Historia

Dzięki tomografii komputerowej po 3000 lat udało się zobaczyć mumię Amenhotepa I

Ostatnia aktualizacja: 28.12.2021 05:30
Naukowcy długo nie chcieli odwinąć bandaży ze szczątków faraona Amenhotepa, by nie zniszczyć kunsztownego zdobienia mumii, złożonego z kwiatowych girland i realistycznej maski. Dzięki nowoczesnej technologii "rozpakowali" ją jednak wirtualnie i odkryli kilka interesujących szczegółów.
Maska mumii Amenhotepa I i obraz zmumifikowanych zwłok wygenerowany dzięki tomografii komputerowej
Maska mumii Amenhotepa I i obraz zmumifikowanych zwłok wygenerowany dzięki tomografii komputerowejFoto: S. Saleem i Z. Nuwass / CC BY

Abu Gurab 1200 Forum.png
Egipt. Zaginiona "świątynia słońca" odkryta przez archeologów PAN

Życie po śmierci

28 grudnia 2021 roku wyniki badań mumii Amenhotepa I przy użyciu tomografii komputerowej ogłoszono w czasopiśmie "Frontiers in Medicine". Egiptolog dr Zahi Hawass oraz profesor radiologii Sahar Saleem z Uniwersytetu Kairskiego stwierdzili, że Amenhotep I był fizycznie podobny do swego ojca Ahmosego I ("wąski podbródek, mały wąski nos, kręcone włosy i lekko wystające górne zęby"), że miał około 169 centymetrów wzrostu i zmarł w wieku 35 lat. Faraon był obrzezany, a jego uzębienie do końca niedługiego życia było w dobrym stanie.

Pomiędzy bandażami, w które po śmierci owinięto ciało Amenhotepa, odkryto trzydzieści amuletów oraz - jak powiedział w oświadczeniu prof. Saleem - "jedyny w swoim rodzaju pas ze złotymi koralikami", ozdobiony po bokach amuletami z muszli. Dr Hawass tłumaczył, że pas mógł mieć znaczenie w rytuałach magicznych, a "każdy amulet miał służyć pomocą zmarłemu władcy w życiu pozagrobowym".

Ukryty przed złodziejami

Amenhotep I był faraonem z XVIII dynastii panującym w okresie około 1525-1504 roku przed Chrystusem. Był to bardzo dobry czas dla jego państwa pod względem bezpieczeństwa i rozwoju gospodarczego. Władca przy użyciu wojska poszerzył królestwo o ziemie libijskie i sudańskie, zlecił także budowę i rozbudowę wielu wspaniałych świątyń. Nie wiadomo jak zmarł ani gdzie został pierwotnie pochowany, mumię odnaleziono bowiem dopiero w XIX wieku, złożoną razem ze szczątkami wielu innych faraonów w tak zwanej skrytce DB-320 w Tebach Zachodnich (dzisiejszy Luksor).

W wykutym w skale tunelu ukryto ciała dawnych faraonów, ich żon i dzieci, a także kapłanów, by uchronić mumie przed plagą grabieży grobowców, jaka zapanowała w epoce XXI dynastii. W tym miejscu zmarli znaleźli spokój na 3000 lat, aż do odnalezienia skrytki pod koniec XIX wieku przez nowych rabusiów, których udało się namierzyć w 1881 roku poprzez oferty sprzedaży drogocennych przedmiotów skradzionych z miejsca pochówku.

Hatszepsut Świątynia Forum 1200.png
Egipt. Polscy archeolodzy odnaleźli cenne artefakty w pobliżu świątyni Hatszepsut

Naprawianie faraona

Badanie tomografem ujawniło przykre okoliczności grabieży sprzed 30 wieków. Starożytni złodzieje w poszukiwaniu klejnotów byli gotowi bezcześcić zwłoki, łącznie z wyrzucaniem ich z trumien, i tak też stało się z mumią Amenhotepa I. Prof. Saleem i dr Hawass opisali w "Frontiers in Medicine" uszkodzenia ciała zmarłego, obejmujące "złamanie szyi, dekapitację, duży ubytek w przedniej ścianie brzucha i rozczłonkowanie kończyn".

Kapłani przygotowujący w czasach XXI dynastii zwłoki faraonów do złożenia w tebańskiej skrytce byli więc często zmuszeni do przeprowadzenia rekonstrukcji ciała. Odłączone kończyny Amenhotepa umieścili na ich dawnym miejscu i przykleili żywicą przed owinięciem szczątków świeżymi bandażami. Pas z koralikami mógł zostać nałożony na mumię właśnie wtedy, mógł jednak być z nią od pierwszego pochówku. Fakt, że podczas badań szczątków innych faraonów nie odkryto tego rodzaju ozdób, może być jednak właśnie skutkiem kradzieży.

Wygenerowana w tomografii komputerowej twarz mumii faraona Amenhotepa I. Fot. S. Saleem i Z. Nuwass / CC BY Wygenerowana w tomografii komputerowej twarz mumii faraona Amenhotepa I. Fot. S. Saleem i Z. Nuwass / CC BY

LiveScience/mc

Czytaj także

W Egipcie królowa była jedna - Nefretete

Ostatnia aktualizacja: 06.12.2020 05:35
Jej podobizna, przedstawiająca głowę kobiety z piękną długą szyją, stała się jednym z synonimów starożytnego kanonu piękna. Na nielicznych zachowanych płaskorzeźbach była przedstawiana w pozach zarezerwowanych dla faraonów, np. zwyciężania lub upokarzania wrogów Egiptu.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Jerzy Zelnik - niewolnik "Faraona"

Ostatnia aktualizacja: 14.09.2023 05:40
14 września 1945 roku urodził się Jerzy Zelnik, wybitny polski aktor filmowy i teatralny. Pisał także scenariusze i reżyserował spektakle, jednak w pamięci widzów zapisał się przede wszystkim młodzieńczą rolą w wybitnym polskim filmie pod tytułem "Faraon" (1965) w reżyserii Jerzego Kawalerowicza.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Brutalna śmierć faraona. Zagadka rozwiązana po 3500 latach

Ostatnia aktualizacja: 22.02.2021 05:55
Przyczyną zgonu Sekenenre Tao, starożytnego władcy Egiptu, nie były, jak dotąd sądzono, rany zadane w bitwie, ale egzekucja. Do takich wniosków prowadzą wyniki skanów tomograficznych wykonanych przez egipskich archeologów.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Faraon". Superprodukcja Jerzego Kawalerowicza

Ostatnia aktualizacja: 11.03.2024 05:45
58 lat temu, 11 marca 1966 roku odbyła się premiera filmu "Faraon" w reżyserii Jerzego Kawalerowicza na podstawie powieści Bolesława Prusa. Choć pod względem budżetu i rozmachu jest to polska superprodukcja, to nie jest nią w amerykańskim sensie - zaskakuje minimalizmem scenograficznym i wysmakowaną plastyką zdjęć.
rozwiń zwiń
Czytaj także

"Brakujące ogniwo" w dziejach alfabetu odnalezione? Niezwykłe odkrycie w Izraelu

Ostatnia aktualizacja: 19.04.2021 05:40
Zdaniem naukowców licząca ok. 3450 lat inskrypcja na fragmencie słoja odnalezionego w ruinach miasta Lakisz jest najstarszym zabytkiem pisma alfabetycznego na terenach południowego Lewantu i może świadczyć o przeniesieniu wynalazku alfabetu z Egiptu do Azji Mniejszej.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Odkryto grobowiec skarbnika Ramzesa II, jednego z najpotężniejszych faraonów

Ostatnia aktualizacja: 08.11.2021 05:30
Archeolodzy odkryli liczącą ok. 3200 lat kryptę w nekropolii w Sakkarze. Należała najprawdopodobniej do Ptaha-M-Wia, wysokiego urzędnika w czasach świetności antycznego Egiptu. Nie odnaleziono sarkofagu, właściciel miejsca spoczynku został zidentyfikowany na podstawie hieroglifów. 
rozwiń zwiń