Historia

Marek Grechuta. Człowiek, który sam siebie ocalił od zapomnienia

Ostatnia aktualizacja: 09.10.2023 05:45
Niezwykła gwiazda, która świeciła własnym, niepowtarzalnym blaskiem na firmamencie polskiej muzyki. Piosenkarz, poeta, kompozytor. Jedyny, któremu udało się spopularyzować wiersze Mickiewicza czy fragmenty "Wesela" Wyspiańskiego. Dziś mija 17. rocznica jego śmierci.
Marek Grechuta
Marek GrechutaFoto: Stefan Kraszewski/PAP/CAF

"Chodził w trenczu à la Humphrey Bogart"

Jeden z najpopularniejszych polskich piosenkarzy urodził się 10 grudnia 1945 roku w Zamościu. Pochodził z mieszczańskiej zamojskiej rodziny, w szkole był prymusem, idealne dziecko, wzorowy młodzieniec, pociecha i duma samotnie wychowującej go matki.


"Ubierał się w nieco staroświeckim stylu. Gdy chłopcy z zespołu Anawa nosili spodnie dzwony lub zdobywane za granicą wojskowe zielone kurtki, on chodził w trenczu à la Humphrey Bogart w filmie Casablanca. Marek był w dobrym tonie i ten dobry ton został doceniony w Krakowie" - pisze Marta Sztokfisz, autorka biografii Marka Grechuty pt. "Chwile, których nie znamy".

Grupa Anawa

Od dziecka pociągała go poezja i muzyka, ale studiował zapewniającą konkretny zawód architekturę. "To nie był facet ani rozrywkowy, ani towarzyski, choć miał poczucie humoru, chętnie przebywał z ludźmi, którzy nadawali na podobnych falach" – czytamy w książce. Podczas studiów w Krakowie wraz z Janem Kantym Pawluśkiewiczem założył grupę Anawa. Wtedy też powstały najbardziej znane poetyckie teksty, wpisane w aranżacje wykorzystujące instrumentarium typowe dla muzyki klasycznej.

- Publiczność studencka jest moim zdaniem najlepsza, najgorętsza, najwrażliwsza - oceniał Grechuta w rozmowie z Iwoną Brzostek. Posłuchaj całej rozmowy.

Posłuchaj
10:05 prywatnie u marka grechuty___pr iii 100297_tr_0-0_99756281e43bd34[00].mp3 Rozmowa Marka Grechuty z Iwoną Brzostek. (PR, 22.02.1987)

 

W 1967 roku z "Tangiem Anawa" wystartował w eliminacjach do Festiwalu Piosenki Studenckiej w Krakowie. Przeszedł do półfinału, ale jury nie podobała się poważna interpretacja Grechuty, to, że stoi na scenie nieruchomo. - Na sali była Ewa Demarczyk, która tupnęła nogą i przekonała jurorów. Tango Anawa - pierwszy przebój grupy - zajęło drugie miejsce w konkursie transmitowanym przez telewizję. Przed Markiem otworzyła się brama do sławy - mówiła pisarka.

Lata 70. i "Korowód"

W 1970 roku ukazał się pierwszy album Grechuty, a "Korowód" - jedna z najważniejszych płyt Grechuty - wyszedł w 1971 roku. W tym samym czasie wraz z Kantym Pawluśkiewiczem stworzyli "Szaloną lokomotywę" - spektakl muzyczny oparty na dziełach Witkacego, niezwykle popularny na wielu scenach polskich teatrów. Utwór "Hop, szklankę piwa" przyniósł Markowi Grechucie Grand Prix festiwalu piosenki polskiej w Opolu.

Artysta tworzył muzykę filmową i ilustrował muzycznie widowiska teatralne, poświęcone poetom – od Kochanowskiego przez Juliusza Słowackiego do Kazimierza Przerwy – Tetmajera, Bolesława Leśmiana i Kazimierza Wierzyńskiego. Związany z Piwnicą pod Baranami koncertował w Polsce i na świecie: Europie, USA, Kanadzie i Australii.

Ciche lata 80. 

Po wyciszeniu artystycznym w latach 80. na scenę powrócił w 1989 roku. Współpracował także z młodym pokoleniem – wspólnie z zespołem Myslowitz nagrał utwór "Kraków". Ostatnią płytą Grechuty z premierowym materiałem były "Niezwykłe miejsca" (2004), gdzie znalazły się piosenki poświęcone miejscom, które go oczarowały.

Marek Grechuta zmarł po długiej i ciężkiej chorobie, 9 października 2006 roku w Krakowie. Uhonorowany pośmiertnie Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Złotym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis w 2005 roku. 


Czytaj także

Edmund Fetting. Aktor Hubnera, Wajdy i Dejmka

Ostatnia aktualizacja: 30.01.2024 05:45
23 lata temu zmarł Edmund Fetting, aktor i piosenkarz. Stworzył liczne role w teatrze i filmie, ale zapamiętany pozostanie przede wszystkim jako wykonawca piosenek "Nim wstanie dzień" z filmu "Prawo i pięść" oraz "Ballada o pancernych" z serialu "Czterej pancerni i pies".
rozwiń zwiń
Czytaj także

Agnieszka Osiecka. Dwa tysiące mądrych piosenek

Ostatnia aktualizacja: 07.03.2024 06:01
27 lat temu zmarła Agnieszka Osiecka, poetka, dziennikarka i autorka tekstów piosenek. Wiele z nich - jak "Okularnicy" czy "Małgośka" - przeszło do klasyki polskiej piosenki.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Wielki kontestator". Wybitni artyści o Leopoldzie Tyrmandzie

Ostatnia aktualizacja: 16.05.2023 05:52
Legendarny pisarz, publicysta, lider polskiego ruchu jazzowego, ikona Warszawy lat 50., kontestator PRL-owskiej rzeczywistości. Autor "Dziennika 1954" i "Złego". W archiwach Polskiego Radia oraz Radia Wolna Europa znajduje się wiele nagrań związanych z Leopoldem Tyrmandem. Zachowały się również te z jego udziałem.
rozwiń zwiń