Historia

Marian Hemar. Arcymistrz piosenki

Ostatnia aktualizacja: 06.04.2024 05:40
- Posiadł w wysokim stopniu rzadki kunszt pisania słów do muzyki – oceniał twórczość Hemara Wojciech Młynarski na antenie Polskiego Radia.
Występy aktorów w Klubie Orła Białego - przed mikrofonem Marian Hemar
"Występy aktorów w Klubie Orła Białego - przed mikrofonem Marian HemarFoto: NAC

6 kwietnia 1901 roku urodził się we Lwowie Marian Hemar, satyryk i autor tekstów do ponad 3000 piosenek, z których wiele, jak "Ten wąsik", "Upić się warto", "Nikt tylko ty" czy "Kiedy znów zakwitną białe bzy", przeszło do kanonu polskiej sceny.

- Talenty satyryczne rodzą się tam, gdzie istnieją kontrasty – stwierdził Marek Groński w audycji Anny Retmaniak z cyklu "Wieczór muzyki i myśli".


Posłuchaj
26:04 hemar_mlynarski_gronski.mp3 Audycja Anny Retmaniak z cyklu "Wieczór muzyki i myśli" poświęcony postaci Mariana Hemara. (PR, 14.11.1990)

 

Takim miejscem na przedwojennej mapie Polski zapewne był Lwów, w którym przyszedł na świat w żydowskiej rodzinie Marian Hemar. Wzrastał w atmosferze występów batiarskich kapel i oswajania biedy żartem. Zdaniem gościa audycji właśnie te doświadczenia ukształtowały twórczość Hemara.

W 1925 roku przeniósł się do Warszawy. Tam poznał poetów z grupy poetyckiej Skamander, m.in. Juliana Tuwima, Jana Lechonia i Antoniego Słonimskiego. Razem z nimi tworzył słynne satyryczne szopki polityczne. Był czołową postacią polskiego kabaretu. Pisywał też słuchowiska dla Polskiego Radia.

- Był niewyżyty jako artysta – podkreślała w audycji Hanny Marii Gizy z cyklu "Klub ludzi ciekawych wszystkiego" Anna Mieszkowska, autorka książki poświęconej Hemarowi, zwracając uwagę na wszechstronność przedwojennej działalności Hemara. – Zarabiał po kilkanaście tysięcy złotych, podczas gdy pensja urzędnika wynosiła ok. 200 zł.


Posłuchaj
37:34 KLCP_Hemar.mp3 Audycja Hanny Marii Gizy z cyklu "Klub ludzi ciekawych wszystkiego" poświęcona postaci Mariana Hemara. (PR, 11.02.2006)

 

Przystojny, dobrze ubrany, obdarzony poczuciem humoru Hemar był przy tym kochliwym mężczyzną. Posłuchaj o miłościach artysty i tego, co łączy je z wytwórnią filmów Columbia Pictures.

Dostrzegał zagrożenie, jakie stanowili naziści. Postaci Adolfa Hitlera poświęcił opracowanie "Adolf Wielki", aluzję do dyktatora zawarł w piosence "Ten wąsik":

"Milczenie me zastąpił wrzaskiem

Mój śmiech przemienić pragnie w strach,

Melonik mój mianował kaskiem,

Policja także za nim, ach..."

Piosenka wywołała nawet interwencję niemieckiego ambasadora. We wrześniu 1939 roku przedostał się do Rumunii. Walczył w Samodzielnej Brygadzie Strzelców Karpackich, której poświecił pieśń. W jej refrenie ujął tułaczy los polskiego żołnierza:

"Daleka jest droga

W zawiejach i mgłach

Od śniegów Narwiku

Po libijski piach"

Nigdy nie wrócił do Polski. Na emigracji prowadził autorski program w Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa. Z jego bogatym dorobkiem można zapoznać się w serwisie specjalnym Polskiego Radia – RADIA WOLNOŚCI.

bm

Czytaj także

Józef Bujnowski - poeta i profesor na obczyźnie

Ostatnia aktualizacja: 31.03.2017 06:01
- Jest jednym z filarów naszego życia kulturalnego na emigracji, a szczególnie nauki polskiej - pisała o profesorze, poecie i żołnierzu Alicja Moskalowa, dziekan Polskiego Uniwersytetu na Obczyźnie.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Andrzej Pomian - historyk i publicysta

Ostatnia aktualizacja: 20.04.2024 05:33
20 kwietnia 2008 roku zmarł Andrzej Pomian, historyk, prawnik, szef Wydziału Propagandy Bieżącej Komendy Głównej Armii Krajowej, współpracownik Radia Wolna Europa.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Marian Januszajtis-Żegota. Rozmawiał z Berią o polskiej armii w ZSRR

Ostatnia aktualizacja: 03.04.2024 05:40
3 kwietnia 1889 roku urodził się Marian Januszajtis-Żegota, generał, weteran walk o niepodległość, wojny polsko-bolszewickiej i II wojny światowej.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Andrzej Włast. Arcymistrz szmiry, którą kochali wszyscy

Ostatnia aktualizacja: 17.03.2024 05:55
"Tango Milonga", "Ja się boję sama spać" czy "Jesienne róże" – prawdopodobnie trudno w Polsce znaleźć kogoś, kto tych utworów nie słyszał choć jeden raz. Teksty do wszystkich tych nieśmiertelnych przebojów wyszły spod pióra jednego człowieka. 17 marca przypada 129. rocznica jego urodzin.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Komuniści zagłuszali Radio Wolna Europa przez 36 lat

Ostatnia aktualizacja: 01.01.2024 05:38
36 lat temu, 1 stycznia 1988 roku, zakończyła się wieloletnia akcja związana z zimną wojną – zagłuszanie Rozgłośni Radia Wolna Europa.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jarema Stępowski. Promotor warszawskich piosenek ulicznych

Ostatnia aktualizacja: 11.01.2024 05:45
- Nigdy nie przypuszczałem, że te moje utwory kiedykolwiek wyjdą poza granice stolicy. A tu utwór "Taksówkarz warszawski" został niezwykle ciepło przyjęty przez brać taksówkarską. Do tego stopnia, że kieleccy taksówkarze kiedyś wydali nawet bankiet na moją cześć – wspominał ze śmiechem Jarema Stępowski na antenie Polskiego Radia.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Wspomnienie o Marianie Hemarze. "W jego twórczości słychać tęsknotę za Lwowem"

Ostatnia aktualizacja: 06.02.2023 18:46
- To pierwsze z serii wspomnień Mariana Hemara, fenomenalnego satyryka, twórcy kabaretowego, autora kilku tysięcy piosenek, które przyniosły mu wielką sławę - powiedział Andrzej Mietkowski, rozpoczynając w radiowej Dwójce kolejną audycję z cyklu "Ślady pamięci".
rozwiń zwiń