Historia

Naukowcy badają drewno holenderskich statków z XVII wieku

Ostatnia aktualizacja: 03.11.2021 05:40
Na przykładzie badań drewna jednego z nich - wraku statku Batavia - naukowcy mogą potwierdzić tezę o dominacji na morzach w XVII wieku holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej. 
Zrekonstruowany holenderski statek Batavia
Zrekonstruowany holenderski statek BataviaFoto: PAP/EPA

Statek Batavia zbudowany w Amsterdamie w latach 1626-1628 i rozbity podczas dziewiczego rejsu w czerwcu 1629 roku, uosabia holenderski styl budowania okrętów w Złotym Wieku - takie wnioski przedstawiła szefująca grupie naukowców prof. Wendy van Duivenvoorde z Uniwersytetu Flindersa w Australii.

Na szczęście dla naukowców szczątki statku Batavia zostały wydobyte w latach 70. XX wieku (są wystawione w Muzeum Wraków Australii Zachodniej we Fremantle), co umożliwiło archeologom i dendrochronologom przeprowadzenie analizy drewna kadłuba.

"Wykorzystywanie tartaków napędzanych wiatrem stało się powszechne w republice holenderskiej w połowie XVII  wieku, umożliwiając Holendrom produkcję bezprecedensowej liczby statków oceanicznych do dalekich rejsów i handlu międzyregionalnego w Azji" – mówiła prof. Wendy van Duivenvoorde.

Miedzioryt zatytułowany "Widok na port z dwoma statkami fletowymi" autorstwa holenderskiego artysty Reiniera Noomsa, koniec XVII wieku. źr. Wikimedia/domena publiczna Miedzioryt zatytułowany "Widok na port z dwoma statkami fletowymi" autorstwa holenderskiego artysty Reiniera Noomsa, koniec XVII wieku. źr. Wikimedia/domena publiczna

Pobrane próbki drewna kadłuba Batavii do badań dendrochronologicznych, których wyniki opublikowano w czasopiśmie "PLOS ONE", stanowią element uzupełniający wiedzę o początku holenderskiego XVII- wiecznego budownictwa okrętowego oraz ekspansji światowej żeglugi.

W XVII wieku holenderska Kompania Wschodnioindyjska stała się pierwszym międzynarodowym przedsiębiorstwem handlowym, co przyczyniło się do powstania w kraju giełdy i nowoczesnego kapitalizmu. W tym stuleciu w holenderskich stoczniach zbudowano 706 statków, z których 75 rozbiło się, a 23 zostały schwytane przez siły wroga lub piratów.

Obraz Andriesa van Eertvelta przedstawia powrót do Amsterdamu statków "Overijssel", "Vriesland", "Mauritius" i "Hollandia" z drugiej holenderskiej ekspedycji handlowej do Indii Wschodnich w 1599 roku. Po prawej stronie widoczny jest Amsterdam. Źr. Królewskie Muzea Greenwich/domena publiczna Obraz Andriesa van Eertvelta przedstawia powrót do Amsterdamu statków "Overijssel", "Vriesland", "Mauritius" i "Hollandia" z drugiej holenderskiej ekspedycji handlowej do Indii Wschodnich w 1599 roku. Po prawej stronie widoczny jest Amsterdam. Źr. Królewskie Muzea Greenwich/domena publiczna

Do tej pory niewiele wiadomo było na temat materiałów drewnianych, które umożliwiły Holendrom budowę statków oceanicznych, zdominowanie handlu międzynarodowego i pokonanie pozostałych potęg morskich, takich jak Francja czy Portugalia. "Dąb był preferowanym materiałem do budowy statków w północnej i zachodniej Europie, a narody morskie walczyły o zapewnienie wystarczających dostaw, aby zaspokoić swoje potrzeby i utrzymać stale rosnącą flotę. Nasze wyniki pokazują, że Holendrzy skutecznie poradzili sobie z niedoborami drewna na początku XVII wieku, dzięki dywersyfikacji źródeł dostaw" - wyjaśniała Marta Domínguez Delmás, należąca do grupy ekspertów z Uniwersytetu w Amsterdamie.

"Preferencja dla określonych produktów z drewna z wybranych regionów pokazuje, że wybór drewna nie był arbitralny. Nasze wyniki ilustrują różnorodność źródeł drewna zaopatrujących stocznię w Amsterdamie w latach 20. XVII wieku i pokazują staranny dobór drewna i umiejętności rzemieślnicze budowniczych" - mówiła Aoife Daly z Uniwersytetu w Kopenhadze.

Źr. PLoS ONE/eurekaalert.org

Zobacz więcej na temat: Holandia Indie statek
Czytaj także

Jacques-Yves Cousteau - odkrywca podwodnego świata. Archiwalna rozmowa z podróżnikiem [POSŁUCHAJ]

Ostatnia aktualizacja: 11.06.2023 05:35
11 czerwca mija 113. rocznica urodzin Jacques'a-Yves'a Cousteau, francuskiego oficera marynarki, podróżnika i oceanografa. Posłuchaj, co mówił przed laty na antenie Trójki.
rozwiń zwiń
Czytaj także

USS "Nautilus", czyli przepowiednie literackie czasem się sprawdzają

Ostatnia aktualizacja: 21.01.2021 05:35
Znamy przykłady fikcji literackiej, które sprawdziły się w rzeczywistości. Zazwyczaj, o takiej fabule, mówiono, że wyprzedza epokę. Obecnie nazywa się ją mianem "science fiction" - "fantastyką naukową". Nie inaczej było z powszechnie znanym dziełem Juliusza Verne'a "Dwadzieścia tysięcy mil podwodnej żeglugi". Jego wizja spełniła się 21 stycznia 1954 roku, kiedy to zwodowano pierwszy na świecie podwodny statek o napędzie atomowym – USS Nautilus (SSN-571).
rozwiń zwiń
Czytaj także

Największa katastrofa morska w dziejach. Posłuchaj świadków tragedii "Wilhelma Gustloffa"

Ostatnia aktualizacja: 30.01.2024 05:50
Po tym, jak sowieckie torpedy uderzyły w statek wypełniony niemieckimi uciekinierami, w odmętach Bałtyku zginęło prawdopodobnie od 6 do 9 tys. ludzi. Większość z nich zmarła z wychłodzenia. 79 lat temu, 30 stycznia 1945, zatonął "Wilhelm Gustloff".
rozwiń zwiń
Czytaj także

Alexander Selkirk. To on był prawdziwym Robinsonem

Ostatnia aktualizacja: 02.02.2024 05:40
2 lutego 1709 roku angielskie okręty "Duke" i "Duchess" przybiły do brzegów Más a Tierra. Wyspa wyglądała na bezludną. Nagle oczom marynarzy ukazał się... Szkot. Zdarzenie to miało zainspirować Daniela Defoe do napisania słynnej książki o Robinsonie Kruzoe.
rozwiń zwiń