Od rana po raz pierwszy można zwiedzać były Areszt Śledczy przy ulicy Rakowieckiej, gdzie powstaje Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL.

Zorganizowane grupy oprowadza major doktor Dariusz Fudali z Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów PRL. Dariusz Fudali opowiada między innymi o złowrogim "Pawilonie cudów" - bloku więziennym, w którym torturowani więźniowie przyznawali się do czynów nigdy nie popełnionych. Ci, którym udało się przeżyć - mogli mówić o cudownym ocaleniu.

Ciężkie czasy więzienia i tortur wspomina Jadwiga Obrembalska - prezes Związku Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego. Opowiada o długotrwałych, wyniszczających przesłuchaniach, podczas których śledczy starali się wszystkimi sposobami wymusić na więźniach zeznania obciążające ich i ich bliskich.

O godzinie 10.00 nastąpiło symboliczne otwarcie bramy aresztu i wyjazd ostatniej więźniarki. Bramę otworzył sekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Patryk Jaki razem z Zofią Pilecką - córką Witolda Pileckiego, zamordowanego w mokotowskim więzieniu.

IAR

Zachęcamy do śledzenia nas na Twitterze. Więcej i najwięcej wiadomości IAR po wykupieniu dostępu do serwisu.

Bohater audycji Tadeusza Płużańskiego miał 14 lat, gdy w 1945 wstąpił do konspiracyjnej organizacji. Był wtedy harcerzem. - Wystarczyło mi, że Narodowe Siły Zbrojne były narodowe, czyli polskie - powiedział. Przyznał, że przystąpiłby także do WiN-u (Wolność i Niepodległość). - Taka też była idea harcerstwa - dodał.

Porucznik Mieczysław Cybulski ps. Ostry wspominał m.in. w jakich okolicznościach złożył przysięgę, skąd wziął się jego pseudonim oraz opowiedział o jednym ze swoich pierwszych zdań, które polegało na rozpracowaniu komórki Związku Walki Młodych w Chełmnie.   

Więcej w nagraniach.

Audycję "Powroty z niepamięci" prowadził Tadeusz Płużański.

Data emisji: 12-14.07.2019

Godzina emisji: 00.33

PR24 

72 lata temu trwał proces jednego z bohaterów Obozu Narodowego, kpt Henryka Flame ps. "Bartek". Gość Polskiego Radia 24 opowiadał przy tej okazji o Narodowych Siłach Zbrojnych, w których działał kpt Flame. - To jedna z najważniejszych postaci NSZ. Został on rozbrojony w skutek działalności agenturalnej. Zdradził go były AK-owiec, który zaproponował mu ewakuację na Opolszczyznę. Jest to jeden z żołnierzy niezłomnych, którego cechowała walka do samego końca. Ze względu na tę niezłomność, żołnierze tacy jak on byli zwalczani przez cały okres PRL - zaznaczył. 

Pomysły na Polskę

- NSZ miało na Polskę inny pomysł niż Armia Krajowa, gdzie były na nią bardzo różne pomysły. AK musiała wyjątkowo liczyć się z Rządem Londyńskim i traktować Sowietów jako naszych sojuszników. NSZ nie miał takich ograniczeń i jasno traktował Sowietów jako wroga i chcieli z nimi walczyć. Dziś można powiedzieć, że AK nie miała racji, ale to wszystko nie było takie proste - przyznał Tadeusz Płużański.

Antoni "Bohun" Szacki - dowódca Brygady Świętokrzyskiej NSZ

- NSZ są dziś osądzane od czci i wiary, bo posądza się ich o kolaborację z Niemcami. Walczyli oni jednak tam, gdzie się dało. Powstała koncepcja zbudowania trzech różnych grup. Mocno stawiano na Amerykanów, a ostatecznie powstała słynna Brygada Świętokrzyska, która ewakuowała poszła na Zachód, aby ratować kogo się da i aby dostać się do Amerykanów. Plany niemieckie zakładały wykorzystanie tej partyzantki do walki z Sowietami. Nienawiść do tego odłamu była ogromna, bo byli oni antysowieccy - podkreślił.

- Szacuje się, że setki członków NSZ było potem represjonowanych. 12 maja 1948 r. zginął płk Stanisław Kasznica, ostatni dowódca NSZ. NSZ jako takie, przestały istnieć - dodał.

"Sowieckie określenie"

- Jeżeli NSZ przejawia się dziś jako formację antysowiecką, to będzie ona zwalczana, bo dziś nie można tak definiować antystosunku wobec Sowietów. Przykre jest to, że jeśli ktoś jest dziś prorosyjski wszystko gra, ale jeśli ktoś jest narodowcem, jest faszystą do potęgi. To określenie "faszysta" jest określeniem sowieckim. Tak nazywali oni swoich przeciwników politycznych - przyznał historyk.

<<CZYTAJ TAKŻE>> Wszystko jest Historią: 70. rocznica śmierci Henryka Flamego

- Nie wolno przeciwstawiać AK-owców NSZ i odwrotnie. To były dwa nurty niepodległościowe walczące o Polskę, natomiast Sowieci widzieli większe zagrożenie w NSZ. Byli tacy, którzy jednoznacznie chcieli z tym walczyć - podsumował. 

***

Więcej w nagraniu.

Audycję "PRL - historia prawdziwa" prowadził Robert Tekieli.

Polskie Radio 24/pkr

______________________

Data emisji: 24.11.2019

Godzina emisji: 11.06

Karol Wołek jest prezesem Zarządu Głównego Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych. Wyjaśnia, co związek robi.

- Pomagamy kombatantom na terenie Polski, ale i poza granicami kraju, upamiętniamy ważne rocznice dla podziemia niepodległościowego, głównie dla Narodowych Sił Zbrojnych, dbamy o pomniki - mówi. Zastrzega, że ta działalność jest prowadzona pro publico bono.

Przekonuje, że NSZ miały tylko jeden cel - walkę z okupantem niezależnie od tego, kto nim był. Dlatego przez Niemców formacja ta była uważana za najbardziej antyniemiecką, a przez komunistów za najbardziej antykomunistyczną. To NSZ w czasie wojny propagowała koncepcję granicy z Niemcami na Odrze i Nysie Łużyckiej, która później została wykonana przez Stalina.

Mało kto wie, że NSZ miały bardzo skuteczny wywiad. Tak skuteczny, że Niemcy do jego zwalczania powołali specjalną jednostkę.

Posłuchaj całej audycji o historii narodowych Sił Zbrojnych

***

Tytuł audycji: Wieczór z historią

Prowadzi: Lech Makowiecki

Gość: Karol Wołek (historyk, prezes Fundacji im. Kazimierza Wielkiego, prezes Zarządu Głównego Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych)

Data emisji: 23.12.2019 r.

Godzina emisji: 23.05

ag