Historia

Tadeusz Janczar: pierwszy w moim życiu był teatr

Ostatnia aktualizacja: 25.01.2023 05:40
- Muszę wykonywać swój zawód do tego momentu, kiedy będę ludziom potrzeby. Norwid mądrze powiedział "z rzeczy świata tego ostaną tylko te dwie, dwie tylko - poezja i dobroć... i więcej nic" - mówił Tadeusz Janczar w archiwalnym wywiadzie.
Tadeusz Janczar, 1962, Teatr Powszechny w Warszawie
Tadeusz Janczar, 1962, Teatr Powszechny w WarszawieFoto: Narodowe Archiwum Cyfrowe

Urodził się 25 kwietnia 1926 roku w Warszawie. Naprawdę nazywał się Tadeusz Musiał. Jego młode lata napiętnowała śmierć ojca, którego w 1939 roku rozstrzelali Rosjanie, oraz siostry, która zmarła na gruźlicę w 1941 roku.

W czasie II wojny światowej działał w konspiracyjnym harcerstwie. Należał do Grup Szturmowych Szarych Szeregów. Wziął udział w Powstaniu Warszawskim. Po wojnie, w 1947 roku, skończył wydział aktorski Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Łodzi.

Powstanie Warszawskie - zobacz serwis specjalny

Był jednym z czołowych, obok Zbigniewa Cybulskiego czy Bogumiła Kobieli, aktorów tak zwanej polskiej szkoły filmowej. Zagrał w kilkudziesięciu filmach i przedstawieniach teatralnych.

Pokolenie Kolumbów

Jednym z jego pierwszych i ważniejszych filmów był "Kanał" Andrzeja Wajdy z 1956 roku.

– Miałem wtedy świadomość, że jest to jedyny film o tym wydarzeniu. Chciałem, żeby spojrzeć na tę sprawę szerzej. W Powstaniu ci wspaniali młodzi ludzie nie zostawiali rannego przyjaciela. W życiu po wojnie też tak powinno być – wspominał Tadeusz Janczar w rozmowie z Anną Retmaniak w Polskim Radiu w 1976 roku. – Byliśmy trochę spięci, bo na nas spoczywała odpowiedzialność pokazania obrazu tego pokolenia.

Pierwsze filmy, w których zagrał Janczar, dotyczyły losów pokolenia wojennego młodzieży, tak zwanych Kolumbów – posłuchaj, co Tadeusz Janczar mówił o tym w Polskim Radiu.

 To jest jeden z tych nielicznych aktorów obdarzonych absolutną intuicją aktorską. Nie zdarzyło mi się nigdy widzieć ani słyszeć Janczara, który by coś skłamał – mówił Andrzej Wajda, reżyser "Pokolenia" i "Kanału".  Tadeusz ma jakąś taką tajemnicę oszczędnego grania przed kamerą i ta oszczędność, delikatność i ta niezwykła prawda, którą on ma, jest nieodparta.

Posłuchaj
30:00 tadeusz janczar___12992_tr_1-1_10209073dfb95fa4[00].mp3 Tadeusz Janczar rozmawia z Anną Retmaniak w audycji z cyklu "Portret słowem malowany". (PR, 1976)

"Tadeusz improwizuje doskonale"

Pierwszy w moim życiu był teatr – posłuchaj, co Tadeusz Janczar opowiadał o pracy w pierwszym teatrze w Olsztynie, a później w Teatrze Narodowym i Powszechnym oraz o ulubionych rolach teatralnych. 

 Jego aktorstwo jest kameralne, intymne. Ma na scenie taką delikatność, wrażliwość, skupienie się na drugim człowieku, jakiego w swojej działalności nie poznałem. Improwizuje doskonale – mówił reżyser Adam Hanuszkiewicz.

Współpracował z Polskim Radiem. W słuchowisku "Matysiakowie" kreował postać Stacha Matysiaka. Ciężka choroba przedwcześnie uniemożliwiła mu dalsze występy.

Tadeusz Janczar zmarł w 31 października 1997 roku. Pochowany jest na warszawskich Powązkach. 

im

Czytaj także

Tadeusz Łomnicki - aktor, ale także autor

Ostatnia aktualizacja: 23.02.2017 15:39
- Kiedy czyta się te opisy ról dawno już pomarłych aktorów, jak Jan Kurnatowicz czy Ludwik Solski, widać w nich niesłychanie trafne uwagi. Pozwalają one nam, historykom teatru, zrekonstruować w pewien sposób to, jak widziano danego aktora - mówi Tomasz Mościcki o książce "Spotkania teatralne" Tadeusza Łomnickiego.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Andrzej Wróblewski – "Rozstrzelanie" odmianą śmierci przez przypadki

Ostatnia aktualizacja: 15.03.2023 05:50
– Żyliśmy w romantycznej tradycji roli polskiego artysty, który ma obowiązki wobec społeczeństwa. Chcieliśmy je wziąć na siebie, a w największym stopniu zrobił to Andrzej Wróblewski i to budziło nasz podziw – mówił reżyser Andrzej Wajda.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Stanisław Likiernik - jeden z dwóch pierwowzorów "Kolumba"

Ostatnia aktualizacja: 25.06.2023 05:50
Był jednym z ostatnich żołnierzy Kedywu Armii Krajowej. Podczas okupacji niemieckiej brał udział w wielu akcjach przeciwko Niemcom, walczył w Powstaniu Warszawskim, był kawalerem Orderu Virtuti Militari. To jego wojenne doświadczenia złożyły się na literacką postać, która dała nazwę pokoleniu Kolumbów.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Krzysztof Komeda w Polskim Radiu: zależy mi na osobistej muzyce [POSŁUCHAJ]

Ostatnia aktualizacja: 23.04.2023 05:58
23 kwietnia 1969 roku zmarł Krzysztof Komeda. Miał 38 lat. - Zależy mi na osobistej muzyce, żeby wychodziła jak najbardziej ode mnie. I taki sposób pisania jest dla mnie najłatwiejszy - opowiadał Krzysztof Komeda w archiwalnym wywiadzie dla Polskiego Radia z 1967 roku. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Danuta Szaflarska. "Aktorka z życia wzięta"

Ostatnia aktualizacja: 19.02.2024 05:45
– W teatrze i w życiu była osobą, która niczego nie grała. Ona po prostu była – mówił o niej reżyser Maciej Englert. Siedem lat temu zmarła Danuta Szaflarska, jedna z pierwszych powojennych gwiazd filmowych. Jej kariera aktorska trwała prawie 80 lat. Miała na koncie około stu ról teatralnych. W czasie Powstania Warszawskiego była łączniczką Armii Krajowej.
rozwiń zwiń