Historia

Sroga zima jedynym sprzymierzeńcem Finów w wojnie z ZSRR

Ostatnia aktualizacja: 26.11.2023 05:35
- Naród, którego losy od końca I wojny światowej toczyły się podobnie jak losy Polaków, zachował się tak jak Polacy w roku 1939 wobec Niemiec, odmówił Rosji – mówił historyk prof. Paweł Wieczorkiewicz.
Fiński żołnierz w czasie wojny zimowej
Fiński żołnierz w czasie wojny zimowejFoto: wikipedia/domena publiczna

26 listopada 1939 roku Armia Czerwona ostrzelała leżącą na granicy z Finlandią wieś Mainila, jednocześnie oskarżając o to Finów. Incydent stał się pretekstem do napadu Związku Sowieckiego na Finlandię. Wojna zimowa rozpoczęła się 30 listopada.

Finlandia podobnie jak Polska obroniła swoją niepodległość i w 1917 roku, po wybuchu rewolucji bolszewickiej w Rosji, wyzwoliła się spod panowania rosyjskiego. Jej granice, z których jedna przebiegała zaledwie 32 km od Leningradu, były niewygodne dla Związku Sowieckiego. Dla Stalina próba powrotu do wcześniejszego stanu była tylko kwestią czasu.

- Dlatego też celem polityki sowieckiej, w momencie, kiedy pojawiły się po temu możliwości, czyli w chwili przetasowania kart europejskich w roku 1939, stało się podporządkowanie sobie Finlandii – mówił prof. Paweł Wieczorkiewicz.


Posłuchaj
09:42 wojna zimowa.mp3 Wojna zimowa - komentarz historyka prof. Pawła Wieczorkiewicza

 

Uzyskał to Wiaczesław Mołotow w rozmowach z Joachimem von Ribbentropem. Skutkiem podpisanego 23 sierpnia 1939 paktu, Finlandia została włączona do sowieckiej strefy wpływów.

Polscy żołnierze na frontach II wojny światowej - zobacz serwis historyczny

Rosyjskie prowokacje

Rosjanie zażądali zawarcia umowy, pozwalającej na wprowadzenie oddziałów Armii Czerwonej na terytorium fińskie i utworzenia tam sowieckich baz wojskowych, przekazania ZSRR Przesmyku Karelskiego, wydzierżawienia bazy morskiej Hanko i zawarcia nowego układu pokojowego, przewidującego współpracę wojskową. Wszystkie te żądania spotkały się ze zdecydowaną odmową rządu Finlandii.

Trwały prace przygotowawcze do agresji na Finlandię. Trzeba było jednak dać światu jakiś powód konfliktu, pozór praw do zaatakowania. Postanowiono przeprowadzić prowokację. Pod koniec listopada, w rejonie miejscowości Mainila, artyleria sowiecka ostrzelała własne terytorium, zabijając kilku żołnierzy. Oficjalnie poinformowano, że strzelała artyleria fińska.

Początek wojny zimowej

- Wydawało się, że mając druzgocącą przewagę w ilości wojska - opowiada prof. Paweł Wieczorkiewicz - stuprocentową, jeżeli chodzi o ilość broni pancernej (Finowie nie posiadali czołgów) oraz wielokrotną w lotnictwie, Związek Sowiecki zmiażdży Finlandię jednym uderzeniem pięści.

Pierwszego dnia wojny lotnictwo radzieckie zbombardowało 16 fińskich miejscowości, w tym Helsinki. Finowie natychmiast przystąpili do heroicznej obrony. Dzięki doskonałej znajomości terenu i przystosowaniu do warunków srogiej zimy zadawali nieprzyjacielowi ogromne straty.

Wojna, która według Stalina miała trwać dwa tygodnie i zakończyć się opanowaniem całej Finlandii, toczyła się do 12 marca 1940. Wówczas to osamotnieni Finowie zostali zmuszeni do zawarcia pokoju. Jednak Związek Sowiecki zagarnął tylko 9 procent terytorium kraju. Straty fińskie wyniosły około 25 tysięcy poległych, natomiast radzieckie – prawie 200 tysięcy.

Wojna radziecko-fińska odsłoniła wszystkie słabe punkty Armii Czerwonej, która poniosła bardzo wysokie straty. Agresja spotkała się z międzynarodowym potępieniem, w wyniku którego Związek Radziecki został wykluczony z Ligi Narodów. Finowie nie otrzymali jednak żadnej konkretnej pomocy militarnej. Pamięć tej wojny jest ważnym elementem fińskiej świadomości narodowej.

mk/im

Czytaj także

Pakt Ribbentrop-Mołotow jak czwarty rozbiór Polski

Ostatnia aktualizacja: 23.08.2023 06:00
"Gdy Polska przestanie istnieć, Zachód nie będzie miał o co walczyć" – tak w 1939 roku rozumowano w Moskwie i w Berlinie. III Rzesza i Związek Sowiecki podpisały pakt o nieagresji, na mocy którego Hitler i Stalin podzielili między siebie terytorium Polski.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Sojusz, który podpalił świat – 80. rocznica paktu Hitler-Stalin

Ostatnia aktualizacja: 22.08.2019 22:00
Czego ciągle nie wiemy o sojuszu państwa Sierpa i młota z imperium spod znaku swastyki? Jakie były rachuby obu dyktatorów? Dlaczego dzisiejsza Rosja powraca do obrony skompromitowanego sojuszu? Na te pytania odpowiedzą znani historycy w przeddzień konferencji na temat paktu Hitler-Stalin w Muzeum II wojny światowej w Gdańsku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Janusz Odziemkowski o pakcie Ribbentrop-Mołotow: to umożliwiło Hitlerowi rozpoczęcie wojny

Ostatnia aktualizacja: 23.08.2019 20:35
- Nie ma wątpliwości, że pakt Ribbentrop-Mołotow umożliwił Hitlerowi rozpoczęcie wojny i jednocześnie był początkiem końca krajów bałtyckich, a dla Polski oznaczało to 45 lat uzależnienia od ZSRR ze wszystkimi konsekwencjami – w sferze psychicznej, w sferze wychowania społeczeństwa i w kwestii gospodarczej - ocenił prof. Janusz Odziemkowski z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Układ w Rapallo. Niemcy i Rosjanie rozpoczynają współpracę

Ostatnia aktualizacja: 16.04.2023 05:37
W ramach współpracy wojskowej Sowieci udostępnili poligony nad Wołgą i Kamą. Oficerowie niemieccy szkolili także Armię Czerwoną, a na jej rozwój przeznaczono pieniądze pochodzące z kredytów udzielonych przez Niemców.
rozwiń zwiń