Historia

Żołnierze AK i Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Bohaterowie II wojny światowej, którzy zmarli w ostatnim roku

Ostatnia aktualizacja: 01.11.2020 06:00
Z biegiem czasu pozostaje coraz mniej weteranów II wojny światowej. W ostatnim roku pożegnaliśmy kolejnych bohaterów, którzy odeszli na wieczną wartę.
Wśród tych, którzy w ciągu ostatnich 12 miesięcy udali się na wieczną wartę byli m.in. bp Bronisław Dembowski, Tadeusz Bieńkowicz, Eugeniusz Tyrajski, Jerzy Główczewski, Jadwiga Sienkiewicz i Janusz Bełza
Wśród tych, którzy w ciągu ostatnich 12 miesięcy udali się na wieczną wartę byli m.in. bp Bronisław Dembowski, Tadeusz Bieńkowicz, Eugeniusz Tyrajski, Jerzy Główczewski, Jadwiga Sienkiewicz i Janusz BełzaFoto: PAP

Przypominamy polskich weteranów II wojny światowej, którzy zmarli w ciągu ostatnich 12 miesięcy.

Bronisław Dembowski

Biskup Bronisław Dembowski. PAP/Jacek Turczyk Biskup Bronisław Dembowski. PAP/Jacek Turczyk

Zmarł 16 listopada 2019 roku w wieku 92 lat.

W trakcie II wojny światowej złożył przysięgę Armii Krajowej i został jej żołnierzem. Walczył w Powstaniu Warszawskim, po zakończeniu wojny rozpoczął studia filozoficzne na Uniwersytecie Warszawskim, a następnie wstąpił do seminarium duchownego. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1953 roku od kardynała Stefana Wyszyńskiego, a w 1992 roku papież Jan Paweł II mianował go biskupem włocławskim.

dembowski 1200 pap.jpg
Zmarł biskup Bronisław Dembowski. Miał 92 lata

Wykładał na warszawskiej Akademii Teologii Katolickiej (obecnie Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego). Uczył też filozofii w Warszawskim Seminarium Duchownym.

Bronisław Dembowski podczas stanu wojennego był zaangażowany w prace Prymasowskiego Komitetu Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności, reprezentował także Kościół w obradach Okrągłego Stołu.

Tadeusz Bieńkowicz ps. Rączy

Tadeusz Bieńkowicz. Fot.: PAP/	Jacek Bednarczyk Tadeusz Bieńkowicz. Fot.: PAP/ Jacek Bednarczyk

Zmarł 13 grudnia 2019 roku w wieku 96 lat.

Walczył we wrześniu 1939 roku w ochotniczym baonie frontowym harcerzy z Lidy. W trakcie okupacji służył w Armii Krajowej na obszarze Okręgu Nowogródzkiego. Był dowódcą plutonu w 2. batalionie 77. Pułku Piechoty AK. Wsławił się przeprowadzeniem akcji odbicia więźniów w Lidzie, za co został uhonorowany Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari.

Bieńkowicz 663.jpg
Nie żyje gen. Tadeusz Bieńkowicz ps. Rączy. Był żołnierzem AK, miał 96 lat

Po zakończeniu wojny przedostał się na teren Polski w nowych granicach i pozostał w konspiracji aż do 1950 roku, kiedy to został aresztowany przez UB w Gdańsku. Po wielomiesięcznym areszcie i torturach dostał wyrok kary śmierci, który został zmieniony na dożywocie. W 1956 roku na mocy amnestii wyszedł na wolność.

Prowadził wieloletnia działalność społeczno-kombatancką. W 2016 został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski, a w 2018 roku prezydent Andrzej Duda wręczył mu awans generalski.

Eugeniusz Tyrajski ps. Sęk

Eugeniusz Tyrajski Eugeniusz Tyrajski. Fot.: Polskie Radio

Zmarł 27 grudnia 2019 roku, miał 93 lata. Był wiceprezesem Związku Powstańców Warszawskich.

Podczas okupacji jako przedwojenny harcerz służył w Szarych Szeregach, w których dokonywał akcji małego sabotażu. Niedługo później został żołnierzem jako członek kompanii K-2, batalionu "Karpaty" w pułku "Baszta".

Eugeniusz Tyrajski 1200.jpg
Zmarł Eugeniusz Tyrajski ps. "Sęk", wiceprezes Związku Powstańców Warszawskich

Razem z oddziałem walczył w Powstaniu Warszawskim, w którym wziął udział w ataku na tor wyścigowy na Służewcu oraz uczestniczył w walkach na Mokotowie i Sadybie. Po kapitulacji powstania wywieziony do obozu Bossen w Niemczech. Po wyzwoleniu obozu przez wojska amerykańskie powrócił do  Warszawy.

Jan Maruszewski ps. Janusz

Zmarł 27 stycznia 2020 roku w wieku 93 lat, był jednym z ostatnich żołnierzy słynnego batalionu "Zośka".

Nie brał udziału w konspiracji i dołączył do Powstania Warszawskiego 1 sierpnia 1944 roku jako ochotnik. Przeszedł szlak bojowy przez Wolę, Stare Miasto, Śródmieście i Czerniaków. Po upadku Powstania Warszawskiego znalazł się w obozie jenieckim.

jan_maruszewski_1200.jpg
Zmarł Jan Maruszewski ps. Janusz, żołnierz batalionu "Zośka"

Po zakończeniu wojny był represjonowany przez władze komunistyczne i został skazany na 10 lat więzienia za "próbę obalenia ustroju Polski Ludowej".

Był jednym z dwudziestu powstańców warszawskich odznaczonych 16 kwietnia 2015 roku przez ambasadora Republiki Federalnej Niemiec Krzyżem Zasługi na Wstędze Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec za działania na rzecz pojednania polsko-niemieckiego.

Jerzy Główczewski

Jerzy Główczewski. Fot.: PAP/Marcin Obara Jerzy Główczewski. Fot.: PAP/Marcin Obara

Zmarł 15 kwietnia 2020 roku, miał wówczas 97 lat.

We wrześniu 1939 wydostał się z Polski i dołączył do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. W 1942 roku zgłosił się do lotnictwa i został przydzielony do myśliwskiego dywizjonu 308, w którym odbył 100 lotów bojowych. Walczył między innymi w bitwie pod Gandawą.

1200_Główczewski_PAP.jpg
Zmarł major Jerzy Główczewski. Pilot słynnego Dywizjonu 308 miał 97 lat

Po zakończeniu wojny powrócił do Polski i rozpoczął studia architektoniczne. Uczestniczył w odbudowie Warszawy, był także jednym z projektantów stadionu X-lecia. W latach 60. wyjechał z Polski i rozpoczął pracę wykładowcy na Uniwersytecie Stanowym w Karolinie Północnej.

Marian Tomaszewski

Marian Tomaszewski. Fot. PAP/Adam Guz Marian Tomaszewski. Fot. PAP/Adam Guz

Zmarł 5 czerwca 2020 roku w wieku 98 lat.

Był jednym z Polaków deportowanych w 1939 roku z ziem zajętych przez  Związek Sowiecki. W sierpniu 1941 roku wstąpił do Armii Andersa. Służył w 6. Pułku Pancernym "Dzieci Lwowskich". Przeszedł szlak bojowy od Monte Cassino, przez Piedimonte San Germano, Ankonę i Bolonię.

pap marian tomaszewski 1200.jpg
Zmarł płk Marian Tomaszewski. Był żołnierzem Armii Andersa, zdobywcą Monte Casino

Podczas II wojny światowej został odznaczony Krzyżem Walecznych, Złotym Krzyżem Zasługi, Srebrnym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Monte Cassino.

Jerzy Malczewski ps. Wola

Jerzy Malczewski. Fot.: East News/Jan Bielecki Jerzy Malczewski. Fot.: East News/Jan Bielecki

Zmarł 29 czerwca w wieku 96 lat.

Wstąpił do Armii Krajowej w trakcie Powstania Warszawskiego i walczył na Śródmieściu Południowym w zgrupowania WSOP - batalion "Bełt". Po kapitulacji wyszedł ze stolicy wraz z ludnością cywilną.

jerzy malczewski 1200 east news.jpg
Zmarł Jerzy Malczewski ps. Wola - kombatant AK, bohater Powstania Warszawskiego

Janusz Bełza ps. Bernard

Janusz Bełza. Fot. PAP/Wojciech Olkuśnik Janusz Bełza. Fot. PAP/Wojciech Olkuśnik

Zmarł 20 lipca 2020 roku. Miał 95 lat.

Jako ochotnik walczył we wrześniu 1939 roku. Wziął udział w Powstaniu Warszawskim w szeregach Armii Krajowej w zgrupowaniu "Radosław", w batalionie "Czata 49". Za zasługi na polu bitwy został odznaczony Krzyżem Walecznych. We wniosku odznaczeniowym z 4 września 1944 r. napisano w uzasadnieniu: "nie zwracając uwagi na walący się mur zbombardowanego domu przy ul. Mławskiej 3 oraz ogień granatników wyciągał zasypanych doznając ogólnych potłuczeń".

pap_bełza 1200.jpg
Zmarł powstaniec warszawski, prof. Janusz Bełza ps. Bernard

Po kapitulacji powstania trafił do obozu jenieckiego, z którego zdołał uciec i dołączyć do Armii Andersa. Po zakończeniu wojny pozostał na obczyźnie i rozpoczął studia medyczne w Szwajcarii. Po roku 1950 zamieszkał na stałe w Stanach Zjednoczonych, gdzie pracował jako neurochirurg.

Józef Wiłkomierski

Odszedł 1 sierpnia 2020 roku w wieku 94 lat.

Walczył w Powstaniu Warszawskim, po którego zakończeniu trafił do obozu jenieckiego w Niemczech. Po wojnie został słynnym wiolonczelistą. Był także dyrygentem, założycielem i wieloletnim dyrektorem Filharmonii Sudeckiej w Wałbrzychu.

1200 Wiłkomirski.jpg
Zmarł Józef Wiłkomirski, uczestnik Powstania Warszawskiego, założyciel Filharmonii Sudeckiej

Zofia Dillenius

Zmarła 2 sierpnia 2020 roku, miała 92 lata.

Walczyła w Powstaniu Warszawskim jako łączniczka w pułku "Baszta". Po kapitulacji wydostała się ze stolicy wraz z ludnością cywilną. Nie wróciła już do Warszawy. Po wojnie zamieszkała we Wrocławiu, gdzie była wieloletnim pracownikiem Wydawnictwa Ossolineum i przewodniczącą środowiska wrocławskich Powstańców. Przez lata organizowała zebrania i spotkania Powstańców warszawskich mieszkających we Wrocławiu.

świeczka smierć 1200 .jpg
Nie żyje bohaterka Powstania, Zofia Dillenius. Miała 92 lata

Wacław Wojciechowski

Podporucznik Wacław Wojciechowski Podporucznik Wacław Wojciechowski

Zmarł 24 września 2020 roku w wieku 97 lat. Był jednym z ostatnich żyjących oficerów Powstania Warszawskiego.

W trakcie okupacji niemieckiej służył w Narodowych Siłach Zbrojnych i Narodowej Organizacji Wojskowej. Podczas Powstania Warszawskiego był zastępcą dowódcy oddziału specjalnego "Tygrysy Woli" w batalionie NOW-AK "Gustaw". Wsławił się osobistą odwagą w trakcie walk, m.in. granatem własnoręcznej produkcji uszkodził niemiecki czołg, który został następnie wykorzystany do odbicia obozu koncentracyjnego na Gęsiówce.

1200_Wojciechowski_TT.jpg
W wieku 97 lat zmarł Wacław Wojciechowski, zasłużony powstaniec warszawski

Przeszedł szlak bojowy od Woli przez Stare Miasto po Śródmieście. Po zakończeniu walk trafił do obozu jenieckiego. Po wojnie osiedlił się w Londynie, ale przedostawał się do Polski jako kurier Stronnictwa Narodowego. Musiał uciec z ojczyzny z obawy przed dekonspiracją i wyemigrował ostatecznie do Stanów Zjednoczonych.

Jadwiga Sienkiewicz

Jadwiga Sienkiewicz. Fot.: PAP/	Radek Pietruszka Jadwiga Sienkiewicz. Fot.: PAP/ Radek Pietruszka

Zmarła 20 października 2020 roku w wieku 94 lat.

Żołnierz 4. Pułku Piechoty Legionów Armii Krajowej. Była wnuczką pisarza i noblisty Henryka Sienkiewicza.