Historia

Dezydery Chłapowski – generał i pionier pracy organicznej

Ostatnia aktualizacja: 27.03.2024 05:45
– Cechowała go umiejętność dokonania właściwego wyboru, zarówno w sprawach gospodarczych, jak i działalności politycznej oraz militarnej – mówił Jerzy Jasiuk na antenie Polskiego Radia.
Dezydery Chłapowski w mundurze generalskim z okresu Powstania Listopadowego
Dezydery Chłapowski w mundurze generalskim z okresu Powstania ListopadowegoFoto: Wikipedia/domena publiczna

27 marca 1879 roku zmarł Dezydery Chłapowski – generał, działacz społeczny, pionier nowoczesnego rolnictwa na ziemiach polskich, uczestnik wojen napoleońskich i Powstania Listopadowego.

Ulubiony adiutant Napoleona

Z wojennym rzemiosłem był zaznajomiony od 14 roku życia, kiedy ojciec umieścił go w niemieckim pułku grenadierów. Wkrótce zmienił mundur na francuski i dołączył do armii napoleońskiej. Był adiutantem Jana Henryka DąbrowskiegoNapoleona (był ponoć jego ulubionym ordynansem). W trakcie służby Chłapowski ukończył studia wojskowe w paryskiej szkole politechnicznej.

Po upadku Napoleona wyjechał do Wielkiej Brytanii. Tam uczył się nowoczesnych metod uprawy roli, które miał zamiar wprowadzić w swoich wielkopolskich włościach.

Pionier nowoczesnego rolnictwa

– Jego gospodarz, który sam był jednym z pionierów nowoczesnego rolnictwa, zdumiewał się, że Chłapowski potrafił prowadzić życie fornala (robotnika folwarcznego - przyp. red.) i mało tego, że chciał na dodatek poznać wszystkie prace podejmowane przez fornali. Anglik nie zdawał sobie sprawy, że Polak chciał tą całą wiedzę przekazać później swoim współpracownikom – mówił Stefan Bratkowski, popularyzator historii i badacz biografii Dezyderego Chłapowskiego, w audycji Krystyny Mar z cyklu "Widnokrąg".

Posłuchaj
18:40 widnokrąg_ galeria polskich inżynierów____1085_97_iv_tr_0-0_129552521933ea8d[00].mp3 Audycja Katarzyny Mar z cyklu "Widnokrąg" poświęcona postaci gen. Dezyderego Chłapowskiego. (PR, 7.03.1997) 

Nowe metody uprawy roli - stosowanie płodozmianu, hodowla rasowego bydła i orka żelaznym pługiem - nie były jedynymi zmianami, jakie Chłapowski wprowadził w swoich dobrach. Napoleoński generał był współtwórcą planu uwłaszczenia chłopów w Wielkopolsce, przekazał im nawet część swojego majątku.

Powstaniec i społecznik

Po wybuchu Powstania Listopadowego Dezydery Chłapowski przywdział mundur i przekroczył granicę Królestwa Polskiego. Dowodził oddziałami na Litwie. Gdy przeważające siły przeciwnika zmusiły go do odwrotu, przedostał się do Prus. Tu został aresztowany. Po odsiedzeniu wyroku powrócił na swoje wielkopolskie włości, gdzie kontynuował rozpoczętą po powrocie z Wielkiej Brytanii pracę. Wspierał polskie inicjatywy społeczne m.in. działalność Bazaru Poznańskiego i Towarzystwa Pomocy Naukowej. Był też posłem do niemieckiego parlamentu.

– Posiadał niesłychanej wszechstronności umysł fachowca – mówił Stefan Bratkowski. – Pod tym względem ciągle jest jeszcze niedoceniany.

Dezydery Chłapowski zmarł wiosną 1879 roku. Odszedł otoczony szacunkiem, jaki zdobył, walcząc u boku Napoleona i pracując na rzecz rozwoju rolnictwa w Wielkopolsce.

bm

Czytaj także

"Ludzie wolni są braćmi" - tak brzmiało motto Legionów Polskich

Ostatnia aktualizacja: 09.01.2021 05:47
9 stycznia 1797 roku starania generała Jana Henryka Dąbrowskiego doprowadziły do powstania na terenie Włoch Legionów Polskich, formacji wojskowej, która miała walczyć o niepodległość Polski przy boku wojsk włoskich i francuskich, dowodzonych przez Napoleona Bonaparte.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jan Henryk Dąbrowski – bohater nie tylko hymnu

Ostatnia aktualizacja: 06.06.2023 05:50
6 czerwca 1818 roku w Wielkopolsce zmarł generał Jan Henryk Dąbrowski. Jest jedną z dwóch - obok Stefana Czarnieckiego - postaci uwiecznionych w hymnie państwowym. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Józef Zajączek - zmieniał poglądy jak rękawiczki

Ostatnia aktualizacja: 10.03.2024 05:35
Mało jest postaci, które w swoim życiu sympatyzowały z konfederacją barską, reformatorami Sejmu Wielkiego i Kościuszką, jak i z targowiczanami, z Napoleonem, jak i caratem. Generał, jak nikt inny, potrafił wyczuć dziejową koniunkturę.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Kodeks Napoleona. Fundament prawa cywilnego

Ostatnia aktualizacja: 21.03.2024 05:40
Prawo ustanowione przez Napoleona opierało się na ideach wolności i równości jednostek. Była to rewolucja, która wywarła ogromny wpływ na myśl prawniczą zarówno XIX, jak i XX stulecia.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jan Kozietulski. Dowódca słynnej szarży pod Somosierrą

Ostatnia aktualizacja: 03.02.2024 05:40
- Komendę nad szwadronem mającym tego dnia służbę przy cesarzu sprawował właśnie Kozietulski. To właśnie jemu przypadł w udziale zaszczyt poprowadzenie jednej z najgłośniejszych szarż w całej historii wojen w Europie – mówił na antenie Polskiego Radia prof. Andrzej Notkowski.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Bitwa pod Olszynką Grochowską – odepchnąć Rosjan od stolicy

Ostatnia aktualizacja: 25.02.2024 05:55
Rosyjskie wojsko parło w kierunku Warszawy. Car chciał zgnieść powstanie listopadowe, wysyłając pod wodzą Iwana Dybicza sześćdziesiąt tysięcy żołnierzy. Czoła stawiła im mniej liczna armia polska. Niewielki podwarszawski lasek stał się świadkiem krwawego starcia.
rozwiń zwiń