Historia

Leopold Tyrmand. Setna rocznica urodzin legendarnego pisarza

Ostatnia aktualizacja: 15.05.2020 22:20
16 maja 1920 roku urodził się legendarny pisarz, publicysta, lider polskiego ruchu jazzowego, ikona Warszawy lat 50., kontestator PRL-owskiej rzeczywistości. Autor "Dziennika 1954" i "Złego". 
Materiały promujące serwis tyrmand.polskieradio24.pl
Materiały promujące serwis tyrmand.polskieradio24.plFoto: PR/Grzegorz Lipiński

Portal PolskieRadio24.pl przygotował serwis specjalny poświęcony pisarzowi. Tyrmand.polskieradio.pl to rozpisana na wiele głosów, barwna radiowa opowieść o legendarnym pisarzu, publicyście, liderze polskiego ruchu jazzowego, ikonie Warszawy lat 50., kontestatorze PRL-owskiej rzeczywistości. Po raz pierwszy u nas niepublikowany wywiad z Tyrmandem o jazzie z 1963 roku.

- Leopold Tyrmand jest soczewką, w której możemy zobaczyć losy polskiego pisarza, polskiego Żyda i polskiego emigranta, publicysty - mówił w radiowej Dwójce Marcel Woźniak, biograf autora "Złego".

Ten scenariusz życia Tyrmanda – barwny, dramatyczny, czasami zaskakujący – związany jest ściśle z meandrami XX-wiecznej historii. Również lektura jego książek wymaga znajomości społeczno-politycznego tła czasu, w którym powstały. Co więcej, w książkach tych zapisywał swoje doświadczenia. Opowiadał samego siebie.

Zobacz serwis specjalny poświęcony Leopoldowi Tyrmandowi (kliknij w obrazek):

src="//static.prsa.pl/ec86df19-e80d-46ad-a26e-25ed005e2853.file "

Legendarny pisarz, publicysta, lider polskiego ruchu jazzowego, ikona Warszawy lat 50., kontestator PRL-owskiej rzeczywistości. Autor "Dziennika 1954" i "Złego". W archiwach Polskiego Radia oraz Radia Wolna Europa znajduje się wiele nagrań związanych z Leopoldem Tyrmandem. Zachowały się również te z jego udziałem.

Nagrania te złożyły się na ten wielostronny, barwny portret, który Państwu prezentujemy. Portret Leopolda Tyrmanda, jego twórczości i czasów, w których przyszło mu żyć.

Tyrmand.polskieradio.pl to rozpisana na wiele głosów, barwna radiowa opowieść o legendarnym pisarzu, publicyście, liderze polskiego ruchu jazzowego, ikonie Warszawy lat 50., kontestatorze PRL-owskiej rzeczywistości.

Opowiadamy o Tyrmandzie głosami tych, którzy go znali (jak m.in. Stefan Kisielewski, Tadeusz Łapicki, Barbara Hoff, Mary Ellen Tyrmand, Marek Nowakowski), usłyszymy znawców jego biografii i twórczości. Wśród tych licznych nagrań wyróżniamy te z udziałem samego Tyrmanda, m.in. z I Festiwalu Muzyki Jazzowej w Sopocie, z Jazz Jamboree ’59, opowiadającego o swoich zainteresowaniach sportem czy wspominającego paryskie studia.

Publikujemy rozmowę Andrzeja Szymańskiego z Leopoldem Tyrmandem na temat historii jazzu w Europie i w Polsce. Jest to pierwsza pełna publikacja tego długiego wywiadu, nagranego w październiku 1963 roku.

Przypominamy również ostatnie wywiady przeprowadzone z pisarzem na dwa miesiące przed śmiercią: jazzową rozmowę Pawła Brodowskiego oraz obszerny komentarz Tyrmanda do własnej twórczości widzianej po latach, jaki ukazał się na antenie Sekcji Polskiej Radia Wolna Europa.

Serwis Tyrmand.polskieradio.pl podzielony został na pięć głównych części, które obrazują wielowątkowość życia pisarza i rozległość jego artystycznych zainteresowań: "Biografia jak z filmu", "Kontestator", "Warszawa", "Jazz", "Ameryka". Każda z tych części to wielogłosowy przewodnik po wybranym temacie, przygotowany zarówno dla osób, które rozpoczynają swoją przygodę z twórczością Tyrmanda, jak i dla znawców, pasjonatów.

Przyglądamy się uważnie dwóch najważniejszym książkom Tyrmanda: "Dziennikowi 1954" oraz "Złemu", umieszczając je w kontekście polityczno-społecznego tła epoki. "Zły", ta bestsellerowa opowieść o "warszawskim Zorro", to również doskonała okazja do pokazania, jak ważne dla Tyrmanda było jego rodzinne miasto. Przygotowaliśmy m.in. mapę Warszawy lat 50., na której nanieśliśmy wybrane miejsca z powieściowej akcji – towarzyszy im dźwiękowa ilustracja, fragmenty zachowanego w archiwum Sekcji Polskiej Radia Wolna Europa słuchowiska na podstawie "Złego" (do odsłuchania jest oczywiście również całość tej niezwykłej adaptacji).

Tyrmand w paryskiej drużynie koszykówki, której za zdobyte mistrzostwo nagrodę wręcza sam Le Corbusier. Tyrmand skazany przez NKWD za działalność konspiracyjną, cudem uratowany przed wywózką na Wschód. Tyrmand pracujący w czasie wojny w Niemczech jako… francuski kelner. Tyrmand zapisujący w 1954 swoje dziennikowe, heroiczne świadectwo niezależności. Tyrmand – kolorowy ptak PRL, którego – jak się okazuje – niesłusznie nazywano bikiniarzem. Tyrmand niezły bokser. Tyrmand organizator pierwszego w Polsce powojennego koncertu jazzowego. Tyrmand piewca warszawskich bram, fryzjerów i targowisk. Tyrmand błyskotliwy publicysta, który, już w Ameryce, wysłał swój artykuł do prestiżowego, uchodzącego za niezdobyty dla zwykłych śmiertelników, "The New Yorkera" i został bardzo dobrze przyjęty. Tyrmand mąż i ojciec.

Można by jeszcze długo wymieniać wątki poruszane w serwisie Tyrmand.polskieradio.pl.

Mozaikę głosów Tyrmanda i o Tyrmandzie uzupełniają radiowe nagrania książek pisarza: obszerne fragmenty "Wędrówek i myśli porucznika Stukułki", "Dziennika 1954", "Życia towarzyskiego i uczuciowego", wspomniana już adaptacja "Złego".

Całość ilustrują liczne fotografie pochodzące z Archiwum rodzinnego Mary Ellen Tyrmand czy ze zbiorów Narodowego Archiwum Cyfrowego.

Redakcja