Historia

Henryk Minkiewicz. Twórca KOP zamordowany w Katyniu

Ostatnia aktualizacja: 19.01.2024 05:45
- Na pewno należał do najwybitniejszych stanem służby, zmysłem organizacyjnym i talentem - mówił o generale Henryku Minkiewiczu gen. prof. Marian Kukiel.
Henryk Minkiewicz
Henryk Minkiewicz Foto: NAC

19 stycznia 1880 roku przyszedł na świat generał Henryk Minkiewicz, dowódca 3. Pułku Piechoty Legionów, Korpusu Ochrony Pogranicza, zamordowany w Katyniu.

Konflikt z Piłsudskim

Na zdjęciu: Henryk Minkiewicz w okresie legionowym, źr. Wacław Lipiński, Eugeniusz Quirini: Album Legjonów Polskich, Wikimedia Commons/dp

W młodości związał się z Polską Partią Socjalistyczną. Był komendantem związku walki czynnej w Krakowie, później: oddziału "Strzelca" w Zakopanem. Tu popadł w konflikt z Piłsudskim.

- W ostrej krytyce stanu rzeczy w kierownictwie naszym schodził się z opozycją PPS - wspominał gen. prof. Marian Kukiel, przyjaciel Minkiewicza. - Stąd wynikła smutna historia z wystąpieniem krytycznym przeciwko kierownictwu ZWC i komendantowi głównemu w memoriale rozpowszechnionym w kołach związku, a następnie rokosz oddziału zakopiańskiego.


Posłuchaj
09:53 6a3d8729-e594-44a7-9dfc-b3578943120b.mp3 Wspomnienia gen. prof. Mariana Kukiela o ludziach i wydarzeniach z okresu jego młodości: Henryk Minkiewicz. Zapowiedź - Hanna Dorwska. (Archiwum Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa)

 

POSŁUCHAJ MATERIAŁÓW POLSKIEJ ROZGŁOŚNI RADIA WOLNA EUROPA >>

Owym "memoriałem" były "Wiadomości Ideowe" - redagowane przez Marię Markowską, poetkę i żonę Minkiewicza, i ilustrowane przez samego przyszłego generała, swego czasu studenta malarstwa krakowskiej ASP.

Kariera wojskowa

Minkiewicz i Piłsudski odłożyli jednak na bok osobiste urazy, gdy nadarzyła się okazja do odzyskania Niepodległości. Dowodzone przez Minkiewicza oddziały podhalańskie zostały włączone w skład 3 Pułku Piechoty Legionów. Dowodził Pułkiem w Karpatach i na Wołyniu. Trafił do rosyjskiej niewoli, został wywieziony na Syberię, skąd wrócił w 1917 roku.

10 listopada 1918 został mianowany komendantem Garnizonu Miasta Warszawa. Jego organizacyjne umiejętności okazały się przydatne przy rozbrajaniu Niemców opuszczających stolicę. Minkiewicz walczył w wojnie polsko-bolszewickiej, za co został odznaczony Orderem Virtutti Militari.

Rada
Rada Pułkowników Legionów Polskich w czasie spotkania w Legionowie na Wołyniu. Od lewej: kpt Marian Dąbrowski, ppłk Marian Januszajtis-Żegota, ppłk Henryk Minkiewicz, mjr Leon Berbecki, Władysław Belina-Prażmowski, płk Mieczysław Norwid-Neugebauer, rtm. Juliusz Ostoja-Zagórski, ppłk Edward Rydz-Śmigły, mjr Ottokar Brzoza-Brzezina, mjr Andrzej Galica (1916), źr. Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa, Wikimedia Commons/dp

Organizator KOP

W roku 1924 prezydent Wojciechowski zlecił Minkiewiczowi organizację Korpusu Ochrony Pogranicza, dla ochrony spornej, wschodniej graniczy Rzeczypospolitej.

- Pogranicze to bardziej przypominało sienkiewiczowskie Dzikie Pola niż ustabilizowany region - mówił historyk prof. Marek Jabłonowski.  

Szalę goryczy przelał sowiecki napad na pociąg pod Łunińcem. - Zatrzymano, obrabowano i wybatożono wojewodę Stanisława Downarowicza i biskupa Zygmunta Łozińskiego. Ta sprawa stała się powodem zaczepieniem prestiżu RP - wyjaśniał gość audycji Olgi Branieckiej z cyklu "Tajna historia Polski".


Posłuchaj
18:03 tajna historia polski.mp3 Audycja z cyklu "Tajna historia Polski" Olgi Branieckiej poświęcona powstaniu KOP, historia prof. Marka Jabłonowskiego. (PR, 6.04.2008)

 

Minkiewicz stworzył z KOP jednostkę specjalną, z elitarnym korpusem oficerskim, na tyle sprawną, że już w rok po powołaniu udało się uszczelnić granicę. W 1929 został oddelegowany ze stanowiska przez Józefa Piłsudskiego. W 1934 roku przeszedł w stan spoczynku.

Ofiara zbrodni katyńskiej

Po wybuchu II wojny światowej został aresztowany przez NKWD i osadzony w obozie w Kozielsku. Jako najstarszy stopniem, doświadczeniem i wiekiem był otaczany szczególnym szacunkiem innych uwięzionych oficerów. Na podstawie dziennika uwięzionego z Henrykiem Minkiewiczem mjr. Adama Solskiego można domniemywać, że generał został zamordowany 9 kwietnia 1940 roku.

KATYŃ - ZOBACZ SERWIS SPECJALNY POLSKIEGO RADIA >>

9 listopada 2007 roku śp. prezydent Lech Kaczyński awansował pośmiertnie Minkiewicza do stopnia generała broni.

bm

Czytaj także

Pierwsza Kompania Kadrowa – zalążek wojska polskiego

Ostatnia aktualizacja: 03.08.2023 05:40
"Żołnierze! Spotkał was ten zaszczyt, że pierwsi pójdziecie do Królestwa i przestąpicie granicę rosyjskiego zaboru, jako czołowa kolumna wojska polskiego, idącego walczyć za oswobodzenie ojczyzny" – pisał w rozkazie z 3 sierpnia 1914 Józef Piłsudski.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Legiony Piłsudskiego - tak tworzyły się polskie fakty w czasie I wojny światowej

Ostatnia aktualizacja: 27.08.2014 16:15
Józef Piłsudski uważał, że wojna w Europie to szansa na niepodległość Polski. W powodzi faktów obcych, jak sam je określał, zamierzał tworzyć też fakty polskie. Kluczową rolę w tym zadaniu odegrały Legiony Polskie.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Polska Organizacja Wojskowa. Gwardia Józefa Piłsudskiego

Ostatnia aktualizacja: 22.10.2023 05:40
I wojna światowa była okazją do odzyskania niepodległości, jakiej Polacy oczekiwali od chwili rozbiorów. Nasi rodacy, na czele z Józefem Piłsudskim, nie byli naiwni. Wiedzieli, że wolność przyjdzie im wywalczyć. W tym celu powstała POW.
rozwiń zwiń