Historia

Wybory 4 czerwca 1989. Droga do wolności

Ostatnia aktualizacja: 04.06.2023 06:00
4 czerwca mijają 34 lata od pierwszych w powojennej historii Polski, częściowo wolnych wyborów do Sejmu oraz całkowicie wolnych do Senatu. Spektakularne zwycięstwo odniosła w nich Solidarność.
W samo południe - plakat Tomasza Sarneckiego zachęcający do uczestnictwa w wyborach 4 czerwca 1989
"W samo południe" - plakat Tomasza Sarneckiego zachęcający do uczestnictwa w wyborach 4 czerwca 1989 Foto: PAP/Tomasz Gzell-reprodukcja

W wyborach z 4 czerwca 1989 roku opozycja zdobyła 99 ze stu miejsc w Senacie i 161 w Sejmie, czyli maksymalną liczbę, na jaką zgodziła się rządząca PZPR. Wynik wyborów zmienił układ sił politycznych. 24 sierpnia 1989 roku Tadeusz Mazowiecki został pierwszym, od zakończenia II wojny światowej, niekomunistycznym szefem rządu w Europie Środkowo-Wschodniej.

Wybory 4 czerwca 1989 - kliknij w obrazek i zobacz serwis specjalny

Podczas rozmów Okrągłego Stołu NSZZ "Solidarność" i obóz rządzący doszły do porozumienia, w myśl którego opozycja miała dysponować nie więcej niż 35 proc. mandatów w Sejmie, co dawało maksimum 161 miejsc. Pozostałe były zagwarantowane dla rządzących.


Posłuchaj
05:05 warszawskie studio wyborcze___wm 40638_(1).mp3 Zasady wyborcze i zadania przyszłego Sejmu - komunikat Polskiego Radia. (PR, 6.06.1989)

Strona solidarnościowo-opozycyjna traktowała swą zgodę na udział w takich wyborach jako cenę, którą trzeba zapłacić za relegalizację po ośmiu latach Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność". Senat był wybierany w sposób demokratyczny, bez wcześniejszych ustaleń co do podziału mandatów. Zarówno opozycja, jak i obóz rządzący nie spodziewały się wyników tak druzgocących dla komunistycznej władzy, która poniosła całkowitą klęskę.

Kliknij w obrazek i dowiedz się więcej o powstaniu Solidarności:

src="//static.prsa.pl/9b29e0b8-e38a-4c47-9210-12bdc37c93aa.file"

Wynik wyborów zmienił układ sił politycznych. 24 sierpnia 1989 roku Tadeusz Mazowiecki został pierwszym niekomunistycznym szefem rządu w Europie Środkowo-Wschodniej od zakończenia II wojny światowej. Za przykładem Polski poszły inne kraje bloku komunistycznego, był to początek "jesieni ludów" w Europie, której symbolem stał się upadek muru berlińskiego, 9 listopada 1989 roku.

 im

Czytaj także

Okrągły Stół – przedmiot sporów politycznych

Ostatnia aktualizacja: 06.02.2020 05:35
Rozmowy Okrągłego Stołu rozpoczęły się 6 lutego 1989 roku w gmachu Urzędu Rady Ministrów przy Krakowskim Przedmieściu w Warszawie. Idea ich zorganizowania zrodziła się 31 sierpnia 1988 podczas spotkania gen. Czesława Kiszczaka z Lechem Wałęsą.
rozwiń zwiń
Czytaj także

25 lat temu Mazowiecki stanął na czele rządu

Ostatnia aktualizacja: 24.08.2014 13:21
To jedna z najważniejszych dat w najnowszej historii Polski. Dokładnie 25 lat temu premierem został polityk, który nie wywodził się z partii komunistycznej.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Lech Wałęsa a Służba Bezpieczeństwa

Ostatnia aktualizacja: 03.02.2017 12:00
Materiały zgromadzone przez Instytut Pamięci Narodowej potwierdzają, że Lech Wałęsa w latach 1970 - 1976 był tajnym współpracownikiem Służby Bezpieczeństwa, zarejestrowanym pod pseudonimem Bolek.
rozwiń zwiń