Historia

Krótkie łóżko, koty, widok na jezioro. Domy polskich pisarzy

Ostatnia aktualizacja: 24.07.2020 05:45
Leśniczówka Gałczyńskiego, Stawisko Iwaszkiewicza, dworek w Oblęgorku Sienkiewicza, dom Kuncewiczów w Kazimierzu Dolnym, wreszcie – rodzinny dworek Dąbrowskiej. Oto dźwiękowy przewodnik po Polsce śladami pisarzy i poetów.
Pomnik Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego przed leśniczówką Pranie
Pomnik Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego przed leśniczówką PranieFoto: Małgorzata Szymankiewicz/PR

Miejsce: Pranie (dawna leśniczówka wsi Krzyże, województwo warmińsko-mazurskie)

- Jest najsłynniejszą leśniczówką w kraju, co dowodzi, że poeci wiele mogą. Pojawiają się w danym miejscu i sprawiają, że wchodzi do historii polskiej literatury - podkreślał Wojciech Kass, kustosz powstałego w leśniczówce Pranie Muzeum im. K. I. Gałczyńskiego.

Sam dom jest szczególnie położony: na wzgórzu, z pięknym rozległym widokiem na Jezioro Nidzkie, prowadzi do niego aleja świerkowa. - Jak tu Gałczyński tu przyjechał, po dusznej ideologicznie Warszawie, odetchnął - mówił Wojciech Kass. A przyjaciel poety Ziemowit Fedecki, który podpowiedział Gałczyńskiemu to miejsce, dodawał: "nie spodziewał się, że coś tak doskonałego jak Mazury może być tak blisko Warszawy"…


Posłuchaj
15:04 2018_09_26 22_45_05_PR2_Kwadrans_bez_muzyki.mp3 Zaczarowany dom. Leśniczówka Pranie Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. (PR, 2018)

Miejsce: Stawisko (Podkowa Leśna, województwo mazowieckie)

Anna i Jarosław Iwaszkiewiczowie nazwali Stawiskiem posiadłość, którą w dniu ich ślubu w 1922 r. podarował Annie ojciec - Stanisław Wilhelm Lilpop. Mieszkali tu przez całe swoje wspólne życie.

Dom Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów Dom Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów. Fot. Shutterstock.com/piotrbb

Jak podkreślano w reportażu o Stawisku, wystrojem tego domu rządzi eklektyzm, łączenie różnych stylów, swoista zbieranina. Malutki telewizor, słynna kolekcja wschodnich czapek, obrazy - z każdą z tych rzeczy związana jest jakaś historia (np. wiszący nad łóżkiem obraz przedstawiający Chrystusa to kopia malowidła, które wisiało nad łóżkiem rodziców Iwaszkiewicza w Kalniku).

Co ciekawe, samo łóżko nie należało do najwygodniejszych. - Zgodnie z dokumentami poeta był wysoki, miał 1,86 m. W tamtych czasach spano wysoko na poduszkach, ale w tym przypadku łóżko było zdecydowanie za krótkie, często na nie narzekał. Było ono odlane jeszcze w fabryce Lilpopów. Trudno powiedzieć, dlaczego je nie zmienili – mówiła Małgorzata Zawadzka z Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów w Stawisku.


Posłuchaj
32:12 Mikołajczuk repo 19-06-2014.mp3 Reportaż z Muzeum Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów w Stawisku. (PR, 2014)

 

Miejsce: Oblęgorek (województwo świętokrzyskie)

Dworek w Oblęgorku był darem społeczeństwa polskiego z okazji jubileuszu 25-lecia pracy literackiej Henryka Sienkiewicza. - Forma daru była wyborem samego pisarza, który miał wewnętrzną potrzebę posiadania ziemi - opowiadała Agnieszka Kowalska-Lasek z muzeum mieszczącym się w Oblęgorku. - Kiedy Sienkiewicz otrzymał majątek, mówił, że zyskał już wszystko: miłość swoich, uznanie u obcych i ziemię - dodawała.


Dworek Henryka Sienkiewicza. Sypialnia. Fot. PR Dworek Henryka Sienkiewicza. Sypialnia. Fot. PR

Podarowany Sienkiewiczowi przez naród w 1900 roku majątek ziemski oczarował pisarza. Szybko jednak uświadomił sobie, że nie będzie w stanie w nim żyć. - Sienkiewicz poczuł się tu dramatycznie samotny. W liście do swojej szwagierki, z którą miał porozumienie dusz, a która kochała koty, groził, że jeśli do niego nie przyjedzie, to on codziennie będzie zabijał jednego…


Posłuchaj
29:57 oblegorek ok.mp3 Z wizytą w Muzeum im. Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku. (PR, 2016)

Miejsce: dom Kuncewiczów w Kazimierzu Dolnym (województwo lubelskie)

Kazimierskim miejscem Marii i Jerzego Kuncewiczów stał się "Dom pod wiewiórką" zaprojektowany przez Karola Sicińskiego, a wzniesiony w Wąwozie Małachowskiego. Tu zastał ich wybuch wojny, z tego domu wyruszyli w emigracyjną drogę. Do niego wrócili i w nim w 1989 roku zmarła Maria Kuncewiczowa.

Maria Kuncewiczowa Maria Kuncewiczowa. Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe 

- Ona o tym miejscu mówiła: istota, coś, co trzeba oswoić i przysposobić. Z willi na wakacje stało się ono kotwicą, która Kuncewiczów tu do Polski po wojnie ponownie sprowadziła – opowiadała Monika Januszek-Surdacka, kustoszka kazimierskiego Muzeum Kuncewiczów. Jak podkreślała, bywali tu wszyscy: od wycieczek szkolnych, przez przyjaciół pisarki, aż po… Susan Sontag.


Posłuchaj
15:36 Kaźmierz ok.mp3 Kazimierskie ścieżki Marii Kuncewiczowej. (PR, 2019)

Miejsce: Russów (województwo wielkopolskie)

- Na piętrze był pokój dziewczynek. Na parterze - salon z oknami, które wychodziły na staw z wyspą, obok sypialnia czy pokój ojca - opisywała dworek w Russowie Grażyna Przybylska z Muzeum Marii Dąbrowskiej. Jak dodawała, w salonie znajduje się najwięcej odniesień zarówno do twórczości autorki "Nocy i dni", jak i do losów jej rodziny (są tu np. portrety opisane w najsłynniejszej powieści Dąbrowskiej).

Wnętrze dworku Marii Dąbrowskiej w Russowie. Wystawa inspirowana opowiadaniem pisarki ze zbioru "Uśmiech dzieciństwa". Fot. PAP/Tomasz Wojtasik Wnętrze dworku Marii Dąbrowskiej w Russowie. Wystawa inspirowana opowiadaniem pisarki ze zbioru "Uśmiech dzieciństwa". Fot. PAP/Tomasz Wojtasik

Maria urodziła się w tym dworku, spędziła w nim dzieciństwo i młodość. Jej ojciec był tutaj administratorem. Według dziennika Dąbrowskiej, miejsce to traktowała szczególnie, jak dom rodzinny, choć w sensie formalnym dworek nie był własnością rodziny.

Posłuchaj
15:49 2018_08_21 22_42_18_PR2_Kwadrans_bez_muzyki.mp3 Dworek w Russowie - miejsce, gdzie na świat przyszła pisarka Maria Dąbrowska. (PR, 2018)

 

Czytaj także

Jarosław Iwaszkiewicz umarł z tęsknoty za Hanią

Ostatnia aktualizacja: 12.05.2014 17:00
"Mam wrażenie, że to jedyny rozsądny krok, jaki w życiu zrobiłem, to ożenienie się z Hanią. Cierpiałem - i jak strasznie - ale tym bardziej byłem do niej przywiązany" – tak o żonie Annie napisał kiedyś Jarosław Iwaszkiewicz w swoim dzienniku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jarosław Iwaszkiewicz i jego Warszawa

Ostatnia aktualizacja: 17.11.2019 23:34
- Na szczęście moim zadaniem nie było opisywanie roli politycznej Jarosława Iwaszkiewicza w okresie powojennym, jego uwikłań w system Polski Ludowej. Zająłem się Warszawą w jego twórczości, a jego stosunek do stolicy był obiektywny - mówił w Polskim Radiu 24  dr Tomasz M. Lerski, autor książki "Warszawa Jarosława Iwaszkiewicza".
rozwiń zwiń
Czytaj także

Konstanty Ildefons Gałczyński. "Ja inaczej nie piszę, jeno jako żyję"

Ostatnia aktualizacja: 23.01.2024 05:55
118 lat temu - 23 stycznia 1905 roku - w Warszawie urodził się Konstanty Ildefons Gałczyński, jeden z najsłynniejszych polskich poetów XX wieku, twórca znanego cyklu "Teatrzyk Zielona Gęś", autor wierszy "Zaczarowana dorożka", "Ocalić od zapomnienia", "Prośba o wyspy szczęśliwe" i wielu innych.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Henryk Sienkiewicz - "Nasz Najserdeczniejszy" pisarz

Ostatnia aktualizacja: 18.04.2021 05:45
Każdy wielki twórca ma swój "drukowany" początek... czasem mniej, a innym razem bardziej zauważalny. Dzisiaj mija 152 lata od pierwszych słów Henryka Sienkiewicza, które zostały wydrukowane w prasie literackiej. Stało się to 18 kwietnia 1869 roku na łamach "Przeglądu Tygodniowego" nr 16.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Włodzimierz Odojewski. Pisarz, radiowiec, tajny współpracownik

Ostatnia aktualizacja: 20.07.2022 05:35
Jego dzieła to jedne z najważniejszych osiągnięć polskiej prozy. Pisarz w bezkompromisowy sposób poruszał tematy, które nie w smak były komunistom. W swym życiorysie Włodzimierz Odojewski ma jednak hańbiący rozdział współpracy ze Służbą Bezpieczeństwa.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Maria Kuncewiczowa. Wędrówki po krętych ścieżkach umysłu

Ostatnia aktualizacja: 15.07.2023 05:50
Znana jest przede wszystkim jako autorka doskonałej "Cudzoziemki", ale Maria Kuncewiczowa była nie tylko pisarką, lecz także tłumaczką, wykładowczynią na University of Chicago, szefową polskiego PEN Clubu na emigracji w Londynie oraz... śpiewaczką.
rozwiń zwiń