Historia

81 lat temu powstał niemiecki obóz dla dzieci w Łodzi

Ostatnia aktualizacja: 01.12.2023 05:55
1 grudnia 1942 roku Niemcy utworzyli obóz dla polskich dzieci i młodzieży na wyodrębnionym terenie Litzmannstadt Ghetto. Obejmował on dzisiejsze ulice: Bracką, Emilii Plater, Górniczą oraz Zagajnikową. Wejście na teren obozu prowadziło od ul. Przemysłowej.
Szef niemieckiej policji kryminalnej w Łodzi Karl Ehrlich wizytujący obóz dla dzieci w Łodzi
Szef niemieckiej policji kryminalnej w Łodzi Karl Ehrlich wizytujący obóz dla dzieci w ŁodziFoto: Archiwum IPN Oddział w Łodzi/Archiwum Fotograficzne Stefana Bałuka - Narodowe Archiwum Cyfrowe Sygnatura: 37-301-6, Roman Harbar, Zofia Tokarz, Jacek Wilczur, "Czas niewoli, czas śmierci", Interpress, Warszawa 1979

Teren obozu był ogrodzony wysokim parkanem z desek i dodatkowo strzeżony przez niemieckich wartowników. Obóz przeznaczony był dla polskich dzieci w wieku od dwóch do 16 lat, pochodzących z sierocińców i zakładów wychowawczych z ziem włączonych do Rzeszy oraz z Generalnego Gubernatorstwa.

Trafiały tu także dzieci, których rodzice przebywali w więzieniach lub w obozach oraz oskarżone o takie przewinienia, jak: współdziałanie z ruchem oporu, odmowa pracy, drobne kradzieże czy nielegalny handel. W rzeczywistości był to obóz koncentracyjny. Dzieciom nadano numery, które zastąpiły ich nazwiska. Warunki w obozie przy ul. Przemysłowej były równie ciężkie, jak w getcie.


Posłuchaj
28:17 3 11 reportaz Prawda za podwójnym muremMP3.mp3 "Prawda za podwójnym murem" - pierwszy radiowy reportaż o obozie po 75 latach od jego wyzwolenia. Autro Jakub Tarka. (PR, 4.11.2020)

 

Dzieci wyniszczały głód i nadludzki wysiłek. Wszystkie były objęte przymusem pracy trwającej nawet do 12 godzin dziennie. Mali więźniowie szyli ubrania, wyplatali buty ze słomy, prostowali igły, naprawiali tornistry. Większość dzieci zmarła na skutek wycieńczenia, głodu i chorób - głównie epidemii tyfusu na przełomie lat 1942/43. Dzieci umierały również na skutek kar fizycznych, wymierzanych przez niemieckich oprawców.

Dzieci i młodzież z obozu przy Przemysłowej były kompletnie odizolowane i odcięte od zewnętrznego świata. Nie ma dokładnych danych dotyczących liczby małych więźniów, ponieważ zaginęła znaczna część dokumentacji. Przypuszcza się, że do stycznia 1945 roku przez obóz mogło przejść pięć tysięcy polskich dzieci. Zaledwie 900 doczekało w nim wyzwolenia. Do dziś przetrwał jedynie budynek dawnej komendy przy ul. Przemysłowej.


Posłuchaj
31:15 getto w łodzi___v2018001588_tr_0-0_145058260a53b444[00].mp3 O łódzkim getcie opowiadała historyk Anna Kuligowska-Korzeniowska, dyrektor Centrum Dialogu im. Marka Edelmana Joanna Podolska i Andrzej Bart - autor powieści "Fabryka Muchołapek". Audycja Anny Lisieckiej "Getto w Łodzi" z cyklu "Spotkania po zmroku". (PR, 25.01.2018)

 

W maju 1971 roku dla uczczenia pamięci dzieci więzionych i zamordowanych w obozie w Parku im. Szarych Szeregów odsłonięto pomnik "Pękniętego Serca". Ośmiometrowy pomnik przypomina pęknięte serce, do którego przytula się mały, chudy chłopczyk. W sercu widoczna jest pusta przestrzeń mająca kształt dziecka.

IAR/PAP

Czytaj także

"Oddajcie mi swoje dzieci". Wielka czystka niemiecka w getcie łódzkim

Ostatnia aktualizacja: 05.09.2022 06:00
To był najtragiczniejszy moment w historii getta w Łodzi. 5 września 1942 roku rozpoczęła się wywózka do obozu zagłady ponad 15 tys. ludzi - dzieci poniżej 10 lat, osób starszych po 65. roku życia oraz chorych i niepracujących.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Niemiecki obóz dla polskich dzieci w Łodzi. Historyk: olbrzymia trauma dla małych więźniów

Ostatnia aktualizacja: 23.01.2021 05:55
Historyk Artur Ossowski, naczelnik łódzkiego Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN przypomina, że pobyt w niemieckim obozie pracy przy ul. Przemysłowej w Łodzi odcisnął piętno na późniejszym życiu ok. 3 tys. polskich dzieci, jego byłych więźniów.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Facebook odblokował film o niemieckim obozie dla dzieci. Dyrektor łódzkiego IPN podkreślił rolę mediów

Ostatnia aktualizacja: 25.01.2021 12:58
Facebook odblokował zagraniczną promocję filmu o niemieckim obozie dla dzieci w Łodzi i popełnianych tam przez hitlerowców zbrodniach m.in. dzięki nagłośnieniu sprawy przez polskie media - powiedział dyrektor łódzkiego oddziału IPN Dariusz Rogut.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Żydzi z getta w Łodzi trafili do piekła Auschwitz

Ostatnia aktualizacja: 23.06.2023 05:40
Łódzkie getto było jedynym na ziemiach polskich, które funkcjonowało prawie do końca niemieckiej okupacji. Mieszkający na jego terenie Żydzi byli zmuszani do niewolniczej pracy w fabrykach. Większość z nich nie doczekała końca II wojny światowej - zginęli w komorach gazowych w niemieckich nazistowskich obozach zagłady w Auschwitz i Kulmhof. 
rozwiń zwiń