Historia

Wiera Gran. Pieśniarka warszawskiego getta

Ostatnia aktualizacja: 20.04.2024 05:33
- Tak łatwo jest rzucać oskarżenia, a tak trudno jest się spod nich wydostać. Widać to w procesie Wiery Gran. Nikt nie ma dowodów, ale wszyscy są pewni, że ona była kolaborantką – mówiła na antenie Polskiego Radia Agata Tuszyńska, autorka biografii Wiery Gran.
Wiera Gran
Wiera GranFoto: Wikimedia/domena publiczna

20 kwietnia 1916 roku zmarła w Paryżu Wiera Gran (właśc. Dwojra Grynberg), polska aktorka i piosenkarka kabaretowa pochodzenia żydowskiego.

Nina Andrycz nazywała ją niezwykłym zjawiskiem Warszawy lat trzydziestych. Ona sama twierdziła, że Żydówka nie może być gwiazdą w przedwojennej Polsce, choć fanów szczególnej barwy głosu gwiazdy klubu "Paradis" było wielu. Szczyt jej kariery przypadł na dwa ostatnie lata przed wybuchem II wojny światowej.

Wszystko, co miało miejsce później, ma swoje źródło w getcie warszawskim. Młoda pieśniarka przez kilkanaście miesięcy występowała tam w kawiarni "Sztuka", m.in. z Władysławem Szpilmanem, Andrzejem Włastem czy Polą Braun.

- Ona pomagała wszystkim, którzy tam przychodzili. Pozwalała wszystkim widzom chociaż na chwilę przenieść się do szczęśliwego świata bez murów – mówiła Agata Tuszyńska.


Posłuchaj
19:04 oskarżona wiera gran___3158_10_i_tr_0-0_114457071877f889[00].mp3 Oskarżona Wiera Gran - reportaż Eweliny Karpacz-Oboładze z udziałem Agaty Tuszyńskiej, autorki biografii artystki. (PR, 24.10.2010)

 

Po wojnie pojawiły się oskarżenia o kolaborację z Niemcami. Zarzucano jej związek, czy też związki z ludźmi, którzy współpracowali z gestapo, a także aktywne z nimi stosunki, choć nie bardzo wiadomo jakiego rodzaju.

Te oskarżenia przekreśliły i zniszczyły wszystko, co życie mogło jej zaoferować. Mogła zrobić wielką karierę, tak się jednak nie stało. Z każdej strony leciał kamień, zewsząd spadały oszczerstwa. Pomimo że w wyniku procesu, który toczył się przed Centralnym Komitetem Żydów Polskich, Wiera Gran została uniewinniona.

Antoni Marianowicz, świadek jej pobytu w getcie, pisał: "Wiera Gran była najpopularniejszą pieśniarką getta i nigdy nie słyszałem złego słowa na jej temat. Przeciwnie, znana była z uczynności i filantropii. Pretensje, że zadawała się z żydowskimi gestapowcami, uważam za nieuzasadnione".

Posłuchaj reportażu Eweliny Karpacz-Oboładze o trudnym losie Wiery Gran.

mjm

Czytaj także

Getto warszawskie - piekło w środku miasta

Ostatnia aktualizacja: 16.11.2023 05:55
16 listopada 1940 roku Niemcy zamknęli getto w Warszawie. Granice getta stały się granicami życia i śmierci. Strzegła ich niemiecka żandarmeria, polska policja i żydowska Służba Porządkowa. Bez specjalnej przepustki nie wolno było wyjść ani wejść. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Tadeusz Kubiak: Poeta powinien być komentatorem

Ostatnia aktualizacja: 03.06.2014 06:00
– Nie wyobrażam sobie, żeby radio, które ustokrotnia słowo, poetyckie również, miało jakkolwiek działać hamująco na rozwój poezji – mówił w 1975 roku Tadeusz Kubiak. – Żadna zdobyć techniczna nie zubaża dorobku kulturalnego.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Adam Kreczmar: Jestem za dyktaturą artystów

Ostatnia aktualizacja: 17.06.2014 06:00
70 lat temu, 17 czerwca 1944 urodził się Adam Kreczmar, polski poeta, satyryk, autor słuchowisk radiowych i twórca kabaretowy. Żył zaledwie 38 lat.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Marek Edelman: najtrudniej uwierzyć we własną śmierć

Ostatnia aktualizacja: 02.10.2023 05:37
- Mówił, że nie ma nic lepszego niż życie i śmierć. Ostrzegał nas przed śmiercią, której sprawcami jesteśmy ze względu na swoją naturę - wspominał pisarz Jacek Bocheński.
rozwiń zwiń