- Ten największy ślimak skorupkowy w Polsce rozgościł się dzięki zakonnikom, którzy przenosili jego osobników do ogrodów, hodowali je po to, żeby mieć, co jeść w czasie postu - mówi ekspertka. - W dawnych czasach nie uznawano tego za mięso - wyjaśnia.

Dziś Polska jest największym eksporterem winniczków. Warto zwrócić uwagę, że jest to jednak gatunek częściowo chroniony. Jego zbiór odbywa się tylko od 20 kwietnia do 31 maja. Można zbierać tylko osobniki powyżej 30 mm i tylko tyle, na ile pozwalają oficjalne, państwowe komunikaty. 

A kto konkuruje z winniczkiem o tytuł największego szkodnika polskich ogrodów? Jak przygotować ślimaki jeśli zdecydujemy się je zjeść? Oraz co mają wspólnego z kurczakami? Zapraszamy do wysłuchania całej rozmowy. 

***

Tytuł audycji: Stacja Nauka

Prowadzi: Patryk Kuniszewicz

Gość: Rzeczniczka Nauki Anna Wierzbicka (Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu)

Data emisji: 24.04.2018

Godzina emisji: 12.16

pj/ac

Archelon. Jak żył największy żółw w historii świata?

Skrzypłocze zasiedlają płytkie wody przybrzeżne o piaszczystym lub błotnistym dnie. Żyją głównie w wodach Zatoki Meksykańskiej, ale też kilka gatunków występuje u wybrzeży Azji Południowo-Wschodniej. Skrzypłocze pojawiły się w późnym ordowiku (drugim okresie ery paleozoicznej) 450 mln lat temu, przetrwały do dziś i nie różnią się znacząco od swoich przodków.

- Należą do stawonogów, ich inna nazwa to ostrogony lub mieczogony, ponieważ posiadają sztywny kolec, tak zwany telson. Dzięki niemu są w stanie poruszać się po lądzie i przewracać z grzbietu na brzuszek - mówi Krzysztof Poznański, popularyzator nauki, twórca kanału naukowoTV. - Ciało skrzypłoczy składa się z dwóch głównych części. Z pokrytego delikatnym, chitynowym pancerzem głowotułowia oraz odwłoka, do którego przyczepiony jest kolec. Wszystkie narządy zmysłu, a także jego nóżki, bo on ma kilka par odnóży, są zlokalizowane na głowotułowiu.

Źr. YouTube/ NaukowoTV  Skrzypłocz - jedno z najdziwniejszych zwierząt świata

Pancerz skrzypłocza ma kolor zielonkawo szary lub ciemnobrązowy. Po spodniej stronie głowotułowia znajduje się sześć par odnóży. Mają dziewięcioro oczu, w tym wielosoczewkowe, mające po prawie tysiąc soczewek. Są one rozłożone na całym jego ciele, po lewej i po prawej stronie pancerza. Dorastają do ok. 60 cm długości. Co ciekawe ich skamieniałości sprzed 148 mln lat odkryto również w Polsce w kamieniołomie Owadów Brzezinki w województwie łódzkim.

Ślady po megalodonach. Zęby wielkości dłoni

Skrzypłocze mogą ratować życie. Z ich krwi korzysta się w medycynie, a także w przemyśle kosmicznym. Krew skrzypłoczy jest niebieska i służy do wyjaławiania różnych rzeczy. Ma zdolność do wykrywania endotoksyn, a przemysł farmaceutyczny wykorzystuje ją między innymi do testowania leków, płynów infuzyjnych, rozruszników serca czy endoprotez. Ich krew pomaga również w badaniach, które mają na celu sprawdzenie, czy do szczepionek nie dostały się żadne niepożądane bakterie. W ostatnim czasie skrzypłocze są nadmiernie wykorzystywane do testowania szczepionek, które powstają na masową skalę podczas pandemii koronawirusa. Zbytnia eksploatacja tych zwierząt wywołuje protesty ekologów.

Można powiedzieć, że ich krew chroni również kosmos. - W przemyśle kosmicznym niepożądane byłoby wysyłać na Marsa sondę, która sprowadziłaby na tę planetę różnego rodzaje mikroby, dlatego takie sondy wyjaławiane są z wykorzystaniem krwi skrzypłoczy - dodaje specjalista.

***

Tytuł audycji: Stacja Nauka

Prowadzi: Patryk Kuniszewicz

Materiał przygotował: Oliwia Krettek

Data emisji: 18.03.2021

Godzina emisji: 12.44

AW