Historia

Rotmistrz Witold Pilecki. Zabity strzałem w tył głowy

Ostatnia aktualizacja: 25.05.2023 06:00
Witold Pilecki, bohater II wojny światowej, który z własnej woli dostał się do Auschwitz, by organizować tam ruch oporu, walczył w Powstaniu Warszawskim, zginął od strzału w tył głowy w stalinowskim więzieniu na warszawskim Mokotowie. Wyrok śmierci został wykonany 25 maja 1948 roku.
Oskarżony i skazany przez komunistyczne władze Polski Ludowej na karę śmierci rotmistrz Witold Pilecki został stracony w 1948 roku
Oskarżony i skazany przez komunistyczne władze Polski Ludowej na karę śmierci rotmistrz Witold Pilecki został stracony w 1948 rokuFoto: Wikimedia Commons/dp

Stalinowski pokazowy proces Witolda Pileckiego - bohatera, który z własnej woli dostał się do Auschwitz, by organizować tam ruch oporu, walczył w Powstaniu Warszawskim, a po wojnie powrócił do kraju - i zorganizowanej przez niego tzw. grupy Witolda rozpoczął się 3 marca 1948 roku w Warszawie. Trwał do 15 marca 1948 roku. Wyrok śmierci wykonano strzałem w tył głowy 25 maja tego samego roku.

Oskarżyciel, mjr Czesław Łapiński, postawił zarzuty m.in. szpiegostwa i współpracy z Niemcami, posługiwania się fałszywymi dokumentami.

Prokurator nie dopuścił do przesłuchania świadków oskarżenia ani obrony. Zażądał dla oskarżonych kary śmierci.


Posłuchaj
28:26 patroni naszych ulic_ rotmistrz witold pilecki___v2015004876_tr_0-0_121679613c5ddc4b[00].mp3 O Witoldzie Pileckim mówi Jacek Pawłowicz, historyk i autor biografii rotmistrza, w audycji Bartosza Panka z cyklu "Spotkania po zmroku". (PR, 13.05.2015)

 

Zobacz serwis specjalny:
Pilecki 1200x660 – 1.png

W sidłach bezpieki

Kiedy 8 maja 1947 roku Pilecki został aresztowany przez komunistów, przyznał, że - w porównaniu z tym, co robiła bezpieka - nazistowski Auschwitz był igraszką.

Władze komunistyczne oskarżyły rotmistrza Pileckiego o nielegalne przekroczenie granicy, posługiwanie się fałszywymi dokumentami, brak rejestracji w Rejonowej Komendzie Uzupełnień, nielegalne posiadanie broni palnej, prowadzenie działalności szpiegowskiej na rzecz gen. Andersa oraz przygotowywanie zamachu na grupę dygnitarzy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego.

Zarzut o przygotowywanie zamachu Pilecki stanowczo odrzucił, zaś działania wywiadowcze uznał za działalność informacyjną na rzecz 2 Korpusu Polskiego, za którego oficera wciąż się uważał. Podczas procesu przyznał się do pozostałych zarzutów. Prokuratorem oskarżającym Pileckiego był mjr Czesław Łapiński, przewodniczącym składu sędziowskiego ppłk Jan Hryckowian (obaj byli dawnymi oficerami AK), sędzią kpt. Józef Brodecki.

Wyrok

- Nikt nie miał prawa o nim pisać ani nawet wymieniać jego nazwiska - mówiła córka, Zofia Pilecka-Optułowicz.

Proces rotmistrza rozpoczął się 3 marca 1948. Już 15 marca został skazany na karę śmierci. Żona wraz z przyjaciółmi rozpaczliwie walczyła o jego ułaskawienie. O łaskę zabiegano m.in. u Józefa Cyrankiewicza, który wraz z nim był w Auschwitz.

- Cyrankiewicz nic nie zrobił - mówił historyk w "Wieczorze naukowym" wyemitowanym w maju 2011 roku. - Co więcej: on ukradł legendę rotmistrza. To przecież o Cyrankiewiczu mówiono, że tworzył konspirację w Auschwitz, że był przywódcą ruchu oporu.

25 maja 1948 roku wykonano wyrok strzałem w tył głowy. Rodzina miała się nigdy nie dowiedzieć, gdzie Pilecki został pochowany. Nie wydano im ciała. Jak wspomina córka rotmistrza, nikt nie miał prawa o nim pisać ani nawet wymieniać jego nazwiska. Dopiero po 42 latach od procesu, w demokratycznej Polsce, wyrok anulowano. Żona Pileckiego doczekała jego rehabilitacji.

POSŁUCHAJ PODCASTU:

bm

Czytaj także

Rotmistrz Witold Pilecki – ucieczka z Auschwitz

Ostatnia aktualizacja: 26.04.2022 05:55
Rotmistrz Pilecki dobrowolnie wszedł w "kocioł" podczas łapanki na stołecznym Żoliborzu. Był 19 września 1940 roku. Wylegitymował się dokumentami Tomasza Serafińskiego, ukrywającego się żołnierza polskiego. Wywieziono go do obozu Auschwitz, skąd uciekł w nocy z 26 na 27 kwietnia 1943 roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Syn Witolda Pileckiego: nauczyłem się mówić o ojcu

Ostatnia aktualizacja: 04.10.2015 11:54
Filmowi "Pilecki", który trafił ostatnio do kin, towarzyszy książka "Pilecki, śladami mojego taty". Z synem rotmistrza rozmawiają w niej twórcy: Mirosław Krzyszkowski i Bogdan Wasztyl. - Przez lata trzeba było uważać, co się mówi i do kogo - przyznał w Jedynce Andrzej Pilecki.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Witold Pilecki. 122. rocznica urodzin jednego z największych bohaterów II wojny światowej

Ostatnia aktualizacja: 13.05.2023 06:00
13 maja 1901 roku urodził się Witold Pilecki, bohater, który z własnej woli trafił do Auschwitz, by tam przygotowywać ruch oporu. Po wojnie Witold Pilecki został skazany przez komunistów na karę śmierci. Wyrok wykonano strzałem w tył głowy.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Ochotnik do Auschwitz. Rotmistrz Witold Pilecki bohaterem II wojny światowej

Ostatnia aktualizacja: 19.09.2023 06:00
19 września 1940 roku rotmistrz Witold Pilecki dobrowolnie wszedł w "kocioł" podczas łapanki na warszawskim Żoliborzu. W ten sposób bohater planował dostać się do Auschwitz, by wykonać specjalną misję zleconą mu przez Polskie Państwo Podziemne – sporządzenie raportu o sytuacji w obozie i zorganizowanie tam ruchu oporu.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Tajna Armia Polska. Konspiracyjna organizacja Pileckiego

Ostatnia aktualizacja: 09.11.2023 06:00
84 lata temu powstała Tajna Armia Polska. Komendantem tej konspiracyjnej organizacji został Jan Włodarkiewicz, późniejszy dowódca "Wachlarza" - grupy dywersyjnej Armii Krajowej. Funkcję inspektora organizacyjnego pełnił Witold Pilecki, późniejszy ochotnik do Auschwitz, jeden z największych bohaterów II wojny światowej. Dzień później uroczystą przysięgę w Kościele Garnizonowym przy ul. Długiej w Warszawie odebrał od nich ks. Jan Zieja.
rozwiń zwiń