkrótce pojawiło się wiele artefaktów wątpliwej autentyczności. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Korona królów. Elżbieta Granowska - trzecia żona i jedyna miłość Jagiełły

Ostatnia aktualizacja: 06.02.2023 05:58
Jej ślub z królem Polski wywołał skandal i oburzenie. Był to jednocześnie punkt kulminacyjny burzliwego życia Elżbiety, w którym znalazło się miejsce na czterech mężów, z czego dwóch skończyło tragicznie.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Korona królów. Nowa Marchia w konflikcie polsko-krzyżackim

Ostatnia aktualizacja: 15.02.2023 05:50
W kulminacyjnej scenie najnowszego odcinka serialu "Korona królów. Jagiellonowie" na Wawel przybywa posłaniec z Wielkopolski. "Panie, Ulrich von Osten, władca Drezdenka i wasz lennik, zbuntował się i najechał na nasze dobra" wyjawia Jagielle poseł. Sprawa problematycznego poddanego była epizodem polsko-krzyżackiej rywalizacji u progu XV wieku.
rozwiń zwiń