"Historia na dziś”. Wspomnienie gen. Józefa Hallera w 145. w rocznicę urodzin polskiego patrioty
2018-08-13, 21:15
145 lat temu, 13 sierpnia 1873 roku, urodził się generał Józef Haller, dowódca II Brygady Legionów Polskich, wódz naczelny Błękitnej Armii i uczestnik wojny polsko-bolszewickiej. – W domu rodzinnym Józefa Hallera panowała atmosfera patriotyczna – mówił w audycji "Historia na dziś” dr Patryk Pleskot, historyk z Instytutu Pamięci Narodowej.
Posłuchaj
W wieku dziewięciu lat Haller rozpoczął edukację w gimnazjum niemieckim we Lwowie, po którego ukończeniu zapisał się do wojskowej Niższej Szkoły Realnej w Koszycach, a później do renomowanej Wyższej Szkoły Realnej w Hranicach na Morawach. Po ich zakończeniu wstąpił na wydział artylerii wiedeńskiej Akademii Technicznej. Ukończenie studiów przez Hallera zbiegło się z nominacją na stopień podporucznika i początkiem służby w wojsku austriackim, którą pełnił do 1910 r. w 11. Pułku Artylerii we Lwowie. - Wojskową karierę rozpoczął w armii austriackiej – podkreślił dr Patryk Pleskot. - To było szczere pragnienie, by osiągnąć kwalifikacje i doświadczenie w momencie, w którym Polska, na co liczył, odzyskałaby niepodległość. Służba w armii austriackiej to nie była żadna kolaboracja. Haller i inni patrioci polscy szukali możliwości skanalizowania swoich dążeń w kontekście rzeczywistym i myśleniu, które łączyło elementy romantyczne z pozytywistycznymi, pragmatycznymi – dodał historyk IPN.
Haller stanął na czele legionistów pragnących dalej toczyć walkę i po uzupełnieniu składu osobowego stworzył z nich 3. Pułk Legionów. We wrześniu 1914 r. jednostka ruszyła w kierunku Karpat Wschodnich, gdzie brała udział w ich obronie przed Rosjanami. – Austria zezwoliła na stworzenie legionów, które miały być ściśle podporządkowane Austro-Węgrom licząc, że te oddziały będą wykorzystywane do walki z Rosjanami i tak też było – wspominał dr Patryk Pleskot. – Ten legion wschodni się rozpadł z wyniku kryzysu "przysięgowego". Chodziło o przysięgę na majestat cesarza Franciszka Józefa i część legionistów nie zgodziła się na to, a Haller z grupą 800-1000 żołnierzy uważał, że trzeba zacisnąć zęby i walczyć dalej – dodał gość Polskiego Radia 24.
Józef Haller zmarł 4 czerwca 1960 roku, w wieku 86 lat. W 1993 roku prochy generała zostały sprowadzone do ojczyzny i spoczęły w krypcie kościoła św. Agnieszki w Krakowie. Generał był współorganizatorem harcerstwa na ziemiach polskich i przewodniczącym ZHP oraz prezesem Komitetu PCK.
Więcej w całości audycji.
Rozmawiał Tadeusz Płużański.
PR24/PAP/dk
____________________
Data emisji: 13.08.18
Godzina emisji: 20:35