Historia

Skylab – astronauci, którzy zostali w kosmosie na dłużej

Ostatnia aktualizacja: 22.06.2023 05:45
Program Skylab, pierwszej amerykańskiej załogowej stacji kosmicznej, odznaczył się naukowymi badaniami i udowodnił, że ludzie mogą bez szkód na zdrowiu przebywać przez dłuższy czas w przestrzeni kosmicznej. Oprócz tego Skylab ma też na sumieniu życie jednej australijskiej krowy.
Astronauta Paul Weitz na stacji orbitalnej Skylab
Astronauta Paul Weitz na stacji orbitalnej SkylabFoto: Personalities / Rainbird / Forum

50 lat temu, 22 czerwca 1973 roku, zakończyła się pierwsza załogowa misja na amerykańską stację orbitalną Skylab (skrót od ang. Sky Laboratory - kosmiczne laboratorium).

Prawie kosmiczny niewypał

Stacja kosmiczna Skylab została wyniesiona na ziemską orbitę 14 maja 1973 roku na rakiecie Saturn INT-21 w trakcie misji SL-1. Niewiele brakowało, aby historyczny lot stał się kosmicznym niewypałem. Rakieta weszła w drgania podczas startu, przez co oderwała się osłona przeciwmeteorytowa, a następnie jeden z paneli słonecznych. Tymczasem resztki oderwanej zasłony unieruchomiły drugi panel fotowoltaiczny.

Specjaliści NASA zdołali zdalnie obrócić Skylab w stronę Słońca, aby umożliwić zasilanie stacji panelami położonymi przy teleskopie, który miał za zadanie obserwować powierzchnię gwiazdy. Zadanie zakończyło się sukcesem, ale wskutek tego temperatura na Skylabie wzrosła do poziomu, który zagrażał aparaturze i zapasom dla astronautów.

Stację uratowała pierwsza załoga, która wyregulowała obrócenie stacji w trakcie drugiej misji SL-2.

Posłuchaj
00:56 7 dni w kraju i na świecie___11_ rekord w nieważkości - pobicie rekordu przebywania na or___14736_tr_2-2_98551442e26c4bf[00].mp3 Rekord w nieważkości. Pobicie rekordu przebywania na orbicie okołoziemskiej przez załogę amerykańskiej stacji "Skylab" - fragment audycji z cyklu "7 dni z kraju i ze świata". (PR, 20.01.1974) 

Stacja kosmiczna Skylab w trakcie misji SL-2, NASA/Wikimedia Commons/dp Stacja kosmiczna Skylab w trakcie misji SL-2, NASA/Wikimedia Commons/dp

Amerykanie krążą wokół Ziemi

Trzech astronautów – Charles Conrad, Paul Weitz i Joseph Kerwin – wyruszyło w przestrzeń kosmiczną 25 maja 1973 roku. Doprowadzili Skylab do stanu umożliwiającego prowadzenie badań, które kontynuowali przez 28 dni i 50 minut. Ich głównym zadaniem było udowodnienie, że ludzie mogą bez szkód na zdrowiu przebywać przez dłuższy czas w przestrzeni kosmicznej. Ponadto prowadzili badania polegające m.in. na obserwacji zachowania Słońca, sprawdzeniu wpływu braku grawitacji na organizm człowieka i obserwowaniu zjawisk na Ziemi z przestrzeni kosmicznej.

Na Skylab dotarły jeszcze dwie załogowe misje, które wyruszyły 28 lipca 1973 oraz 16 listopada 1973 roku. Ich pobyt na stacji trwał odpowiednio 59 oraz 84 dni. Wnioski z badań można było zaobserwować w zaskakujący sposób na samych astronautach. Niektórzy z nich powrócili na powierzchnię Ziemi wyżsi o 2 centymetry.

Posłuchaj
01:16 7 dni w kraju i na świecie___7_ rekord w kosmosie - sześciogodzinny spacer w przestrzeni ___3841_tr_4-4_98592262e26864f[00].mp3 Rekord w kosmosie. Sześciogodzinny spacer w przestrzeni kosmicznej - fragment audycji z cyklu "7 dni w kraju i na świecie". (PR, 12.08.1973)

01:07 7 dni w kraju i na świecie___4_ operacja skylab - spacery kosmiczne amerykańskich astrona___p 47179_tr_0-0_98570152e26a4c4[00].mp3 Kosmiczne spacery astronautów przebywających na stacji kosmicznej "Skylab" - fragment audycji z cyklu "7 dni w kraju i na świecie". (PR, 30.12.1973)

Załoga ostatniej misji dokonała także obserwacji komety Kohoutka, niewidocznej z naszej planety. Do osiągnięć programu Skylab należało także kilkukrotne ustanowienie rekordu długości spaceru kosmicznego.

– Jack Lousma i Owen Garriott, dwaj amerykańscy astronauci ustanowili nowy rekord, przebywając sześć i pół godziny na zewnątrz Skylaba. Poprzedni rekord wynoszący trzy godziny i dwadzieścia pięć minut należał do pierwszej załogi tego pojazdu. Lousma i Garriott zmontowali osłonę termiczną wokół stacji, dokonali wymiany pojemników z taśmami filmowymi przy teleskopie słonecznym, a także przeprowadzili kontrole silników rakietowych – relacjonował Tadeusz Kaźmierski jedno z osiągnięć za amerykańskim radiem w audycji z cyklu "7 dni w kraju i na świecie".

Twarde lądowanie

Już od 1974 roku nie przebywali na niej ludzie. Agencja kosmiczna NASA planowała powrócić do załogowych misji na Skylabie po wprowadzeniu programu lotów wahadłowcami, ale zanim to nastąpiło, stacja kosmiczna zaczęła opadać ze swojej stabilnej orbity w kierunku powierzchni Ziemi. Skylab ostatecznie wszedł w ziemską atmosferę 11 lipca 1979 roku.

Posłuchaj
01:09 korespondencja z narwiku___8_ skylab na finiszu - zakończenie misji amerykańskiej stacj___14465_tr_5-5_98548802e26b4a2[00].mp3 Skylab na finiszu - fragment audycji z cyklu "7 dni w kraju i na świecie". (PR, 15.07.1979) 

– Początkowo nie wiadomo było tylko dokładnie, gdzie opadną jego ocalałe od astronomicznego uderzenia szczątki, co budziło niepokój w wielu rejonach ziemskiego globu – relacjonował Bolesław Kołłątaj w audycji z cyklu "7 dni w kraju i na świecie".

Ostatecznie większa część stacji kosmicznej spłonęła w atmosferze, ale niektóre szczątki przetrwały i rozsypały się na powierzchni południowo-zachodniej Australii oraz w wodach Oceanu Indyjskiego. Obyło się bez ofiar w ludziach, ale zginęło jedno stworzenie. Była to krowa australijskiego rolnika.

sa

Czytaj także

54 lata temu po raz pierwszy człowiek stanął na Księżycu [POSŁUCHAJ]

Ostatnia aktualizacja: 20.07.2023 06:00
20 lipca 1969 roku z Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie, jako jedyne w bloku komunistycznym, nadawało Polskie Radio: "Tu serwis księżycowy Polskiego Radia. Rozpoczynamy transmisję z lądowania na Księżycu księżycowej motorówki". Posłuchaj archiwalnych nagrań. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Człowiek w kosmosie - niemal 60 lat wypraw w nieznane

Ostatnia aktualizacja: 27.05.2020 06:00
27 maja 2020 roku NASA po raz pierwszy od dziewięciu lat wyśle astronautów w przestrzeń kosmiczną bez pomocy rosyjskich rakiet. Jest to możliwe dzięki współpracy z prywatną firmą SpaceX, założoną przez ekscentrycznego Elona Muska. To kolejny historyczny moment niemal 60-letniej obecności człowieka w kosmosie.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Surveyor 1 – mały krok ku lotowi ludzi na Księżyc

Ostatnia aktualizacja: 02.06.2023 05:45
Zanim ludzie dotarli na Księżyc, zrobiły to bezzałogowe sondy kosmiczne. Bezpieczne przeprowadzenie miękkiego lądowania sondy Surveyor 1 udowodniło, że lądowanie załogowej misji na Księżycu jest możliwe do wykonania.
rozwiń zwiń