Historia

Isaac Asimov. Pisarz, który podejrzał przyszłość

Ostatnia aktualizacja: 02.01.2024 05:40
- Jest to człowiek, chyba jeden z niewielu, który potrafił ogarnąć stan wiedzy ludzkości. Dla niego literatura wysokonakładowa była mechanizmem popularyzacji nauki, która się coraz bardziej hermetyzuje - mówiła o wybitnym autorze Anna Calikowska, redaktor pisma o tematyce science-fiction.
Isaac Asimov na Tronie - reprodukcja obrazu Roweny Morrill, źr. Wikimedia CommonsGNU
"Isaac Asimov na Tronie" - reprodukcja obrazu Roweny Morrill, źr. Wikimedia Commons/GNU

104 lata temu urodził się Isaac Asimov, jeden z najwybitniejszych autorów literatury fantastycznonaukowej w dziejach.

Urodził się w Pietrowiczach koło Smoleńska jako Isaak Judowicz Ozimow, lecz jego rodzina wyemigrowała do USA, gdy miał 3 lata. - W notach autorskich pisał, że właściwie już gdy miał lat 11 wiedział, że najbardziej kocha science-fiction i chce zostać pisarzem - mówiła Anna Calikowska, redaktor polskiego wydania "Isaac Asimov's Science-Fiction Magazine", w audycji z cyklu "Finezje literackie" poświęconej Asimovowi. 

Naukowiec-pisarz

Trzech
Na zdjęciu: Trzech wielkich amerykańskich pisarzy-fantastów: Robert Heinlein, L. Sprague de Camp i Isaac Asimov (Philadelphia Navy Yard, 1944), źr. Wikimedia Commons/dp

Być może z tego zamiłowania do literatury fantastycznonaukowej narodziła się w Asimovie kolejna pasja: nauka. Jej oddawał się aż do roku 1958 - ukończył Wydział Chemii na Uniwersytecie Bostońskim w 1939 roku, był wykładowcą biochemii, uzyskał z tej dziedziny tytuł doktora.

W roku ukończenia studiów Asimov zadebiutował jako pisarz. Opowiadanie "Marooned off Vesta" stało się pierwszą z ponad 300 publikacji autora. - Asimov miał fobię pisania. On nawet jadąc pociągiem musiał pisać. Jego wielkość polega na tym, że tę chorobę obrócił w pieniądze i sukces - słyszymy w audycji Andrzeja Ercharda poświęconej pisarzowi.

Nie ograniczał się jednak wyłącznie do pola fikcji. Jego twórczość znaleźć można w 9 na 10 głównych kategorii klasyfikacji zbiorów bibliotecznych. - Jest to autor studiów o Szekspirze, o Starym Testamencie, Nowym Testamencie, o starożytnej Grecji i Egipcie, o biochemii i genetyce. Był stałym prezenterem w programach telewizyjnych propagujących wiedzę - wymieniała Anna Calikowska.


Posłuchaj
26:06 asimov.mp3 Audycja Andrzeja Ercharda z cyklu "Finezje literackie" poświęcona Isaacowi Asimovowi z udziałem gości: Tadeusza Markowskiego - pisarza, Anny Calikowskiej - redaktor, Marka Pąkcińskiego - historyka literatury- , Andrzeja Tchórzewskiego - tłumacza, poety. (PR, 12.12.1994)

 

Mecenas przyszłych twórców

Asimov jest też jednym z ojców zjawiska, które spopularyzowało literaturę fantastycznonaukową również w Polsce: w czasach, gdy literatura spod znaku rakiety kosmicznej i lasera znajdowała się w poważnym kryzysie, założył magazyn, w których początkujący pisarze s-f mogli publikować swoje dzieła. - Jego zasługą dla science-fiction jest tworzenie tych miesięczników. Nie zapominajmy, że jego "Isaac Asimov's Science-Fiction Magazine" (wydawany do dziś pod skróconą nazwą) to miejsce, gdzie cała masa przyszłych laureatów nagród "Hugo" i "Nebula" stawiała pierwsze kroki - mówił Andrzej Erchard.

Dzieła do dziś aktualne

Wśród jego najważniejszych dzieł wymienić należy m.in. cykl "Fundacja" (pisany w latach 1953-51 i 82-92), w którym pisał o wzroście i rozpadzie cywilizacji,  i zbiór opowiadań "Ja, Robot" (1929) - uważany za jego największe osiągnięcie ze względu na pionierski charakter poruszanej w nim problematyki etyki inteligentnych automatów. Jako pierwszy sformułował prawa, które do dziś stanowią kanon dla konstruktorów sztucznej inteligencji.

Asimov zmarł 6 kwietnia 1992 roku, ale jego powieści nadal są aktualne. - Być może rozwój techniki komputerowej idzie w stronę, o której pisał Asimov, a nie zapominajmy, że pisał on to w 1953 roku - słyszymy w audycji.

Co jeszcze udało się Asimovowi przewidzieć i jakie problemy poruszał w swoim imponującym dorobku literackim? Posłuchaj audycji.

bm

Czytaj także

Sir Arthur Conan Doyle – zakładnik Sherlocka Holmesa

Ostatnia aktualizacja: 07.07.2020 06:00
– Dla nas Arthur Conan Doyle to przede wszystkim Sherlock Holmes. Mało, Sherlock Holmes, a później jego twórca Conan Doyle, podczas gdy on przez całe życie traktował te opowiadania jako rzecz zupełnie drugorzędną – mówił krytyk literacki Marek Wydmuch.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Stanisław Lem. Pisarz, naukowiec, filozof

Ostatnia aktualizacja: 27.03.2023 06:00
– Był to typ i człowieka i pisarza, u którego intelekt przeważał – charakteryzował Lema publicysta i tłumacz, Lech Jęczmyk na antenie Polskiego Radia. – Nic dziwnego, że literatura popularnonaukowa szczególnie mu odpowiadała.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Władysław Umiński - zapomniany "polski Verne"

Ostatnia aktualizacja: 31.12.2022 05:40
- Całe swoje długie życie poświęciłem dla poszerzenia Waszych wiadomości o naszym pięknym świecie. Ludzie, których przygody i czyny Wam opisywałem, powinni być dla Was przykładem, jak należy postępować, ażeby stać się dzielnymi obywatelami i wzbogacić swoje życie bohaterskimi czynami - mówił do słuchaczy Polskiego Radia pionier polskiej fantastyki.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Samuel Beckett. Kronikarz biedy i absurdu

Ostatnia aktualizacja: 13.04.2023 05:35
- Jak obliczono, w historii nowożytnej kultury napisano więcej tylko o Szekspirze, Wagnerze i Napoleonie - mówił o jednym z najważniejszych pisarzy XX wieku Antoni Libera, tłumacz, reżyser, znawca twórczości Becketta. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Cyberpunk 2077" miał z czego czerpać. Historia tego podgatunku fantastyki w Polsce sięga Lema

Ostatnia aktualizacja: 11.12.2020 05:50
Przy okazji premiery długo wyczekiwanej polskiej gry komputerowej warto przypomnieć, że prehistorii tej odmiany sci-fi trzeba szukać nad Wisłą, a rodzące się tu pomysły wyprzedzały zachodnich klasyków gatunku.
rozwiń zwiń