Historia

Pałac jak Biały Dom i inne kresowe rezydencje

Ostatnia aktualizacja: 31.07.2020 05:40
Klasycystyczny pałac w Czarnominie, którego ogrodowa fasada przywodzi na myśl siedzibę prezydentów USA, to jedno z wielu miejsc dawnej Rzeczypospolitej przypomnianych w specjalnych cyklu radiowej Dwójki.
Pałac w Czarnominie
Pałac w CzarnominieFoto: źr. Kurier Galicyjski

Miejsce: Czarnomin (na pograniczu Ukrainy z Mołdawią i Naddniestrzem)

- Mikołaj Czarnomski jako fundator pałacu miał po prostu dobry gust. Wybrał właściwego architekta – podkreślał w jednej z audycji z cyklu "Śladem rezydencji i warowni dawnej Rzeczypospolitej" Jarosław Jakimczyk. – Architekt Francesco Boffo, bo jemu właśnie jest przypisywany pałac w Czarnominie, był również m.in. twórcą pałacu Woroncowa w Odessie oraz słynnych Schodów Potiomkinowskich – przypominał Jarosław Jakimczyk.

Jak dodawał, pałac w Czarnominie, który charakteryzuje się niecodziennym półokrągłym ryzalitem od strony ogrodowej, przypomina Biały Dom zaprojektowany przez Jamesa Hobana. - Inspiracją dla obu obiektów był zapewne dzieło znanego teoretyka architektury Jeana-François de Neufforge’a zatytułowane "Recueil élémentaire d'architecture"...

Posłuchaj

29:56 Dwójka twierdze i rezydencje 15.06.2018.mp3 O pałacu w Czarnominie mówią: Jarosław Jakimczyk oraz Kacper Krasicki z Fundacji XX Czartoryskich i prof. Jarosław Komorowski z Instytut Sztuki PAN (PR, 2018) 

Miejsce: Nieśwież (Białoruś, obwód miński)

- Radziwiłłowie mieli bardzo dużo ważnych rezydencji, ale na pewno Nieśwież jest stolicą rodziny od wielu pokoleń - mówił Maciej Radziwiłł. Jak opowiadał potomek tego ważnego kresowego rodu, Nieśwież odgrywał ważną rolę jako pewnego rodzaju "centrum południowej części Wielkiego Księstwa Litewskiego po Unii Lubelskiej". - Radziwiłłowie mieli tu przywilej gromadzenia archiwów Wielkiego Księstwa, w Nieświeżu znajdowały się bardzo ważne dokumenty - tłumaczył gość Dwójki.

Zamek w Nieświeżu, rycina z 1604 r. Zamek w Nieświeżu, rycina z 1604 r.

W audycji nie zabrakło m.in. historii (zakończonej śmiercią od ran odniesionych na polu chwały) jednego z ordynatów nieświeskich, który wyprawił się z Napoleonem na Moskwę, a także wspomnień o wizycie w krypcie kościoła w Nieświeżu marszałka Józefa Piłsudskiego, który przybył oddać hołd prochom swego zamęczonego przez bolszewików w 1920 r. adiutanta rotmistrza Stanisława Wilhelma Radziwiłła.

Posłuchaj

30:15 Dwójka Twierdze i rezydencje 16.02.2018.mp3 Nieśwież Radziwiłłów. Audycja z udziałem Jarosława Jakimczyka i Macieja Radziwiłła (PR, 2018)

***

Czytaj także:

***

Miejsce: Obodówka (Ukraina, obwód winnicki)

Przy ujściu rzeki Dochwy do Berszadki - czy jak kto woli Bereżanki albo Bernardynki - wznoszą się imponujące ruiny dawnego pałacu rodziny Sobańskich, który w wieku XIX i pierwszych dekadach zeszłego stulecia był świadkiem ważnych wydarzeń historycznych.

O gospodarczych osiągnięciach jego przedsiębiorczych właścicieli i ich bajecznej fortunie, która pozwoliła im szczodrze finansować inicjatywy patriotyczne i dobroczynne, Jarosław Jakimczyk rozmawiał z Michałem Sobańskim i Kacprem Krasickim z rady Fundacji XX Czartoryskich. Usłyszeliśmy także prof. Jarosława Komorowskiego z Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk.

SPosłuchaj

29:42 Dwójka Twierdze i rezydencje 227.04.2018.mp3 Rozmowa o pałacu rodziny Sobańskich w Obodówce (Twierdze i rezydencje/Dwójka)
Dawne zdjęcie pałacu rodziny Sobańskich w Obodówce. Antoni Urbański "Podzwonne na zgliszczach Litwy i Rusi", Warszawa 1928 Dawne zdjęcie pałacu rodziny Sobańskich w Obodówce. Antoni Urbański "Podzwonne na zgliszczach Litwy i Rusi", Warszawa 1928

 


Czytaj także

Historia Polski bez Kresów nie istnieje

Ostatnia aktualizacja: 05.03.2016 20:06
- Polskość i Kresy są nierozerwalne. To tak, jakby mówić o naszej literaturze bez imion Adam i Juliusz - tłumaczył w Jedynce dyrektor Studium Europy Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego dr Jan Malicki.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Święto polskiej literatury na Białorusi

Ostatnia aktualizacja: 22.11.2019 15:00
Spotkania z uznanymi polskimi pisarzami, młodymi dramaturgami i tłumaczami polskich książek towarzyszą tegorocznemu Miesiącowi Literatury Polskiej na Białorusi. Ósmą odsłonę imprezy zorganizował Instytut Polski w Mińsku przy wsparciu warszawskiego Instytutu Adama Mickiewicza.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Dziedzictwo kultury polskiej na Wschodzie

Ostatnia aktualizacja: 27.07.2020 22:00
Jak czytamy w raporcie OSW zatytułowanym "Zagrożone dziedzictwo: polskie dobra kultury na Ukrainie i Białorusi": "do początku lat dziewięćdziesiątych dziedzictwo artystyczne dawnych ziem wschodnich było bardzo słabo znane nawet wśród specjalistów i niemal nie istniało w obiegu społecznym". Jak jest dzisiaj? Zapytaliśmy o to autora publikacji Wojciecha Konończuka oraz dr Michała Laszczkowskiego z Fundacji Dziedzictwa Kulturowego.
rozwiń zwiń