Historia

Cesarstwo Niemieckie - zwycięski plan Bismarcka

Ostatnia aktualizacja: 18.01.2024 05:40
– Rywalizacja prusko-austriacka o zjednoczenie Niemiec była jednym z największych sporów, jaki kiedykolwiek podzielił kraje niemieckie. Część państw stanęła po stronie Prus, część po stronie Austrii. Związek Niemiecki praktycznie przestał istnieć – mówił prof. Andrzej Notkowski.
Proklamacja II Rzeszy w Wersalu
Proklamacja II Rzeszy w WersaluFoto: Wikimedia Commons/domena publiczna

153 lata temu, 18 stycznia 1871 roku, kanclerz Otto von Bismarck proklamował w zdobytym przez Niemców Wersalu powstanie Cesarstwa Niemieckiego. Król Prus Wilhelm I Hohenzollern został koronowany na cesarza.

Wojna prusko-austriacka

Porządek ustalony na kongresie wiedeńskim w 1815 roku na dziesięciolecia miał utrwalić nowy podział ówczesnej Europy. Jednak od samego początku w podzielonych Niemczech narastały tendencje zjednoczeniowe. W Związku Niemieckim stopniowo narastała zacięta rywalizacja między Prusami a Austrią.

W 1862 roku premierem Prus został Otto von Bismarck. Wybitny polityk i wyznawca Realpolitik dążył do zjednoczenia Niemiec pod przewodnictwem Prus. W tym celu przeprowadził gruntowną reformę i modernizację armii pod dowództwem gen. Helmuta von Moltke.

W 1866 roku Bismarck był gotowy do zrealizowania swego planu. Sprowokował wojnę z Austrią.

– Rywalizacja prusko-austriacka o zjednoczenie Niemiec była jednym z największych sporów, jaki kiedykolwiek podzielił kraje niemieckie. Część państw stanęła po stronie Prus, część po stronie Austrii. Związek Niemiecki praktycznie przestał istnieć – mówił na antenie Polskiego Radia prof. Andrzej Notkowski.


Posłuchaj
03:39 wiek xix - rok 1866___1949_00_iv_tr_0-0_1081001888bd0a48[00].mp3 Rok 1866 - fragment audycji z cyklu "Kronika dwóch tysiącleci". (PR, 19.08.2000)

 

Działania wojenne trwały krótko. Wszystko rozstrzygnęła wielka bitwa pod Sadową. 3 lipca 1866 roku na Morawach stanęły naprzeciw siebie ponad 200-tysięczne armie. Zadecydowała, jak to często w XIX wieku bywało, przewaga techniczna armii pruskiej. Nowoczesna artyleria i odtylcowe karabiny zmasakrowały austriackie szyki.

Hegemonia Prus na terenie Niemiec stała się faktem. Na drodze do zjednoczenia pozostał jeszcze jeden odwieczny wróg. Cesarz Francji Napoleon III nie mógł pozwolić na powstanie silnego państwa na swojej wschodniej granicy.

Depesza emska

W tej rozgrywce Bismarck wykorzystał okazję, jaka nadarzyła się przy okazji sukcesji nieobsadzonego tronu hiszpańskiego. Napoleon III, zaniepokojony wysuniętą przez premiera Prus kandydaturą księcia Leopolda, domagał się wyjaśnienia pogłosek.

Bismarck sfabrykował i opublikował w prasie, obraźliwą w formie, zwrotną depeszę króla Wilhelma I. Oburzony Napoleon III dał się sprowokować. W lipcu 1870 roku Francja wypowiedziała Prusom wojnę. Bismarck dalej konsekwentnie realizował swój plan.

Wojna francusko-pruska

Prusy, opierając się o doświadczenia wojny z Austrią wykorzystywały w konflikcie z Francją w bardzo szerokim zakresie owoce rewolucji przemysłowej, przede wszystkim linie kolejowe i połączenia telegraficzne.

- Szef sztabu generalnego gen. von Moltke pozostawał daleko na tyłach i dowodził przy pomocy telegrafu, a nie w polu. Był to pierwszy tego rodzaju przypadek w dziejach wojen – mówił gość audycji z cyklu "Kronika dwóch tysiącleci".


Posłuchaj
04:01 wiek xix - rok 1870___1967_00_iv_tr_0-0_1081002488bc217e[00].mp3 Rok 1870 - fragment audycji z cyklu "Kronika dwóch tysiącleci". (PR, 19.08.2000)

 

Wojna rozstrzygnęła się w bitwie pod twierdzą Sedan przy granicy francusko-belgijskiej. Ściśnięta na obszarze ledwie 9 kilometrów kwadratowych armia francuska znalazła się pod ogniem 800 pruskich dział. Nieudolnie dowodzący cesarz Napoleon III dostał się do pruskiej niewoli.

Proklamowanie II Rzeszy

Na wieść o tym w Paryżu ogłoszono III Republikę Francuską, a Napoleona III pozbawiono tronu. 18 stycznia 1871 roku w sali lustrzanej pałacu wersalskiego, król Prus ogłosił powołanie Zjednoczonego Cesarstwa Niemieckiego.

mjm/im


Czytaj także

Otto von Bismarck – polityk doskonały

Ostatnia aktualizacja: 20.02.2015 06:16
Nowe Niemcy były zbyt demokratyczne dla konserwatystów, zbyt autorytarne dla liberałów i zbyt nastawione na siłę dla legitymistów. Przykrojone były dla potrzeb geniusza, który miał zamiar kierować rozpętanymi przez siebie siłami poprzez manipulowanie antagonizmami.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Depesza emska, czyli mistrzowskie zagranie Bismarcka.

Ostatnia aktualizacja: 13.07.2023 05:40
Otto von Bismarck chciał odebrać Francji bogate regiony - Alzację i Lotaryngię. Miał do tego zaprawioną w bojach armię i pieniądze na prowadzenie wojny. Brakowało mu jednego: pretekstu. "Żelazny kanclerz" postarał się, żeby Francuzi sami mu go dali, przeredagowując depeszę, którą otrzymał od swojego króla.
rozwiń zwiń