Historia

Ludwika Nitschowa. Podarowała stolicy Syrenkę

Ostatnia aktualizacja: 28.03.2024 05:40
– Chciałam dać Warszawie symbol siły, symbol obronności, symbol tych czasów, które się zbliżały – mówiła rzeźbiarka o swoim najważniejszym dziele. 35 lat temu zmarła Ludwika Nitschowa. 
Pomnik Syreny w Warszawie
Pomnik Syreny w WarszawieFoto: Narodowe Archiwum Cyfrowe

Pod okiem mistrzów

Ludwika Nitschowa urodziła się 6 grudnia 1889 roku w rodzinie o tradycjach patriotycznych - była córką malarki i powstańca styczniowego. – Zanim poszłam w kierunku rzeźby, miałam pójść do konserwatorium, dosyć dużo grałam, ale zdawało mi się, że może więcej będę mogła się wypowiedzieć w rzeźbie – mówiła Ludwika Nitschowa w audycji Lidii Nowickiej poświęconej swojej osobie.

Studia rozpoczęła w 1908 roku w Krakowie pod okiem m.in. Leona WyczółkowskiegoJacka Malczewskiego i Włodzimierza Tetmajera.

 Kontynuowała te studia w Warszawskiej pracowni Tadeusza Brejera  mówiła Lidia Nowicka, autorka biografii dźwiękowej Ludwiki Nitschowej.

Posłuchaj
23:45 ludwika nitschowa_.mp3 Biografia dźwiękowa Ludwiki Nitschowej autorstwa Lidii Nowickiej z wypowiedziami artystki. (PR, 5.02.1997) 

 Pierwszą wystawę miałam w Zachęcie w 1929 roku  wspominała artystka.  Stawiano mi wielkie zarzuty co do malarstwa, że właściwie w malarstwie rzeźbię.

Uznanie na całym świecie

Do historii sztuki Nitschowa przeszła jako autorka pomników. Jej debiutem był pomnik Marii Skłodowskiej-Curie.  To było moje pierwsze dzieło, jakie postawiłam po skończeniu Szkoły Sztuk Pięknych  wspominała Nitschowa.  Byłam zachwycona, że osobą, która dokonała tylu odkryć była kobieta i to Polka.

Nitschowa rzeźbiła Skłodowską-Curie z pamięci: uczestniczyła w wykładach noblistki na Sorbonie. Kolejne rzeźby artystki zdobywały w okresie międzywojennym uznanie na całym świecie: Nowym Yorku, Amsterdamie, Paryżu i Brukseli.

Symbol Warszawy

Najważniejszym dokonaniem Nitschowej była jednak rzeźba, która do dziś stanowi symbol Warszawy.

 Pozowała mi bardzo piękna dziewczyna, nie tylko zewnętrznie prezentująca typ polskiej, prawdziwej dziewczyny  tak wspomina pracę z modelką, Krystyną Krahelską, artystka. Krahelska zginęła w drugim dniu Powstania Warszawskiego, 2 sierpnia 1944 roku.  Wiedziała, że jest tym symbolem Warszawy i być może to ją pchnęło do niebezpiecznych, konspiracyjnych prac.

Całą niemal okupację, w tym Powstanie Warszawskie, przeżyła w Warszawie. Z rąk Niemców zginął w 1943 roku jej mąż, wybitny serolog i bakteriolog.

Powstanie Warszawskie - zobacz serwis specjalny

Uczcić Starzyńskiego

Po wojnie doprowadziła do postawienia pomnika bohaterskiemu prezydentowi Warszawy, Stefanowi Starzyńskiemu, który aż do upadku Warszawy pozostał z broniącą się stolicą. Autor nie zajmuje się sprawami dalszych losów swojej rzeźby. W tym wypadku uważałam za swój obowiązek, ponieważ nie tylko go znałam, ale byłam świadkiem jego działalności, żeby został między nami tu, w Warszawie  wspominała.

bm

Czytaj także

Odkrycie polonu zmieniło świat. Maria Skłodowska-Curie prekursorką radioterapii

Ostatnia aktualizacja: 18.07.2023 05:55
- Wszystko, czym dysponowali w tym laboratorium było naprawdę nędzne, a jednak to tu robione były badania, które doprowadziły do odkrycia i wydzielenia polonu i radu - powiedział prof. Marcel Guillot, współpracownik Marii Skłodowskiej-Curie.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Krystyna Krahelska. Twarz warszawskiej Syrenki

Ostatnia aktualizacja: 24.03.2024 05:45
110 lat temu, 24 marca 1914 roku, przyszła na świat Krystyna Krahelska – harcerka, poetka, żołnierz Armii Krajowej i autorka jednej z najpopularniejszych piosenek Polski Walczącej: "Hej, chłopcy, bagnet na broń!". 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Stefan Starzyński. Poświęcił życie dla stolicy. Archiwalne przemówienia [POSŁUCHAJ]

Ostatnia aktualizacja: 21.12.2023 05:45
– Mógł uciec, nawet miał rozkaz opuszczenia miasta razem z rządem, ale tego nie uczynił. Został do końca. To jest wzór odpowiedzialności za funkcje, które mu w zaufaniu zostały powierzone – powiedziała rzeźbiarka, prof. Ludwika Nitschowa.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Pisarka, poetka i patriotka". Maryna Miklaszewska o Krystynie Krahelskiej

Ostatnia aktualizacja: 01.08.2020 09:30
- Mało kto wiedział, że autorką piosenki "Hej chłopcy, bagnet na broń" jest Krystyna Krahelska - mówiła w Polskim Radiu 24 Maryna Miklaszewska. Współautorką audycji była Magdalena Merta.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Papcio Chmiel. Jak z plamy tuszu zrodziła się legenda

Ostatnia aktualizacja: 31.10.2021 04:00
Henryk Jerzy Chmielewski - jak naprawdę nazywa się Papcio Chmiel - zmarł 22 stycznia 2021 roku w wieku 97 lat. Rysownik, powstaniec warszawski, stworzył niezapomnianą serię komiksów "Tytus, Romek i A'Tomek", która bawi i uczy kolejne pokolenia. Na antenie Polskiego Radia Papcio Chmiel wspominał m.in. moment narodzin swoich legendarnych bohaterów.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jerzy Tomaszewski. Z aparatem w Powstaniu Warszawskim

Ostatnia aktualizacja: 26.01.2024 05:45
W czasie II wojny światowej jako nastolatek zaangażował się w konspirację i na tajnym kursie uczył się fotografii, a następnie wykorzystał swe umiejętności w działalności wywiadowczej. 8 lat temu, 26 stycznia 2016 roku, zmarł Jerzy Tomaszewski ps. Jur, fotograf Powstania Warszawskiego. 
rozwiń zwiń