Historia

Ludwik Hirszfeld: nauka może uczynić człowieka lepszym

Ostatnia aktualizacja: 07.03.2024 05:45
Odkrycia grup krwi dokonał austriacki uczony Karl Landsteiner w 1901 roku. Mało kto wie jednak, że autorem ich ustalenia jest polski lekarz i wybitny naukowiec – Ludwik Hirszfeld. Dziś 70. rocznica jego śmierci.
Profesor Ludwik Hirszfeld  lekarz, bakteriolog i immunolog, twórca polskiej szkoły immunologicznej, (po 1945 roku)
Profesor Ludwik Hirszfeld – lekarz, bakteriolog i immunolog, twórca polskiej szkoły immunologicznej, (po 1945 roku)Foto: PAP/CAF

Ochotnik na wojnie

Urodził się 5 sierpnia 1884 w Warszawie. Studiował medycynę w Niemczech w Würzburgu i Berlinie. Habilitację za pracę nad związkiem zjawisk odpornościowych i krzepliwości krwi uzyskał już w wieku 30 lat.

W czasie I wojny światowej wraz z żoną udają się jako ochotnicy do Serbii, gdzie szaleje epidemia. Podejmuje się tam, z sukcesem, zwalczenia duru plamistego. Za swoje zasługi otrzymuje nawet od króla Serbii honorowe obywatelstwo.

Posłuchaj
36:14 Ludwik Hirszfeld_Naukowy wieczór z Jedynką.mp3 Profesora Ludwika Hirszfelda wspominają: mikrobiolog prof. Zofia Zwolska, immunolog prof. Andrzej Górski oraz immunolog prof. Kazimierz Madaliński, aud. Katarzyny Jankowskiej z cyklu "Naukowy wieczór z Jedynką" (12.09.2011) 

Po I wojnie małżeństwo Hirszfeldów wraca do Polski. Profesor tworzy w Warszawie Państwowy Zakład Higieny. W czasie II wojny światowej trafia z rodziną do warszawskiego getta. Tam leczy i popularyzuje wiedzę o higienie. Dzięki nielegalnie przemyconej do getta szczepionce uratował wiele osób chorych na tyfus plamisty. Przed likwidacją getta udało mu się z niego uciec. Ukrywał się pod Warszawą, gdzie doświadczył osobistej tragedii – śmierci córki Marii. 

Nazwał grupy krwi

Największą sławę przyniosło Ludwikowi Hirszfeldowi stworzenie nauki o dziedziczeniu grup krwi. Badania nad grupami krwi prowadził w latach 1907-1911 wraz z Emilem von Dungernem w Zurychu. Dowiódł, że grupy krwi są dziedziczone, co stało się przydatne w dochodzeniu ojcostwa. Jego oznaczenia grup krwi poprzez: 0, A, B i AB zostały uznane na całym świecie w 1928 roku. Oznaczył również czynnik Rh i odkrył przyczynę konfliktu serologicznego, co uratowało życie wielu noworodkom.

Już na początku 1932 roku wygłosił tezę o antygenach nowotworowych, która stała się podstawą leczenia nowotworów. – On pracując w dziedzinie serologii, czyli odpowiedzi na antygeny bakteryjne szybko pojął, że również poszczególne tkanki i narządy człowieka wywołują autoprzeciwciała i na tym oparł swoje pierwsze obserwacje – podkreślał prof. Kazimierz Madaliński w aud. Katarzyny Jankowskiej w 2011 roku.

Działalność Hirszfelda w kwestii higieny również była niezwykle znacząca, zwłaszcza w czasach kiedy właśnie jej brak był przyczyną wielu chorób. – Profesor Ludwik Hirszfeld we wczesnych latach swojego życia odkrył kilka gatunków nowych bakterii, pokazywał, jak ważna jest jakość badań laboratoryjnych, sam był konstruktorem wielu urządzeń laboratoryjnych – wspominała prof. Zofia Zwolska.

Zapomniany

Całkowicie poświęcał się pracy i wciąż chciał pójść o krok dalej. – Jednocześnie był on takim pasjonatem, że mimo dobrej organizacji pracy  uważał, że można by jeszcze lepiej pracować – mówił o Hirszfeldzie prof. Madaliński.

– W Polsce nie doceniamy naszych wielkich postaci, oprócz wąskiego grona naukowców w pewnej dziedzinie – mówiła prof. Zwolska. W roku 1952 roku we Wrocławiu Ludwik Hirszfeld stworzył Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej, który do dziś jest cenionym ośrodkiem naukowym w dziedzinie medycyny w Polsce. Instytut jest żywym pomnikiem samego profesora i jego wielkiej pasji.

Posłuchaj audycji o wybitnym polskim badaczu w dziedzinie medycyny, profesorze Ludwiku Hirszfeldzie.

mb

Czytaj także

Christiaan Barnard jako pierwszy w świecie przeszczepił ludzkie serce

Ostatnia aktualizacja: 03.12.2013 07:00
- Jak mi się nie udaje? Czuję się tak jakbym sam umierał. Ciąży na mnie odpowiedzialność za ludzkie życie, które jest w tym leżącym przede mną pacjencie - mówił prof. Marius Barnard, starszy brat wybitnego kardiochirurga.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Kazimierz Funk w Google Doodle. 140. rocznica urodzin wybitnego polskiego uczonego

Ostatnia aktualizacja: 23.02.2024 05:35
23 lutego 1884 roku w Warszawie urodził się Kazimierz Funk – światowej sławy twórca nauki o witaminach, a także autor samego terminu "witamina".
rozwiń zwiń
Czytaj także

55. rocznica pierwszej próby przeszczepu serca w Polsce. Posłuchaj wspomnień lekarza, który przeprowadził operację

Ostatnia aktualizacja: 04.01.2024 05:47
Pionier polskiej kardiochirurgii prof. Jan Moll rok po pierwszym na świecie przeszczepie serca sam podjął próbę transplantacji tego narządu w Polsce. Próbę niestety nieudaną. Posłuchaj archiwalnej rozmowy z prof. Mollem.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Medycyna jest jak sztuka". Andrzej Szczeklik – lekarz i humanista

Ostatnia aktualizacja: 29.07.2023 05:45
- Gdybym miał powiedzieć, co wydaje mi się najważniejszą cechą u lekarza, to na pierwszym miejscu postawiłbym nie inteligencję, ale wytrwałość w zmaganiu się z chorobą - podkreślał w jednym z radiowych wywiadów Andrzej Szczeklik. Wybitny lekarz, naukowiec, a przy tym pisarz, przyjaciel ludzi kultury, człowiek wielu talentów, urodził się dokładnie 85 lat temu, 29 lipca 1938 roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Aspiryna. Historia jednego z najbardziej rozpoznawalnych leków na świecie

Ostatnia aktualizacja: 06.03.2024 05:35
Nazwę tego popularnego leku opatentowano 6 marca 1899 roku. Mało kto zdaje sobie sprawę z tego, że aspiryna odniosła sukces dzięki sprytnemu marketingowi, a oficjalna historia jej powstania nie jest do końca prawdziwa. 
rozwiń zwiń