Historia

I wojna bałkańska - wyrzucenie Turcji z Europy

Ostatnia aktualizacja: 30.05.2020 05:30
"Chory człowiek Europy", jak nazywano na przełomie XIX i XX wieku Imperium Osmańskie, przegrał z połączonymi siłami Bułgarii, Czarnogóry, Grecji i Serbii. Nie minął miesiąc od zakończenia wojny, a podział łupów wojennych spowodował wojnę między dotychczasowymi sojusznikami. Bałkany były wrzącym kotłem Europy.
Audio
  • Prof. Jacek Knopek opowiada o wojach bałkańskich w audycji Katarzyny Kobyleckiej z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej - Grecja". (PR 9.03.2000)
Grecka artyleria w czasie I wojny światowej.
Grecka artyleria w czasie I wojny światowej.Foto: Wikimedia/domena publiczna

30 maja 1913 roku podpisano traktat kończący I wojnę bałkańską.

Zwycięstwo nad Węgrami w bitwie pod Mohaczem stoczonej 29 sierpnia  1526 ugruntowało panowanie Tureckie na Bałkanach. Dopiero kryzys państwa Osmanów, który rozpoczął się porażką pod Wiedniem w 1683 roku i wzmocnił się wskutek przegranych wojen z Rosją, dał mieszkańcom Bałkanów nadzieję na odzyskanie niepodległości.

Osłabienie imperium, nazywanego "chorym człowiekiem Europy", zbiegło się w czasie z przebudzeniem świadomości narodowej mieszkańców Bałkanów. Możliwości poszerzenia swoich wpływów kosztem Osmanów poszukiwały też mocarstwa europejskie. Pierwsi spod tureckiego jarzma wyswobodzili się Grecy, którzy w 1822 roku proklamowali niepodległość swojego kraju. W wyniku traktatu paryskiego z 1856 roku kończącego wojnę krymską, samodzielność uzyskały Mołdawia i Wołoszczyzna, które w 1877 roku połączyły się w Rumunię. Z kolei na kongresie berlińskim ustalono, że Rumunia, Bułgaria, Serbia i Czarnogóra uzyskają niepodległość.  

Jednym z mocarstw, które chciały poszerzyć swoje wpływy kosztem imperium osmańskiego, były Włochy, które wypowiedziały wojnę Turcji w 1911 roku. Łatwe zwycięstwo Włoch unaoczniło słabość "chorego człowieka Europy" i doprowadziło do sprzymierzenia się Bułgarii, Czarnogóry, Grecji i Serbii przeciwko Turcji. Wojna między powstałą w ten sposób Ligą Bałkańską a Osmanami zaczęła się w październiku 1912 roku.

- O wyniku trgo konfliktu zadecydowały już pierwsze bitwy. Były to zwycięstwa głównie na froncie bułgarskim – mówił prof. Jacek Knopek w audycji Katarzyny Kobyleckiej z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej". Posłuchaj o przebiegu działań wojennych.

Wskutek przegranej wojny, Turcja straciła większość swoich europejskich terytoriów. W jej rękach pozostała niewielka część Tracji oraz Stambuł i kontrola nad cieśninami Bosfor i Dardanele. Lufy dział nie zdążyły ostygnąć, a zwycięzcy pokłócili się o podział łupów. Miesiąc po podpisaniu traktatu kończącego I wojnę bałkańską, Bułgarzy zaatakowali Serbów i Greków, rozpoczynając tym samym II wojnę bałkańską.

Posłuchaj o jej przebiegu.  

bm

Zobacz więcej na temat: Bałkany HISTORIA Turcja
Czytaj także

Rzeź Ormian – pierwsza w XX wieku zbrodnia ludobójstwa

Ostatnia aktualizacja: 24.04.2023 05:40
- W Konstantynopolu aresztowano kilkuset przedstawicieli inteligencji ormiańskiej: nauczycieli, lekarzy, kapłanów, których bez żadnego sądu zgładzono. Rozpoczęły się mordy w całym imperium tureckim – mówił ks. Tadeusz Isakowicz-Zaleski, duszpasterz Ormian w Polsce.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Lawrence z Arabii – arcyszpieg na Bliskim Wschodzie

Ostatnia aktualizacja: 19.05.2020 05:35
– Człowiek, który ukształtował mapę Bliskiego Wschodu i wygrał I wojnę światową na tym obszarze - mówił na antenie PR prof. Paweł Wieczorkiewicz. Kim był Thomas Edward Lawrence, tajemniczy as brytyjskiego wywiadu?
rozwiń zwiń
Czytaj także

Powstanie kwietniowe - Bułgaria występuje przeciwko Osmanom

Ostatnia aktualizacja: 20.04.2016 06:00
- Cały świat oburzyły okrucieństwa towarzyszące tłumieniu powstania - mówił na antenie Polskiego Radia dr Zbigniew Klejn. Dzięki krwi przelanej przez uczestników zrywu, Bułgaria wkrótce odzyskała niepodległość.
rozwiń zwiń