Historia

Egipt. Archeolodzy odkryli centrum obsługi chrześcijańskich pielgrzymów z VI w.

Ostatnia aktualizacja: 26.07.2021 05:50
Monumentalne, kamienne budowle zachowane do pół metra wysokości, odkryli w Marei w północnym Egipcie polscy archeolodzy. Mieszkali w nich w VI w. pielgrzymi, którzy byli w drodze do chrześcijańskiego sanktuarium w Abu Mena.
Prace archeologiczne.
Prace archeologiczne. Foto: Shutterstock/Mariana Rusanovschi

Marea to osada portowa, położona nad jeziorem Mareotis, założona jeszcze w czasach Aleksandra Wielkiego i rozwijająca się od III wieku p.n.e. aż do początku okresu islamskiego w VIII wieku n.e. Miejsce to było celem prac archeologów od wielu lat. Pracowali tam badacze z USA, Francji i Polski.

- Podczas ostatnich lat w ramach nowego projektu dokonaliśmy jednak przewrotu w poznaniu tego starożytnego miasta. Wszystko dzięki wykorzystaniu metod nieinwazyjnych - geofizycznych w połączeniu z wykopaliskami - mówi Nauce w Polsce - PAP dr Mariusz Gwiazda z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW, który kierował pracami terenowymi. Szefem projektu NCN, w ramach którego prowadzone są obecne badania, jest prof. Tomasz Derda z Wydziału Archeologii UW.

Dr Gwiazda podkreśla, że zastosowane metody umożliwiły "zajrzenie" pod piasek zalegający nad miastem i stworzenie dokładnego planu zabudowań.

Wadi Natrun FREE 1200.jpg
Wykopaliska w Wadi Natrun. "Mnisi musieli uciekać przed popularnością"

Odkryli nieznaną część miasta

W ten sposób zlokalizowano nieznaną część starożytnego miasta o powierzchni 13 hektarów. Było to kilka wielkich budynków, które archeolodzy określają jako "modułowe", bo każdy z nich składał się z paru identycznych mierzących 10 na 10 m części.

Jak opisuje naukowiec, połowa modułu mogła być sklepem - sprzedawano tam produkty, a pozostała - noclegownią. Od wschodu i zachodu budowle te miały niewielkie portyki. Były to konstrukcje parterowe. Wiadomo, że te zabudowania istniały od VI do VIII w.

- To było dla nas duże zaskoczenie, bo w tym czasie w Egipcie nie budowano nowych miast - zaznacza archeolog. Jak mówi, boom budowlany miał miejsce w okresie hellenistycznym, po tym, gdy kraj ten podbił Aleksander Wielki (IV w. p.n.e.) i później, gdy podporządkowali go sobie Rzymianie. Według badacza wówczas w różnych częściach świata kultury śródziemnomorskiej zbudowano gigantyczną liczbę miast. Później, aż do czasów podboju Arabów, nie było potrzeby wznoszenia kolejnych, bo było ich już tak wiele. Dlatego - w jego ocenie - nowo odkryte zabudowania są takie wyjątkowe.

Niepodobne do żadnych innych zabudowań

Z ustaleń archeologów wynika, że zabudowania powstały na gruzach rzymskiej farmy zajmującej się produkcją wina.

- Nie są one podobne do żadnych znanych zabudowań świata śródziemnego – przekonuje kierownik prac terenowych.

Miasto nie przypomina innych znanych wcześniejszych osiedli, które skoncentrowane były wokół miejsca centralnego. Większość modułowych budowli położona jest obok siebie w równych rzędach. Nieco dalej, w oddzielnych budowlach, były termy i latryny.

Złote Miasto Egipt 1200 PAP.png
Egipt. Archeolodzy odnaleźli zaginione "Złote Miasto” sprzed 3000 lat

Dom pielgrzyma

Po analizie znanych tekstów z epoki naukowcy doszli do wniosku, że natknęli się na centrum zbudowane dla pielgrzymów będących w drodze do odległego o kilka kilometrów na południe sanktuarium Abu Mena - jego ruiny znajdują się na światowej liście dziedzictwa UNESCO.

Pielgrzymi chcieli odwiedzić grób męczennika, św. Menasa, który zmarł ok. 300 roku. Nad jego grobem wzniesiono duży kościół.

Nowo odkryte budynki położone były niemal tuż przy brzegu jeziora Mareotis. Pielgrzymi docierali tutaj drogą wodną z Aleksandrii. Dr Gwiazda uważa, że wśród nich byli zarówno biedni, jak i bogaci Egipcjanie, zapewne głównie z północnej części kraju. Wiadomo to na podstawie odnajdywanych w czasie wykopalisk w Aleksandrii ampułek św. Menasa, czyli małych terakotowych pojemników, zawierających świętą oliwę z Abu Mena. Pielgrzymi kupowali je u celu swej podróży i zabierali je ze sobą domu. Nie są one znane z innych części Egiptu.

- Ale badacze odkrywają je w różnych częściach Europy, a nawet w Wielkiej Brytanii - wskazuje dr Gwiazda.

Czy oznacza to, że pielgrzymowano do Egiptu z aż tak odległych rejonów świata? Według badacza nie można tego wykluczyć, ale możliwe jest też to, że ampułki trafiały tam drogą pośrednią.

Wstępne wyniki badań na temat nowych ustaleń dotyczących Marei ukazały się w prestiżowym brytyjskim periodyku naukowym "Antiquity".

PAP/bm

Czytaj także

Sudan: Polscy archeolodzy odkryli prawdopodobnie największy kościół średniowiecznej Nubii

Ostatnia aktualizacja: 29.05.2021 05:00
Odkrycia dokonali badacze z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Świątynia mogła być siedzibą arcybiskupa, który zarządzał metropolią, która rozciągała się przez 1000 km wzdłuż Nilu. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

W Jarosławiu przebadano i zeskanowano laserowo drogę sprzed kilkuset lat

Ostatnia aktualizacja: 10.06.2021 05:30
- To jeden z najdłuższych drewnianych traktów, jakie udało się do tej pory odkryć naukowcom na obecnych terenach Polski - powiedziała PAP archeolog Katarzyna Oleszek, która przebadała i zeskanowała laserowo w centrum Jarosławia osiemnastowieczną drogę o długości 30 metrów.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Polska badaczka zidentyfikowała nieznane rodzaje starożytnych greckich tekstyliów

Ostatnia aktualizacja: 15.07.2021 05:45
Dzięki analizie odcisków pieczętnych z Grecji epoki brązu dr hab. Agata Ulanowska z Uniwersytetu Warszawskiego zidentyfikowała wiele nieznanych dotąd rodzajów tekstyliów. Według badaczki jej odkrycie wielokrotnie zwiększa wiedzę na temat między innymi tkanin, wyrobów z wikliny i sznurków.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Nasi przodkowie rośli z zimna. Naukowcy zbadali wpływ klimatu na rozmiary ciał pierwszych Homo sapiens

Ostatnia aktualizacja: 19.07.2021 05:40
Średni rozmiar ciała ludzi zmieniał się znacząco w ciągu ostatnich milionów lat i jest silnie związany z temperaturą otoczenia - twierdzą naukowcy z Cambridge i Tybingi. Surowy klimat napędzał ewolucję w kierunku zwiększenia rozmiarów ciała, czego nie można powiedzieć o cieplejszym środowisku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Archeolodzy poszukują zaginionych megalitów Wielkopolski

Ostatnia aktualizacja: 24.07.2021 05:40
Pierwsze monumentalne grobowce megalityczne sprzed kilku tysięcy odkryto w Wielkopolsce dopiero w XXI w. Zdaniem archeologów jest ich jednak zdecydowanie więcej, dlatego rozpoczęli ich poszukiwania. Pierwsze wyniki są obiecujące.
rozwiń zwiń