Historia

Wybaczamy i prosimy o wybaczenie. 67. rocznica listu biskupów

Ostatnia aktualizacja: 18.11.2023 05:50
List biskupów polskich do biskupów niemieckich wywołał wściekłość Władysława Gomułki i był powodem bezprecedensowych ataków komunistów na Kościół.
Kardynał Stefan Wyszyński podczas obrad Konferencji Episkopatu Niemiec. Fulda, 20 Września 1978 r.
Kardynał Stefan Wyszyński podczas obrad Konferencji Episkopatu Niemiec. Fulda, 20 Września 1978 r.Foto: PAP/dpa

18 listopada 1956 roku w trakcie sesji Soboru Watykańskiego polscy biskupi wystosowali do wszystkich Episkopatów listy, w których zapraszali do udziału w obchodach Millenium Chrztu Polski. Listy te wiązały się z całym szeregiem wystąpień i rozmów dyplomatycznych prymasa Wyszyńskiego na sesji Soboru związanych z zaproszeniem papieża Pawła VI do Polski. Pielgrzymka papieska miała uświetnić obchody millenijne. Planowano ją na 3 maja 1966.

Wśród 56. dokumentów znalazło się także zaproszenie dla duchownych niemieckich, oficjalnie nazwane "Orędziem biskupów polskich do ich niemieckich braci w chrystusowym urzędzie pasterskim".

Posłuchaj
45:35 Przebaczamy i prosimy o przebaczenie.1327.mp3 Przebaczamy i prosimy o przebaczenie - audycja z okazji 25. rocznicy wystosowania listów biskupów polskich do biskupów niemieckich   

Wybaczamy i prosimy o wybaczenie

List do biskupów niemieckich był szczególny. Zawierał analizę tysiącletnich stosunków polsko-niemieckich i kończył się słynnym zdaniem o przebaczeniu wzajemnych krzywd oraz prośbą o przebaczenie. List wywołał burzę wśród władz komunistycznych. Pomysłodawcą orędzia był arcybiskup wrocławski Bolesław Kominek. Jedną z najważniejszych kwestii poruszonych w liście, konsultowanych zresztą z duchownymi i intelektualistami niemieckimi, była sprawa zachodniej granicy Polski, nie uznawanej przez Niemcy Zachodnie. Polscy biskupi pisali między innymi:

Obciążenie obustronnych stosunków ciągle jeszcze jest wielkie, a potęguje je tak zwane "gorące żelazo" tego sąsiedztwa. Polska granica na Odrze i Nysie jest, jak to dobrze rozumiemy, dla Niemców nad wyraz gorzkim owocem ostatniej wojny, masowego zniszczenia, podobnie jak jest nim cierpienie milionów uchodźców i przesiedleńców niemieckich. Większa część ludności opuściła te tereny ze strachu przed rosyjskim frontem i uciekła na Zachód. Dla naszej Ojczyzny, która wyszła z tego masowego mordowania nie jako zwycięskie, lecz krańcowo wyczerpane państwo, jest to sprawa egzystencji (nie zaś kwestia większego "obszaru życiowego").

Jeszcze przed powrotem biskupów do Polski, 5 grudnia 1965 duchowni niemieccy odpowiedzieli na list, przyjmując zaproszenie na uroczystości, jednakże nie rozstrzygając kwestii zachodniej granicy Polski.

Wyszyński-1200x660.jpg
Prymas Stefan Wyszyński- zobacz serwis specjalny

Nagonka władz na Prymasa

Tymczasem w kraju władze komunistyczne rozpętały olbrzymią nagonkę propagandową przeciwko episkopatowi i personalnie przeciw Prymasowi Wyszyńskiemu. W artykułach prasowych zarzucano polskim duchownym samowolę i podejmowanie własnej, nieuprawnionej inicjatywy dotyczącej polskiej polityki zagranicznej. Oczywiście wściekłość władz dotyczyła podstawowego aspektu oficjalnej polityki zagranicznej komunistów.

Posłuchaj
00:39 gomułka do wyszyńskiego.mp3 Reakcja Władysława Gomułki na list biskupów polskich do biskupów niemieckich. Archiwalne nagranie Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa 

Władysław Gomułka cały czas twierdził, że jedynym gwarantem polskiej granicy na zachodzie jest Związek Radziecki. Polscy biskupi złamali tę zasadę. Propaganda komunistyczna posunęła się nawet do fałszerstw. W grudniowym numerze tygodnika "Forum" opublikowano list biskupów z niemiecką odpowiedzią. W Orędziu znalazło się ponad 200 zniekształceń. Jednocześnie próbowano poróżnić sygnatariuszy listu.

Wykorzystując fakt, że biskup Karol Wojtyła pozostał w Rzymie do 21 grudnia 1965, chciano skłócić go z prymasem Wyszyńskim. Ataki na Kościół nie ograniczały się jedynie do zabiegów propagandowych. Władze wstrzymały paszport Prymasowi, argumentując, że kardynał Wyszyński wykorzystał swój pobyt za granicą do szkalowania państwa polskiego.

Obchody tysiąclecia chrztu Polski stały się areną walki komunistów o duszę Polaków, walki kolejny raz przegranej. Historia przyznała rację polskim biskupom i Prymasowi Tysiąclecia.

Grzegorz Sołtysiak

O liście biskupów, Kościele w PRL i prymasie Stefanie Wyszyńskim czytaj w serwisie

Czytaj także

70 lat temu bezpieka aresztowała prymasa Stefana Wyszyńskiego

Ostatnia aktualizacja: 25.09.2023 05:50
25 września 1953 roku bezpieka osadziła prymasa Polski kardynała Stefana Wyszyńskiego w małym klasztorze w Rywałdzie, niedaleko Lidzbarku. Klasztor został przebudowany na więzienie.
rozwiń zwiń
Czytaj także

39. rocznica śmierci kardynała Stefana Wyszyńskiego

Ostatnia aktualizacja: 28.05.2020 06:01
Nad ranem 28 maja 1981 roku Polskie Radio oraz agencje światowe nadały komunikat: - Tu mówi Warszawa. We wszystkich programach Polskiego Radia nadajemy komunikat specjalny. Dziś o godzinie 4.40 rano w uroczystość Wniebowstąpienia Pańskiego w rezydencji arcybiskupów warszawskich zmarł jego eminencja kardynał Stefan Wyszyński, arcybiskup metropolita gnieźnieński i warszawski, prymas Polski.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Znamy datę i miejsce beatyfikacji kard. Stefana Wyszyńskiego

Ostatnia aktualizacja: 21.10.2019 13:06
Kardynał Stefan Wyszyński, głowa polskiego Kościoła w latach komunizmu, zostanie beatyfikowany 7 czerwca 2020 r. Uroczystość odbędzie się w Warszawie. 
rozwiń zwiń