Historia

Czesław Tański – ojciec polskiej awiacji

Ostatnia aktualizacja: 24.02.2024 05:40
- Wyobrażam sobie, jakie zdumienie musiały wzbudzać jego eksperymenty na polach pod Janowem Podlaskim, gdy poważny człowiek biegał po łąkach z jakąś konstrukcją – mówił o Tańskim inż. Jerzy Jasiuk na antenie Polskiego Radia.
Czesław Tański podczas prób szybowca własnej konstrukcji
Czesław Tański podczas prób szybowca własnej konstrukcjiFoto: reprodukcja K. Kobrzyński, K. Koszewski, T. Malinowski, J. Malujdy, źr. Wikimedia Commons/dp

82 lata temu zmarł Czesław Tański, konstruktor, pionier i popularyzator lotnictwa w Polsce, twórca pierwszego polskiego szybowca "Lotnia".

Polski Leonardo

Tański miał w życiu dwie pasje: lotnictwo i malarstwo. Tego drugiego uczył go Wojciech Garson. Dziewięć lat spędził w Moskwie, pracując jako ilustrator.

- Jest pewien związek między jego malarstwem a techniką (...) To był swego rodzaju realizm – mówił dr inż. Andrzej Glass w audycji Krysytny Mar z cyklu "Widnokrąg. Galeria polskich inżynierów". - Z jego rysunków wynika, że bardzo lubił wzorować się na owadach. Był bardzo ciekaw, jak te skrzydła są skonstruowane.

Nie do końca pionier?

Awioniką zajął się po przybyciu do Janowa Podlaskiego w 1893 roku. Trzy lata później powstała "Lotnia" - jego pierwszy szybowiec.

- Jego pomysły, skądinąd interesujące, nie były w Polsce pierwszymi – wyjaśniał inż. Jerzy Jasiuk, były dyrektor Muzeum Techniki w Warszawie. – Na pewno był jednak pierwszym, który zaczął robić eksperymenty szybowcowe.

Entuzjastyczny amator

- Miał za mało doświadczenia technicznego, co powodowało problemy z jego późniejszymi konstrukcjami – mówił dr Andrzej Glass. Wtórował mu drugi gość audycji: - Szybki rozwój konstrukcji lotniczych prześcignął jego możliwości.

Podczas pobytu w Janowie Podlaskim założył "Kółko Awiatyczne" wraz z innymi amatorami lotnictwa: Władysławem Umińskim, Władysławem Kocenty-Zielińskim oraz Julianem Łukawskim.

Wyprzedzony przez epokę

Kolejne pomysły Tańskiego nie były już takimi sukcesami jak "Lotnia". Wśród wynalazków Tańskiego był śmigłowiec, który... montował na dachu ulicy Mazowieckiej w Warszawie, a także samolot z napędem gumowym skonstruowany w 1911 roku. Czym był ów napęd gumowy?

Posłuchaj
18:46 widnokrąg____8011_95_iv_tr_0-0_1091096312371eca[00].mp3 Audycja Krystyny Mar z cyklu "Widnokrąg. Galeria polskich inżynierów" poświęcona postaci Czesława Tańskiego z udziałem inż. Jerzego Jasiuka i dr inż. Andrzeja Glassa. (PR, 9.11.1995)

 

Tańskiego wyprzedziła jego własna epoka: brak środków i technicznego przygotowania spowodował, że konstruktor-amator mógł raczej obserwować, niż uczestniczyć w rozwoju lotnictwa. Syn Tańskiego – Tadeusz – odziedziczył po nim techniczną smykałkę i został konstruktorem samochodów. Pionier polskiej awiacji przeżył osobistą tragedię związaną z losem Tadeusza, który zginął w Auschwitz 23 marca 1941. Sędziwy konstruktor odszedł niespełna rok później 24 lutego 1942 roku.

bm


Zobacz więcej na temat: HISTORIA lotnictwo
Czytaj także

Stanisław Skalski legendą stał się za życia. Mówili o nim "latająca śmierć"

Ostatnia aktualizacja: 12.11.2023 06:00
Stanisław Skalski zasłynął w czasie bitwy o Anglię. Dwa razy cudem uniknął śmierci. Zmarł wiele lat po zakończeniu II wojny światowej, 12 listopada 2004 roku. Był asem lotnictwa i bohaterem Bitwy o Anglię. Koledzy piloci mówili, że ma "ptasi instynkt", Niemcy nazywali go "latająca śmierć". 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Zygmunt Puławski. Pionier polskich myśliwców

Ostatnia aktualizacja: 21.03.2024 05:43
- Jego postać wprawdzie znajduje się w podstawowych wydawnictwach encyklopedycznych, nie ma jednak takiej pozycji i tradycji w świadomości narodowej, na jaką by zasługiwała – mówił historyk techniki inż. Jerzy Jasiuk.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jan Zumbach. As myśliwski, przemytnik i najemnik

Ostatnia aktualizacja: 03.01.2024 05:55
As myśliwski Dywizjonu 303, jeden z bohaterów bitwy o Anglię. Po wojnie wiódł niespokojny żywot. Zajmował się przemytem, był najemnikiem w Afryce, prowadził dyskotekę i restaurację. 3 stycznia 1986 roku zmarł Jan Zumbach ps. Kaczor Donald, Johan.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jerzy Bajan. Wirtuoz pilotażu, który zwyciężył własne ograniczenia

Ostatnia aktualizacja: 27.06.2023 05:50
56 lat temu, 27 czerwca 1967 roku, zmarł w Londynie Jerzy Bajan, pilot myśliwski i sportowy. W 1934 roku wspólnie z Gustawem Pokrzywką zwyciężył na samolocie RWD-9 w międzynarodowych zawodach Challange. W czasie II wojny światowej walczył w Polskich Siłach Powietrznych w Wielkiej Brytanii.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Stanisław Skarżyński - legenda wśród pilotów

Ostatnia aktualizacja: 26.06.2022 05:50
Jako pierwszy Polak pokonał Atlantyk. W rekordowym czasie obleciał Afrykę. Brał też udział w powietrznych starciach II wojny światowej, stając się wizytówką polskiego lotnictwa. Zginął na Morzu Północnym 26 czerwca 1942 roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jerzy Drzewiecki. Konstruktor, który uskrzydlił Polskę

Ostatnia aktualizacja: 15.05.2023 05:45
- Samoloty te bez wątpienia się wyróżniały. Samolot RWD-9 najprawdopodobniej i w dzisiejszych czasach konkurować mógłby z samolotami sportowymi, zawodniczymi - mówił o konstrukcji Jerzego Drzewieckiego historyk lotnictwa Edward Kocent-Zieliński.
rozwiń zwiń