"Zatrzymał pochód komunistycznego wzoru życia". Prof. Andrzej Nowak o traktacie ryskim
2021-03-18, 20:25
- Na 18 lat pochód komunistycznego wzoru nowego życia został zatrzymany i Polska, a także kilka innych krajów, nie zostały tym modelem ogarnięte przez dwie dekady - powiedział w Polskim Radiu 24 prof. Andrzej Nowak, historyk z Uniwersytetu Jagiellońskiego.
100 lat temu, 18 marca 1921 r., w Rydze zawarto traktat pokojowy kończący wojnę polsko-bolszewicką.
Zapisy traktatu wyznaczały granice państwa polskiego na wschodzie. Porozumienie stanowiło o odszkodowaniach dla Polski i regulowało sprawy repatriacji oraz polityki wobec ludności polskiej na terenie Rosji sowieckiej.
Powiązany Artykuł
"Traktat ryski – przegrane zwycięstwo?". Zobacz debatę historyków
Dla jednych traktat był porażką polskich elit politycznych, dla drugich - zwycięstwem ich realizmu. Granice, które wyznaczyło porozumienie, przetrwały do 17 września 1939 r., a zdaniem części historyków – formalnie aż do zakończenia II wojny światowej. Traktat zaowocował również zwrotem przynajmniej części polskich dóbr kultury.
- Historycy od odzyskania przez Polskę niepodległości po roku 1989 przypominają, że traktat ryski w pewnym sensie dopełnił systemu wersalskiego: że miał znaczenie nie tylko dla Polski, dla naszej historii - choć oczywiście to jest dla nas najważniejsze - ale także zamknął okres wojny na wschodzie Europy - powiedział w Polskim Radiu 24 prof. Andrzej Nowak.
Posłuchaj
Przypomniał również, że "formalnie, ostateczne uznanie granic wschodnich II Rzeczpospolitej nastąpiło w roku 1923". - Jednak, praktycznie rzecz biorąc, to właśnie traktat ryski zawarty 100 lat temu rozstrzygnął o tej granicy i zakończył prowadzenie działań wojennych; aktem politycznym uznanym także przez główne mocarstwo, które mogło tę wojnę wznowić, to znaczy przez Rosję sowiecką. Działania wojenne zostały zatrzymane na następnych 18 lat - dodał gość PR24.
- Ktoś może powiedzieć, że to mało. Ale jednocześnie te 18 lat to sporo, jeśli przyjrzymy się, ile zostało zrobione w II Rzeczpospolitej dla naszej tożsamości, kultury, dla modernizacji Polski. Otóż na 18 lat pochód komunistycznego wzoru nowego życia został zatrzymany i Polska, a także kilka innych krajów, nie zostały tym modelem ogarnięte przez dwie dekady - podkreślił profesor.
Więcej w nagraniu.
* * *
Audycja: "Świat w powiększeniu"
Prowadzący: Antoni Opaliński
Gość: prof. Andrzej Nowak (historyk, Uniwersytet Jagielloński)
Data emisji: 18.03.2021
Godzina emisji: 19.33
bartos