Historia

Jan Długosz. Ojciec polskiej historiografii, wychowawca królów

Ostatnia aktualizacja: 19.05.2023 05:40
Jan Długosz, najwybitniejszy kronikarz w dziejach polskiego średniowiecza, zmarł w Krakowie 19 maja 1480 roku.
Jan Długosz, obraz pędzla Jana Matejki
Jan Długosz, obraz pędzla Jana MatejkiFoto: Wikipedia/domena publiczna

Młodzieniec z zapałem do nauki

Przyszły dziejopisarz pochodził z wielodzietnej, niezbyt zamożnej rodziny. Jana, jedno z dwanaściorga rodzeństwa, od najmłodszych lat miał go charakteryzować pęd do wiedzy.

- Legenda mówi, że Długosz tak wcześnie szedł do szkoły ze swoim nauczycielem, że zastawał jeszcze zamknięte bramy budynku - mówiła Antonina Jelicz w audycji Krystyny Żebrowskiej z cyklu "Radiowe portrety Polaków".


Posłuchaj
17:17 dlugosz.mp3 Audycja z cyklu "Radiowe portrety Polaków" Krystyny Żebrowskiej poświęcona postaci Jana Długosza. (PR, 25.02.1977)

 

Pod opieką Oleśnickiego

Ambicję młodego Jana Długosza dostrzegł wpływowy biskup krakowski Zbigniew Oleśnicki. Protekcja prawdziwej szarej eminencji Polski pierwszych Jagiellonów była motorem napędowym kariery Długosza.

- Długosz odbył w służbie kardynała wiele podróży dyplomatycznych: jeździł do Włoch, na Węgry, odbył nawet podróż do Jerozolimy - powiedziała historyk literatury.

Podopieczny Oleśnickiego, pod jego okiem, spisał uposażenie diecezji krakowskiej. Do innych dzieł Długosza należą spis pruskich sztandarów, katalogi biskupów i żywoty świętych.

Ojciec historiografii

Swoje opus magnum - "Roczniki, czyli kroniki słynnego Królestwa Polskiego" zaczął pisać dopiero po śmierci swojego protektora ok. 1455 roku, w wieku ponad 40 lat. Pisał niemal do końca życia, przez ćwierć wieku.

- Było to pierwsze podsumowanie spraw Królestwa Polskiego od chwili jego powstania do czasów mu współczesnych. Jednocześnie była to pierwsza próba ocen i sądów o dziejach Polski - stwierdziła gość audycji. - To najznakomitsze dzieło naszej historiografii średniowiecznej, a zarazem ewenement na tle ówczesnego kronikarstwa europejskiego.

Długosz, zgodnie z duchem epoki,  w swoim dziele opisał również cały katalog zjawisk nadprzyrodzonych. Jedno z nich mówi o kobiecie, która urodziła jednocześnie trzydzieścioro sześcioro dzieci.

Wychowawca królów

Po śmierci Oleśnickiego Długosz pełnił służbę dyplomatyczną u Kazimierza Jagiellończyka. Był też wychowawcą jego dzieci. - Czterej starsi synowie króla: Władysław, Kazimierz, Jan Olbracht i Aleksander byli wychowankami Jana Długosza. Natomiast nie wiadomo, czy ta opieka objęła jeszcze Zygmunta i Fryderyka - słyszymy w audycji z 1977 roku. 

Szczątki Długosza od 1880 spoczywają w wawelskiej Krypcie Zasłużonych na Skałce.

bm

Zobacz więcej na temat: HISTORIA POLSKA średniowiecze
Czytaj także

Bitwa pod Cedynią. Upokorzona duma teutońska

Ostatnia aktualizacja: 24.06.2023 05:35
W 972 roku wojska margrabiego Hodona bez porozumienia z cesarzem przeprawiły się na ziemie Mieszka I. Szacuje się, że przeciwko polskiemu władcy ruszyło do 3000 pieszych i ponad 1000 konnych rycerzy.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Obrona Głogowa. Niemcy powstrzymani

Ostatnia aktualizacja: 24.08.2023 05:39
Wyprawę cesarza Henryka V na państwo Bolesława Krzywoustego powstrzymał wytrwały opór Głogowa. Gród na Odrze trwał w oporze nawet wtedy, gdy wróg użył ciał polskich zakładników jako osłony dla machin oblężniczych.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Wyprawa Batu-chana – średniowieczny blitzkrieg

Ostatnia aktualizacja: 06.12.2017 06:20
- Panika, jaka ogarnęła kraje Europy Zachodniej, przypominała późniejszy chaos, jaki budziły informacje o postępach Turków – mówił na antenie Polskiego Radia prof. Henryk Samsonowicz.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Wincenty Kadłubek. Pierwszy rodzimy kronikarz

Ostatnia aktualizacja: 08.03.2024 05:36
Co wspólnego z historią Polski mieli Juliusz Cezar lub Aleksander Macedoński? Zdaniem krakowskiego dziejopisarza - wiele. To również w "Kronice" mistrza pierwszy raz wspomniana jest Wanda i smok wawelski.
rozwiń zwiń