Liczba Polaków zabitych tam przez ukraińskich nacjonalistów w 1943 roku szacowana jest na ponad tysiąc.

Przebywający w Kijowie sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa Andrzej Kunert powiedział, że archeologom udało się zlokalizować 5 wielkich dołów, gdzie mordowano i pochowano Polaków. Jest to tak zwane pole śmierci. Dotąd znano miejsce spoczynku jedynie 320 zabitych, teraz wiadomo już o ponad 600 ofiarach. Inne źródeła mówią jednak, że w Ostrówkach zostało zabitych ponad tysiąc Polaków, a zatem archeologowie powinni jeszcze odnaleźć miejsce pochowania 400 ciał zamordowanych.

Na razie, w ciągu najbliższych dwóch tygodni, mają się odbyć dokładne badania pola śmierci. Do końca sierpnia ma tam powstać pomnik zabitych Polaków, a w jego odsłonięciu mają wziąć udział prezydenci Polski i Ukrainy Bronisław Komorowski i Wiktor Janukowycz.

Ofiary NKWD

Z kolei w w Bykowni pod Kijowem archeolodzy zidentyfikowali nazwiska 9 Polaków, z tak zwanej "ukraińskiej listy katyńskiej", zabitych tam przez NKWD. Ogółem w tym roku, w czasie trwających od maja do wczoraj prac, zbadano 90 grobów.

Andrzej Kunert powiedział, że 15 grobów okazało się mogiłami, w których spoczywały ciała jedynie Polaków. Liczbę odnalezionych tylko w tym roku polskich ofiar szacuje się na ponad 500.

Las w Bykowni był miejscem pochówku ofiar masowych mordów w czasach stalinowskich. Liczbę zamordowanych tam i pochowanych oblicza się nawet na 100–120 tysięcy. W większości sa to ofiary ukraińskie z lat 1937-1938.

Także tu spoczywają szczątki części z 3435 obywateli polskich z "ukraińskiej listy katyńskiej" zamordowanych wiosną 1940 roku.

Niedługo w Bykowni mają się rozpocząć prace nad kompleksem upamiętniającym zabitych tam Polaków oraz obywateli Ukrainy radzieckiej innej narodowości. Ma on zostać otwarty wiosną przyszłego roku. W uroczystym rozpoczęciu budowy i jej zakończeniu wezmą prawdodpodobnie udział prezydenci Polski i Ukrainy. Ogółem w podkijowskim lesie spoczywa ponad 20 tysięcy ofiar NKWD, z tego 10 procent to Polacy.

IAR/mch

Ataki dokonane 11 lipca 1943 roku były jednymi z najbardziej okrutnych i krwawych mordów, jakich dopuścili się nacjonaliści ukraińscy w latach 1942-1944. Rzeź wołyńska oznacza szereg ludobójczych akcji dokonanych przez UPA i miejscowych chłopów, skierowanych przeciwko ludności polskiej i czeskiej zamieszkującej na Wołyniu oraz odwetowych akcji partyzantki polskiej.

Śmierć przyszła o świcie

11 lipca 1943 roku o świcie oddziały UPA otoczyły i zaatakowały 99 wsi i osad polskich w trzech powiatach: kowelskim, horochowskim i włodzimierskim. Rzeź rozpoczęła się około godziny 3. rano atakiem na polską wieś Gurów, w której z 480. mieszkańców ocalało tylko 70 osób.

Tego samego dnia 20. nacjonalistów ukraińskich wtargnęło w czasie mszy świętej do kościoła w Porycku. W ciągu trzydziestu minut zabili około stu osób, w tym dzieci, kobiety i starców. Bandyci wymordowali wówczas wszystkich mieszkańców Porycka – łącznie około 200 osób.

Inne zaatakowane osady to między innymi: Wygranka, Nowiny, Orzeszyn, Romanówka i Swojczów.

Bratobójcze ataki

W ciągu lipca 1943 roku oddziały UPA zorganizowały około 530. napadów. Pod hasłem "Śmierć Lachom" wymordowano kilkanaście tysięcy Polaków. Bardzo trudno dziś określić dokładnie liczbę osób zamordowanych podczas rzezi wołyńskiej. Szacuje się, że straty polskie na Wołyniu wyniosły około 60 tysięcy pomordowanych.

Strona ukraińska ocenia swoje straty na 10, a nawet 20 tysięcy ofiar, przy czym część z nich zginęła z rąk UPA za pomoc udzielaną Polakom lub odmowę przyłączenia się do oprawców.

Istnienie na Wołyniu antypolskich grup, w skład których wchodzili Ukraińcy, odnotowywano już w 1939 roku. Ich akcje przeciwko Polakom stopniowo zaczęły się nasilać po ataku ZSRR na Polskę 17 września 1939 roku, pod wpływem propagandy sowieckiej.

UPA

Jesienią 1942 roku rozpoczęła działanie Ukraińska Powstańcza Armia - formacja zbrojna walcząca o niepodległe państwo ukraińskie. Polacy mieszkający na Wołyniu stali się od początku celem ataków UPA. Koncentracja działań antypolskich miała miejsce latem 1943 roku.

Masowe akcje nacjonalistów ukraińskich na polskie wsie i małe osady spowodowały, że na początku 1944 roku Polacy na Wołyniu zamieszkiwali już jedynie miasta. Przebywali także wokół ośrodków samoobrony, które we współpracy z oddziałami Armii Krajowej, między innymi 27. Wołyńską Dywizją Piechoty AK, próbowały organizować akcje obronne i odwetowe przeciw UPA.       

Obecnie śledztwa w sprawie zbrodni popełnionych przez ukraińskich nacjonalistów na ludności polskiej Wołynia prowadzą terenowe oddziały Instytutu Pamięci Narodowej.

W 2009 roku Sejm przyjął przez aklamację uchwałę w sprawie tragicznego losu Polaków na Kresach Wschodnich w 66. rocznicę rozpoczęcia przez Organizację Ukraińskich Nacjonalistów i Ukraińską Powstańczą Armię na Kresach II Rzeczypospolitej tzw. antypolskiej akcji - masowych mordów o charakterze czystki etnicznej i znamionach ludobójczych.

Na mocy ustaleń ze stroną ukraińską polscy i ukraińscy archeolodzy rozpoczną ekshumacje osób, które leżą na tak zwanym "trupim polu", na którym prawdopodobnie w pięciu zbiorowych mogiłach spoczywa około 300 ciał.

Według wstępnych badań, większość to kobiety i dzieci. Maciej Dancewicz z Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa powiedział Informacyjnej Agencji Radiowej, że będzie to już kolejna ekshumacja ofiar ukraińskich nacjonalistów na Wołyniu. Do pierwszej doszło w 1992 roku, w trakcie prac znaleziono wtedy 320 osób, które są pochowane na dawnym cmentarzu wsi Ostrówki.

Po zakończeniu prac ekshumowane osoby zostaną pochowane obok mogiły zbudowanej w 1992 roku na dawnym cmentarzu wsi Ostrówki. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa zbuduje tam pomnik, który zostanie odsłonięty wraz z pomnikiem upamiętniającym ofiary ukraińskie zamordowane w akcjach odwetowych w miejscowości Sahryń położonej na Lubelszczyźnie.

Na uroczystościach odsłonięcia pomników mają być obecni prezydenci Polski i Ukrainy.
Maciej Dancewicz dodał, że wart podkreślenia jest fakt, iż rozmowy ze stroną ukraińską prowadzone były w bardzo dobrej atmosferze a prace ekshumacyjne będą prowadzone przez polskich i ukraińskich archeologów.

Rzeź na Ukrainie

Rzeź wołyńska rozpoczęła się 11 lipca 1943 roku masową akcją przeciwko ludności polskiej przeprowadzoną przez Ukraińską Powstańczą Armię - UPA. Ataki dokonane 11 lipca 1943 roku były jednymi z najbardziej okrutnych i krwawych mordów, jakich dopuścili się nacjonaliści ukraińscy w latach 1942 - 1944. W ciągu lipca 1943 roku oddziały UPA zorganizowały około 530 napadów. Pod hasłem "Śmierć Lachom" wymordowano wówczas kilkanaście tysięcy Polaków. Szacuje się, że straty polskie na Wołyniu wynoszą około 60 tysięcy pomordowanych.

Strona ukraińska ocenia swoje straty - w wyniku polskich akcji odwetowych - na 10, a nawet 20 tysięcy ofiar, przy czym część z nich zginęła z rąk UPA za pomoc udzielaną Polakom lub odmowę przyłączenia się do oprawców.

agkm