• Cezary Harasimowicz właśnie napisał powieść pt. "Awantury i przygody Reginy Salomei Pilsztynowej".
• Główną bohaterką jest autentyczna, żyjąca w XVIII wieku kobieta, pierwsza polska lekarka, która zajmowała się również szpiegostwem.
• Książka powstała na podstawie pamiętnika, który Cezary Harasimowicz przeczytał dzięki twórcom filmowym Feliksowi Pastusiakowi i Dariuszowi Pietrykowskiemu.

Regina Salomea Pilsztynowa sama o sobie mówiła: doktorka i okulistka. Niemniej jej działalność była znacznie rozleglejsza, a kobieta ta parała się choćby... szpiegostwem. Fascynowała się dworem carycy Anny, zaskarbiła sobie zaufanie sułtana. Jej życie uczuciowe pełne było niespodziewanych zwrotów.

Cezary Harasimowicz zafascynowany Reginą Salomeą Pilsztynową

Regina Salomea Pilsztynowa - pierwsza polska lekarka, choć bez formalnego wykształcenia - była kobietą niezwykle barwną, przyznaje Cezary Harasimowicz. - Jestem zafascynowany tą postacią - mówił. - Rzeczywiście, pisało mi się dobrze, ale miałem podstawę w postaci prawdziwych pamiętników pani Reginy Pilsztynowej, które zostały napisane w XVIII wieku. Musiałem się przedrzeć przez składnię staropolską i język staropolski, nie było to łatwe - dodał.

Producenci filmów Smarzowskiego

Cezary Harasimowicz przyznał, że pamiętniki Pilsztynowej trafiły do niego za sprawą dwóch producentów filmowych, odpowiedzialnych m.in. za filmy Wojciecha Smarzowskiego - Feliksa Pastusiaka i Dariusza Pietrykowskiego.

- Pomysł był taki, że to jest postać nadająca się na serial telewizyjny albo internetowy. Ja, przeczytawszy te pamiętniki, pobiegłem najpierw do właścicieli pomysłu, czyli do wyżej wymienionych producentów, z takim pomysłem, że może najpierw powieść, bo papier jest bardziej cierpliwy niż kamera i bardzo skomplikowane lokacje, bo ta historia dzieje się w bardzo wielu miejscach - opowiadał nasz gość. - Oczywiście uzyskałem zgodę i pobiegłem do mojego ukochanego wydawnictwa, czyli do Liry. Tam przyklasnęli pomysłowi napisania tej powieści - dodał.

Czytaj także:

• Kim była Regina Salomea Pilsztynowa? Nowa powieść Cezarego Harasimowicza
• Cezary Harasimowicz: życie Mickiewicza było sensacyjne

Pilsztynowa - bizneswoman i feministka XVIII wieku

Książka "Awantury i przygody Reginy Salomei Pilsztynowej", choć oparta na faktach, nie jest biografią, ale powieścią i nie wszystkie opisane w niej wydarzenia pokrywają się z rzeczywistością. - Dołożyłem troszkę swojej wyobraźni, udramatyzowałem niektóre rzeczy, dopisałem dialogi i sfabularyzowałem całą opowieść - opowiadał Cezary Harasimowicz.

Autor powieści o losach Reginy Salomei Pilsztynowej przyznał, że była ona kobietą, która nie daje się przeciwnościom losu. - Można powiedzieć, że jest to taki pierwowzór, prototyp bizneswoman i emancypantki, feministki nawet, chociaż nieuświadomiony, bez ideologii, ale była to kobieta wyzwolona i wyzwalająca się z opresji - mówił.

***

O książce "Awantury i przygody Reginy Salomei Pilsztynowej":

Powieść o pierwszej polskiej lekarce. Czupurna i dowcipna jak sama bohaterka!

Jak to się stało, że dziewczyna z Nowogródka zrobiła międzynarodową karierę? Co spowodowało, że trafiła przed oblicze carycy Anny i stała się medyczką haremu sułtana? Dlaczego parała się handlem ludźmi oraz szpiegowaniem? Mówiła o sobie – doktorka i okulistka. Oto Regina Salomea Pilsztynowa: pierwsza polska lekarka, choć bez formalnego wykształcenia, do tego podróżniczka i pionierka emancypacji rodem z XVIII-wiecznej Rzeczpospolitej.
O szalonych przypadkach Reginy, postaci autentycznej, ukazanych na tle równie szalonej epoki, przypomina w swojej brawurowej powieści znany pisarz i scenarzysta Cezary Harasimowicz.

(opis wydawcy)

***

Tytuł audycji: O wszystkim z kulturą

Prowadził: Jakub Kukla

Gość: Cezary Harasimowicz (pisarz, scenarzysta, dramaturg)

Data emisji: 13.10.2023

Godzina emisji: 17.30

mgc

• Wystawa "Jerzy Nowosielski" prezentowana jest od 17 listopada w Zachęcie – Narodowej Galerii Sztuki w Warszawie. Potrwa do 4 lutego 2024 r.
• Przygotowana z okazji setnej rocznicy urodzin artysty ekspozycja prezentuje cztery wątki z jego twórczości: pejzaż, ciało, abstrakcję i ikonę.
• Kuratorką wystawy jest Anna Budzałek, którą w Zachęcie odwiedziła z mikrofonem Dwójki Aldona Łaniewska-Wołłk.

Wystawa poświęcona dziełom Jerzego Nowosielskiego prezentuje cztery wątki z jego twórczości: pejzaż, ciało, abstrakcję i ikonę. W każdym z motywów można dostrzec fascynację geometrią, w której zamyka się opisywania doznań duchowych i doświadczeń jak najbardziej realnych oraz mistyczną, pełną symboli wizję rzeczywistości.

"Jerzy Nowosielski" - wystawa skupiona na najważniejszych wątkach

- Nowosielski jest szalenie wielowątkowy, ale są tematy, które go trapią nieustannie. Pejzaż, miejski, wiejski, choć ten miejski jest mocniej zarysowany na wystawie. Także ciało, ciało kobiece, bo chyba na tym koncentruje się tutaj głównie jego twórczość. Wreszcie abstrakcja, która od samego początku jest niesamowicie ważnym elementem w jego pracach. To trzy główne wątki, do tego mamy jeszcze piękny pokaz ikon - opowiadała Anna Budzałek, kuratorka wystawy.

Pejzaże komponowane z płaskich, geometrycznych form, malowane z różnych perspektyw, przywodzą na myśl ujęcia filmowe. Drugi temat, ciało, nie jest tu obiektem estetycznej kontemplacji, ale staje się niemal geometryczną formą, jest uproszczone, zrytmizowane i anonimowe - artysta dążył do ukazania ciała uświęconego, wyabstrahowanego z ziemskiej rzeczywistości. Trzeci wątek, abstrakcja, w twórczości tego malarza odnosi się przede wszystkim do bytu najwyższego, do transcendencji, której emanację stanowi światło, także światło wiedzy i olśnienie.

Jedna z sal Zachęty dla ikon

I wreszcie ikona - Jerzy Nowosielski poprzez nowoczesne "ikonowe" postrzeganie rzeczywistości wprowadził jedną uniwersalną normę, zarówno dla wczesnych przedstawień motywów świeckich, jak i późniejszych - religijnych. Na wystawie w Zachęcie prezentowanie są trzy ikony artysty. Zebrano je w osobnej sali, gdzie zwiedzający wchodzą na końcu.

 - Dwie ikony przedstawiają w różnych odsłonach tę samą postać, św. Mikołaja. Trzecia poświęcona jest św. Paraskewie, patronce kobiet i domowego ogniska. W tej sali kończymy zwiedzanie wystawy, chociaż ikona stała u podstaw twórczości Nowosielskiego. Po tych wszystkich emocjach pierwszych dwóch sal w tej trzeciej zostajemy sam na sam z misterium, z tym momentem dla twórczości tego artysty najważniejszym, kiedy łączy sacrum z profanum - podkreślała Anna Budzałek.

Jerzy Nowosielski (1923–2011) swą artystyczną podróż rozpoczął w 1940 roku, kiedy podjął studia w okupacyjnej Staatliche Kunstgewerbeschule w Krakowie w pracowni Stanisława Kamockiego. Po wojnie w latach 1945-1947 kontynuował naukę w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych u prof. Eugeniusza Eibischa, jednak dyplom uzyskał dopiero w 1961 roku. W latach 1945-1949 należał do Grupy Młodych Plastyków, w latach 1957-1958 był związany z łódzką grupą Piąte Koło, a jednocześnie, w 1957 roku, został członkiem założycielem II Grupy Krakowskiej (nawiązującej do tradycji przedwojennej Grupy Krakowskiej). Od 1957 roku wykładał w Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Łodzi, a latach 1962–1993 - w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.

Swoją twórczość miał okazję zaprezentować podczas ważnych wydarzeń artystycznych, jak np. Biennale w Wenecji w 1956 roku oraz Biennale w São Paulo w 1959 roku. Wyrazem uznania dla jego talentu stały się liczne nagrody, m.in. Nagroda im. Jana Cybisa (1985), Nagroda Fundacji Kultury Polskiej (1995), Nagroda im. Witolda Wojtkiewicza (1999).

[źródło: zacheta.art.pl]

***

Przygotowała: Aldona Łaniewska-Wołłk

Gość: Anna Budzałek (kuratorka wystawy "Jerzy Nowosielski" w Zachęcie)

Data emisji: 20.11.2023

Godzina emisji: 9.40

Materiał wyemitowano w audycji Poranek Dwójki.

pg