Historia

Olga Boznańska. Umiała namalować duszę

Ostatnia aktualizacja: 26.10.2023 05:40
"Jakże tu teraz malować, kiedy pani Boznańska robi takie cudne obrazy?" – miał pytać Stanisław Wyspiański, recenzując dzieła malarki. Prace artystki były cenione w całej Europie.
Olga Boznańska Autoportret
Olga Boznańska "Autoportret"Foto: Wikipedia, lic. CC/Patrol110

26 października 1940 roku zmarła w Paryżu Olga Boznańska, artystka malarka, autorka portretów i martwych natur, zdobywczyni Grand Prix na Wystawie Światowej w Paryżu.

Matka Boznańskiej, Francuzka Eugenia Mondan, była dyplomowaną nauczycielką rysunku. - Ona właśnie, mająca pewne przygotowanie artystyczne, wychwyciła u Olgi Boznańskiej zdolności artystyczne. (…) Pilnowała tego rozwoju ambicjonalnego. Ojciec bardziej zajął się stroną czułości - mówiła kurator wystawy dzieł Olgi Boznańskiej Renata Higersberger w audycji "Kultura w radiowej Jedynce" Michała Montowskiego.

Od Krakowa po Paryż

Boznańska najpierw uczyła się rysunku i malarstwa w domu, w Krakowie. Naukę kontynuowała od 1886 roku w Monachium. Dekadę później prowadziła już własną pracownię. Po pierwszych sukcesach i ciepłym przyjęciu jej prac na wystawach europejskich postanowiła przeprowadzić się do Paryża. Jej dobra passa artystyczna trwała: złoty medal w londyńskiej New Gallery czy wyróżnienie na paryskiej wystawie światowej - to tylko niektóre z nich. Nie powodziło jej się za to w życiu prywatnym: w 1900 roku zerwała dziesięcioletnie, korespondencyjne narzeczeństwo z malarzem Józefem Czajkowskim.

Portret narzeczonego Józefa Czajkowskiego pędzla Olgi Boznańskiego, źr. Muzeum Narodowe w Krakowie/Wikimedia Commons/dp
Portret narzeczonego Józefa Czajkowskiego pędzla Olgi Boznańskiej, źr. Muzeum Narodowe w Krakowie/Wikimedia Commons/dp

- On swoim listem po 10 latach tę znajomość zamknął, twierdząc, że nigdy nie była dla niego kobietą, a o tym marzył - mówiła Renata Higersberger.


Posłuchaj
30:38 olga boznańska w warszawie.mp3 Audycja z cyklu "Kultura w radiowej Jedynce", o Oldze Boznańskiej z Renatą Higersberger, kustosz wystawy artystki w Warszawie, rozmawia Michał Montowski. (PR, 22.03.2015)

 

W 1903 roku z Olgą Boznańską zamieszkuje ojciec (matka nie żyje od 1892 roku), który wymaga rekonwalescencji po wylewie. - Prowadzą urocze życie rodzinne. Myślę, że to jedyny czas w dorosłości, kiedy Olga Boznańska mieszka z kimś, ma rodzinę, organizuje spotkania towarzyskie - mówi kurator wystawy.

Sielankę przerwała śmierć ojca w 1906 roku, co odbiło się w malarstwie artystki: paleta barw pociemniała. Sukcesy malarki trwały jednak nadal. W 1912 na wystawie w Pittsburghu, wraz z Claude'em Monetem i Augustem Renoirem, reprezentowała Francję. W 1937 na Wystawie Światowej w Paryżu otrzymała Grand Prix.

Portrecistka-psycholog

Specjaliści widzą w twórczości Boznańskiej inspirację dziełami siedemnastowiecznego artysty hiszpańskiego Diego Velázqueza. - Velázquez leży u podłoża budujących jej estetykę artystów - wyjaśniała rozmówczyni Michała Montowskiego.

"Dziewczynka z chryzantemami" pędzla Olgi Boznańskiej, źr. Muzeum Narodowe w Krakowie/Wikimedia Commons/dp
"Dziewczynka z chryzantemami" pędzla Olgi Boznańskiej, źr. Muzeum Narodowe w Krakowie/Wikimedia Commons/dp

Artystka była mistrzynią portretów. Boznańska miała charakterystyczną technikę malarską:

- Kładła farby delikatnie, lekkimi dotknięciami pędzla i kładła kolor na kolor i czekała, by ten poprzedni podsechł - mówiła kurator wystawy. - Patrzyła przez pryzmat swoich rozmów, swoich drążeń psychologicznych portretowanej osoby, po czym pokazuje to, co czuje. To jest dusza portretowanego.

Olga Boznańska zmarła 26 października 1940 w Paryżu.

Olga Boznańska była mistrzynią portretu, prawie wcale nie pracowała w plenerze. Dlaczego? Posłuchaj audycji.

bm

Czytaj także

Henri Matisse - "dzika bestia" malarstwa

Ostatnia aktualizacja: 31.12.2022 05:30
W 1905 roku w czasie prestiżowej wystawy sztuki w Paryżu krytyk sztuki Louis Vauxcelles krzyknął na widok kilku obrazów: "cóż za dzikie bestie". Była to reakcja na prace Henri Matisse'a.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Marc Chagall malował w jidysz

Ostatnia aktualizacja: 28.03.2024 05:47
– Baśnie, opowieści, mity chasydzkie przekładał niemal dosłownie na język malarstwa – mówiła o artyście z Witebska, który zdobył międzynarodową sławę, krytyczka sztuki Monika Małkowska w audycji Małgorzaty Kron.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Claude Monet. Ambasador impresjonizmu

Ostatnia aktualizacja: 14.11.2023 05:40
183 lata temu urodził się Claude Monet. "Impresja, wschód słońca" – to tytuł najsłynniejszego obrazu francuskiego malarza, od którego pochodzi nazwa jednego z najbardziej znanych i popularnych kierunków w sztuce.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Angelika Kuźniak: życie "szarej malarki" Olgi Boznańskiej było tęczowo-barwne

Ostatnia aktualizacja: 30.11.2019 08:26
Nazywana była "szarą malarką". Swoje myślenie o sztuce wyrażała w postaci licznych portretów, które pochłaniały ją do reszty. Związana z Krakowem, później Monachium, postanowiła na stałe osiedlić się w Paryżu. To właśnie w tym mieście osiągnęła sukces. Nigdy nie założyła własnej rodziny, kochała za to zwierzęta - psy, kanarki i myszy. Olga Boznańska - malarka przełomu XIX i XX wieku - została bohaterką książki "Boznańska. Non finito" Angeliki Kuźniak.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Najwybitniejsza malarka epoki - Olga Boznańska

Ostatnia aktualizacja: 11.04.2020 14:00
155 lat temu - 15 kwietnia 1865 roku - urodziła się malarka, portrecistka, przedstawicielka okresu modernizmu - Olga Boznańska. W tym roku przypada również 80. rocznica jej śmierci. W "Kulturze przy kawie" mówiliśmy o życiu i twórczości autorki "Dziewczynki z chryzantemami". Zapraszamy do wysłuchania dołączonego nagrania.  
rozwiń zwiń
Czytaj także

Kobiety z obrazów - brakujący rozdział historii

Ostatnia aktualizacja: 23.11.2022 13:33
Małgorzata Czyńska kolejną swoją książką "Kobiety z obrazów. Polki" napisała kolejny rozdział herstorii. Opowiadając o malarkach, modelkach, muzach, uzupełnia to, co historia o mężczyznach przemilczała. 
rozwiń zwiń