Bronisław Wildstein: Roger Scruton bronił prawa Polaków do tożsamości

Posłuchaj

Bronisław Wildstein: Roger Scruton był stronnikiem Polaków. Był obrońcą prawa Polaków do tego, żeby bronili swojej tożsamości. ("Debata PR24")

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Sir Roger Scruton, brytyjski filozof i jeden z najwybitniejszych współczesnych myślicieli konserwatywnych, zmarł 12 stycznia w wieku 75 lat. Był autorem ponad 50 uznanych naukowych pozycji. W czerwcu 2019 roku przez prezydenta Andrzeja Dudę Brytyjczyk został odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej.

"Rozumiał, co dzieje się w Polsce z perspektywy Zachodu"

W "Debacie PR24" zaproszeni goście dyskutowali o tym, w jaki sposób myśl i postawa Rogera Scrutona wpłynęła na losy współczesnej Polski, ale także, jakie miała znaczenie dla współczesnego świata, w tym dla ruchu konserwatywnego.

Bronisław Wildstein podkreślał, że zmarły filozof "osobiście włączał się w działania przeciwko komunizmowi, najpierw na Słowacji, a następnie w Polsce". Publicysta przekonywał jednak, że nie tylko "o pomoc antykomunistycznym przedsięwzięciom w jego działalności chodziło".

- Rola Rogera Scrutona jest bez porównania większa. To jego osobiste zaangażowanie pokazuje spójność z jego myślą. Bo jego myśl niesłychanie nonkonformistyczna, otwierała nowe perspektywy. Pozwalał zrozumieć zjawiska, pojąć pewne nowe procesy(...) - przekonywał Bronisław Wildstein, który podkreślał, że wysoka ocena zasług zmarłego jest jak najbardziej słuszna.

- To był wieki myśliciel, który nie poddał się presji opinii dominującej. On rozumiał, co dzieje się w Polsce, z perspektywy Zachodu. Był stronnikiem Polaków, był obrońcą prawa Polaków do tego, żeby bronili swojej tożsamości. To mieści się bardzo głęboko w jego filozofii - obrona tożsamości, która jest elementem podmiotu(…) - dodał Bronisław Wildstein.

Tadeusz Zysk od lat śledził myśl Sir Rogera Scrutona, był wydawcą jego książek. Przypomniał, że zmarły filozof był zdania, że Zachód potrzebuje pomocy od Polaków z racji naszych doświadczeń. Filozof szukał podobieństw między dziedzictwem brytyjskim, a doświadczeniami Polski.

- Sir Roger Scruton najpierw zajmował się filozofia, potem prawem (...) Kategorie, które on opisuje, znajdują swoje  równoległe odzwierciedlenie także w naszej historii, m.in. umiłowanie wolności. Mówił, że w przypadku dojrzałych narodów po okresie zapaści po II wojnie światowej, następuje odrodzenie. Wierzył w możliwości Brytyjczyków. On to samo widział u Polaków. Wiele elementów zbieżnych - stąd popularność Rogera Scrutona w Polsce, choć nasza historia potoczyła się inaczej niż u Brytyjczyków, miała więcej upadków - relacjonował Tadeusz Zysk, który podkreślał, że Roger Scruton powoływał się na "duchową wspólnotę" między Polakami a Brytyjczykami.

>>>[ZOBACZ TAKŻE] Prof. Ryszard Legutko: Roger Scruton był konserwatystą w szlachetnym sensie tego słowa. Był zwolennikiem ciągłości, a nie rewolucji

- Powtarzał, że komunizm padł dzięki Rogerowi Reaganowi, Margaret Thatcher i Janowi Pawłowi II. Był krytykiem managmentu, przedsiębiorczości rozumianej nowocześnie. Powtarzał, że najważniejsze są: wolność człowieka, ryzyko i działanie. To jest  podejście mi bardzo bliskie podejście. To pokazuje wspólnotę myślenia Brytyjczyków i nas. Oni też budzili się w momentach krytycznych - powiedział Tadeusz Zysk.

Na inny obszar myśli Rogera Scrutona zwrócił uwagę Maciej Kożuszek. Mówił o tym, dlaczego polskie doświadczenie jest spójne z jego filozofią, ale też przedstawił podejście Rogera Scrutona do Unii Europejskiej - nie brakowało w nim rozczarowania.

Powiązany Artykuł

"Ten intelektualista z Zachodu, który mówił o Polsce". Zmarł wybitny myśliciel sir Roger Scruton

- Unia Europejska jest tym biurokratycznym lewiatanem, który tak naprawdę nie rozpoznaje tego, co jest na dole. Roger Scruton mówi, że pomocniczość zapisana w unijnych traktatach, jest tak naprawdę postawiona na głowie. Społeczeństwa lokalne przekazują władzę wyżej, a ta władza wyższa, czyli Unia Europejska, mówi lokalnym społecznościom, co one powinny robić, na co dostana pieniądze (…) To był jego największy zarzut kierowany pod adresem UE - relacjonował Maciej Kożuszek.

"Konserwatyzm to obrona tego, co zasługuje na obronę"

W "Debacie PR24" rozmawiano także o konserwatyzmie. Zaproszeni goście zastanawiali się, dlaczego konserwatyzm wydaje się we współczesnym świecie strona przegrywającą. Co miał na ten temat do powiedzenia Roger Scruton?

- On powołuje się na instynkt. To fundamentalne rozpoznanie, które poprzedza proces racjonalny. Proces racjonalny musi być na czymś oparty, nie może być zawieszony w próżni(…) - tłumaczył w PR24 Bronisław Wildstein. - Tak samo, żeby racjonalnie myśleć, musimy mieć fundamentalną bazę, żeby rozpoznawać świat. Musimy wiedzieć, co jest dla nas dobre, co kochamy (…)  - dodał.

Bronisław Wildstein tłumaczył też znaczeniu kultury, tradycji i obyczaju w myśli Rogera Scrutona. Wyjaśnił też, za co zmarły filozof krytykował Unię Europejska.

- Powinniśmy bronić Europy, bo to nasza tradycja (...), która ma wspólne wyznaczniki, takie jak chrześcijaństwo, myśl grecka, kultura rzymska. Europa prezentowała wielość różnych wariantów tradycji(...), a teraz nam próbuje się racjonalistycznie narzucić, pewien jeden określony model. Te opowieści o pomocniczości UE, to retoryka. Decydują idee narzucone odgórnie. To dewastacja idei europejskiej, to wywłaszczanie ludzi z ich tożsamości, to działanie przeciwko nim. UE jest przeciw tradycji europejskiej. Konserwatyzm to obrona tego, co zasługuje na obronę - przekonywał Bronisław Wildstein, odwołując się do nauczania Rogera Scrutona.

"Jedna rzecz, której nienawidzę, to bunt. I tylko przeciw niemu się buntuję" - mówił w 2016 roku w Dwójce Roger Scruton >>>

Tomasz Matynia wspominając Roger Scrutona zauważył natomiast, że zmarły filozof "był mentorem, ale był też człowiekiem, który miał wszystko głęboko przemyślane". - Miał ułożoną w głowie filozofię. To piękno, ta estetyka były elementem postawy konserwatywnej. Roger Scruton zrobił z konserwatyzmu coś więcej niż jedną z idei(...) Starał się, żeby konserwatyzm był pewną życiową postawą - powiedział Tomasz Matynia. - Był człowiekiem, o którym każdy miał jakiś pogląd. Dla nikogo nie był bez znaczenia - dodał.

****

Sir Roger Scruton był najwybitniejszym przedstawiciel współczesnego brytyjskiego konserwatyzmu. Człowiek wielu talentów: filozof i publicysta, znawca architektury i powieściopisarz, a także twórca dwóch oper. Przyjaciel Polski, którego związki z naszym krajem datują się jeszcze lat 80., kiedy to wspierał solidarnościową opozycję. W 2019 roku odznaczony Wielkim Orderem Zasługi. Nieprzejednany antykomunista, przeciwnik poprawności politycznej i twórca pojęcia "ojkofobia", oznaczającego zanegowanie rodzimej kultury i pochwałę innych systemów wartości. Odszedł w wieku 75 lat po trwającej pół roku walce z nowotworem.

***

Audycja: "Debata PR24" 
Prowadzący: Michał Rachoń
Goście: Bronisław Wildstein (pisarz, publicysta), Tomasz Matynia (politolog, dyrektor Centrum Informacyjnego Rządu), Tadeusz Zysk (wydawca, założyciel wydawnictwa Zysk i S-ka) oraz Maciej Kożuszek (publicysta „Gazeta Polska”).
Data emisji: 18.01.20 
Godzina emisji: 17.06

Polskie Radio 24/IAR/PAP/tb