Historia

Witold Paryski - przetarł tatrzańskie szlaki

Ostatnia aktualizacja: 10.09.2015 06:00
Choć urodził się w Pittsburghu w Stanach Zjednoczonych najbardziej ukochał polskie Tatry. Przeszedł je wzdłuż i wszerz, a potomnym zostawił przewodniki, które są lekturą obowiązkową wszystkich miłośników Tatr.
Audio
  • To ludzie, dzięki którym można by odbudować Tatry, gdyby ktoś zrównał je z ziemią – o Zofii i Witoldzie Paryskich mówią: taternik Apoloniusz Rajwa oraz prof. Andrzej Paczkowski. Audycja Bartosza Panka i Jakuba Borysiaka z cyklu "Atlas polskich podróżników" (3.08.2014)
Uczestnicy wyprawy w Andy na pokładzie statku Kościuszko. Od lewej stoją: Jan Alfred Szczepański, Justyn Wojsznis, Witold Paryski i Stefan Osiecki (1937), źr. Koncern IKC, NAC
Uczestnicy wyprawy w Andy na pokładzie statku „Kościuszko”. Od lewej stoją: Jan Alfred Szczepański, Justyn Wojsznis, Witold Paryski i Stefan Osiecki (1937), źr. Koncern IKC, NAC

Witold Paryski urodził się 10 września 1909, żył 91 lat. Był dzieckiem imigrantów, którzy po odzyskaniu przez Polskę niepodległości wrócili do kraju. Już w 1922 roku zamieszkał w Zakopanem, gdzie spędził całe życie.

W 1933 roku zdobył dyplom lekarza medycyny na Uniwersytecie Jagiellońskim. Jako obywatel USA w czasie II wojny światowej dostał się w ręce gestapo. Był więziony w niemieckich obozach w Bawarii.

Pionier wypraw wysokogórskich

Był partnerem najwybitniejszych wspinaczy okresu międzywojennego. W latach 1936-37 wziął udział w drugiej polskiej wyprawie w Andy, podczas której ustanowił ówczesny polski rekord samotnej wspinaczki, wchodząc na Nevado Tres Cruces (6630 m). Posłuchaj wspomnień o Zofii i Witoldzie Paryskich.

Od 1928 roku był ratownikiem tatrzańskim. Dokonał wielu pierwszych wejść w Tatrach, m.in. Filarem Leporowskiego na Kozi Wierch (w 1929 roku), wprost od północy na Kozią Przełęcz Wyżnią (w 1929 roku), prawym filarem północno-wschodniej ściany Rumanowego Szczytu (w 1937 roku), prawym filarem północnej ściany Wideł (w 1953 roku).

Grupa taterników podczas odpoczynku. Widoczni od lewej: Witold Paryski, Stanisław Zdyb, Antoni Stolte, Tadeusz Pawłowski, źr. Koncern IKC, NAC Grupa taterników podczas odpoczynku. Widoczni od lewej: Witold Paryski, Stanisław Zdyb, Antoni Stolte, Tadeusz Pawłowski, źr. Koncern IKC, NAC

Lektura obowiązkowa

Szkolił i egzaminował przyszłych przewodników górskich. Przez ponad 60 lat zajmował się Tatrami naukowo. Jest autorem wielu publikacji na temat najwyższych polskich gór. Najważniejsze swoje dzieło - "Wielką Encyklopedię Tatrzańską" napisał wraz ze swoją żoną Zofią Radwańską-Paryską.

Ponadto 25-tomowa publikacja "Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki" od pokoleń stanowi lekturę obowiązkową miłośników Tatr, turystów i wspinaczy. Szczegółowy opis poszczególnych partii gór – dolin, przełęczy i szczytów – uzupełniają dane historyczne, ryciny, mapki, klasyfikacje dróg górskich i orientacyjne czasy przejścia.

Paryscy wpisali się na stałe do historii Tatr. Witold był największym autorytetem w sprawach Tatr, przez wielu nazywany jest Mistrzem.

mb

Zobacz więcej na temat: HISTORIA Tatry
Czytaj także

Kolej na Kasprowy Wierch - wyczyn Polaków

Ostatnia aktualizacja: 15.03.2021 05:45
- To było przedsięwzięcie bardzo ryzykowne. Przecież kolejka zbudowana jest na skałach. Trzeba było je wyłupać, przygotować podłoże dla podpór, zacementować - mówił o budowie kolejki na Kasprowy Wierch Janusz Sankowski.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Tytus Chałubiński. Darował Polakom Tatry

Ostatnia aktualizacja: 29.12.2023 05:45
– Doskonale pamiętam, jak Sabała powiedział do mnie: "Pan profesor to nieziemski człek. Nogami on tu, ale serce jego w niebie" – wspominała pasierbica Chałubińskiego, Elżbieta Bończa-Tomaszewska. Tytus Chałubiński, nazywany królem Tatr, urodził się 29 grudnia 1820 roku. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Proces taterników. Skazani za "Kulturę"

Ostatnia aktualizacja: 09.02.2024 05:35
"Wejście w porozumienie z obcą organizacją w celu działania na szkodę państwa polskiego" – tak brzmiał zarzut wobec osób, które przez zieloną granicę polsko-czechosłowacką przemycały wydawnictwa paryskiego Instytutu Literackiego.
rozwiń zwiń