Historia

Popiel - historyczne podstawy legendy

Ostatnia aktualizacja: 20.06.2017 06:07
- Nie ma dymu bez ognia, nie ma legendy bez elementu prawdy historycznej – mówił prof. Henryk Samsonowicz na antenie Polskiego Radia.
Audio
  • Felieton prof. Henryka Samsonowicza na temat historii o Piaście i Popielu w kronice Galla Anonima. (PR, 16.10.1971)
Popiel II, ilustracja z dzieła ks. Jana Głuchowskiego Icones książąt i królów polskich, źr. Wikimedia Commonsdp
Popiel II, ilustracja z dzieła ks. Jana Głuchowskiego "Icones książąt i królów polskich", źr. Wikimedia Commons/dp

Najwcześniejszym źródłem, w jakim pojawia się legendarny władca, jest "Kronika" Galla Anonima. Autor przedstawia w niej następującą scenę: do księcia panującego w Gnieźnie, Popiela, w czasie postrzyżyn (ceremonia ścięcia włosów, rytuał inicjacyjny u pogańskich Słowian) jego synów, przybywają dwaj wędrowcy. Władca łamie prawa gościnności i nie zaprasza obcych na ucztę. Ci znajdują gościnę u chłopa (oracza) Piasta, wyprawiającego w tym samym czasie postrzyżyny syna Siemowita. Niespodziewanie na stołach ubogiego chłopa pojawia się dostatek jedzenia i napojów.

- Gall, pisząc o wizycie dwóch dostojnych mężów, korzystał z Biblii – wyjaśniał prof. Henryk Samsonowicz na antenie Polskiego Radia.

Uczta była tak bogata, że zjawił się na niej sam książę.

Gdy Siemowit dorósł, obalił Popiela, który musiał udać się na wygnanie. Dramatyzmu historii Popiela dodał Wincenty Kadłubek, czyniąc z władcy postać gnuśną i zdradziecką. W jego relacji, Popiel miał wymordować dwunastu stryjów, w których ciałach wylęgły się myszy.

Obie wersje historii łączy motyw ukrycia w wieży i pożarcia przez myszy. Swoje trzy grosze do historii Popiela wtrącił też Jan Długosz, czyniąc z żony księcia niemiecką księżniczkę. 

Zdaniem prof. Henryka Samsonowicza, historia Popiela mogła być dalekim echem zmiany władzy w ramach prapolskich plemion zamieszkujących dzisiejszą Wielkopolskę. Przejęcie władzy przez dynastię Piastów mogło być, zdaniem profesora, skutkiem ważnych przemian politycznych w regionie. O czym mowa?

Posłuchaj audycji.


Czytaj także

Chrzest Polski - początek naszych dziejów

Ostatnia aktualizacja: 14.04.2021 06:00
- Bez tego aktu na pewno Polski by nie było, absolutnie nie dałoby się jej utrzymać. Sądzę, że nie przyjąć chrztu, to zostawić lukę polityczną, w którą wszystko może wejść - mówił historyk prof. Jacek Banaszkiewicz.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Chrzest Polski skutkował sakralizacją władzy

Ostatnia aktualizacja: 11.11.2015 16:35
Wraz z przyjęciem przez Mieszka I chrztu w 966 roku pojawił się Kościół jako instytucja, która legitymizowała władzę świecką i sama stawała się jej częścią.
rozwiń zwiń